عەبدوڵڵا ئۆجەلان: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

=== دەستگیرکردن و دادگایی ===

تا ساڵی ١٩٩٨ ئۆجەلان لە وڵاتی [[سووریا]] بوو، لەساڵی ١٩٩٣ بۆ ماوەیەک لەلایەن دەزگای ھەواڵگری گشتی سووریا دەستبەسەربوو بەڵام دواتر ئازادکرا.<ref>{{cite news|title=(unknown original Turkish title)|trans-title={{!(}}https://hdl.handle.net/2027/uiug.30112106671198?urlappend=%3Bseq=214 PKK Leader Abdullah Ocalan Arrested in Syria{{)!}}|journal=[[Günaydın (newspaper)|Günaydın]]|date=1993-12-16|id=FBIS-WEU-93-240|page=72|language=Turkish|publisher=translated by [[Foreign Broadcast Information Service]]}}</ref> دواتر کە پەیوەندیەکانی نێوان تورکیا و سووریا تێکچوو، تورکیا ھەڕەشەی لە سووریا کرد بە وەی کە پشتگیری لە پەکەکە دەکەن،<ref>{{cite journal|author2=BB Coskun |author1=G. Bacik|title=The PKK problem: Explaining Turkey's failure to develop a political solution|journal=Studies in Conflict & Terrorism|date=2011|volume=34|issue=3|url=https://wiki.zirve.edu.tr/sandbox/groups/economicsandadministrativesciences/wiki/52058/attachments/387bf/Week4.pdf?sessionID=cb5e8fbb6733b16789a0ffb6bbc66d7c647ec52c|accessdate=13 July 2016 }}{{dead link|date=October 2016 |bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}}</ref> بۆیە سوریا ئۆجەلانی ناچار کرد کە سووریا یەجێ بھێلێت بێ ئەوەی بیداتە دەست دەسەڵاتدارانی تورکی. پاش ئەوە ئۆجەلان ڕوویکردە [[ڕووسیا]]، پاشان ڕوویکردە چەند وڵاتێکی تر لەوانە [[ئیتالیا]] و [[یۆنان]]، لە ساڵی ١٩٩٨ لەو کاتەی کە لە [[یۆنان]] بوو. لەساڵی ١٩٩٩، حکوومەتی تورکی داوای ڕادەستکردنی ئۆجەلانی لە حکوومەتی ئیتالیا کرد.<ref>Italian diplomacy tries to free herself from the tangle in which it is located, between Turks and Kurds, " internationalizing " the crisis:{{cite journal|last1=Buonomo|first1=Giampiero|title=Ocalan: la suggestiva strategia turca per legittimare la pena capitale|journal=Diritto&Giustizia Edizione Online|date=2000|url=https://www.questia.com/projects#!/project/89262141|access-date=16 March 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160324160801/https://www.questia.com/projects#!/project/89262141|archive-date=24 March 2016|url-status=dead}}{{Subscription required|via=[[Questia]]}}</ref> ئەوکاتە ئۆجەلان لەلایەن بریتا بوھلەر، پارێزەری ئەڵمانی و شارەزا لە یاسای نێودەوڵەتیی پشتگیری دەکرا، بریتا داوای دەکرد کە ئەو تۆمەتانەی لەسەر ئۆجەلانن دەبێت لەدادگا بسەلمێندرێن.<ref>{{Cite news|last=WELT|url=https://www.welt.de/print-welt/article565718/Von-der-RAF-Sympathisantin-zur-Anwaeltin-Oecalans.html|title=Von der RAF-Sympathisantin zur Anwältin Öcalans|date=1999-02-03|work=DIE WELT|access-date=2020-03-06}}</ref>

ئۆجەلان لە ١٥ی شوباتی ١٩٩٩ لە [[کینیا]] دەستگیر کرا لە ئۆپەراسیۆنێکی ھاوبەش لە نێوان دەزگای سیخوڕی مەرکەزی ئەمریکی [[سی ئای ئەی]]<ref name="nytimes-capture">{{cite news|url=https://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9E03E3D8143DF933A15751C0A96F958260|title=U.S. Helped Turkey Find and Capture Kurd Rebel|work=[[The New York Times]]|author=Weiner, Tim |date=20 February 1999|accessdate=15 December 2007}}</ref> و دەزگای سیخوڕی تورکی [[ئێم ئای تی]] و دەزگای سیخوڕی ئیسرائیلی [[موساد]]، ئەمەش ئەوکاتەبوو ئۆجەلان لە باڵیۆزخانەی یۆنان بەڕێگاوەبووە بچێتە فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتیی جۆمۆ کینیاتا. پاشان لە رێگەی ئاسمانەوە گوازرایەوە بۆ تورکیا بۆ دادگایی کردنی. جۆرج کۆستولاس، کونسڵی یۆنانی کە ئۆجەلانی پاراستبوو، ئەوەی ڕاگەیاند کە ژیانی لەمەترسیدابووە لەدوای ئۆپەراسیۆنەکە.<ref>{{cite news|url=http://www.sabah.com.tr/2007/07/17/haber,025EFB746B684ED8B16B1759BE71DE6F.html |access-date=18 December 2008 |title=Türkiye Öcalan için Kenya'ya para verdi |date=17 July 2007 |work=Sabah |language=tr |first=Ferhat |last=Ünlü |archive-url=https://web.archive.org/web/20080112170002/http://www.sabah.com.tr/2007/07/17/haber%2C025EFB746B684ED8B16B1759BE71DE6F.html |archive-date=12 January 2008 |url-status=dead }}</ref>

 

 

== گرتن و دادگایی ==

ئۆجەلان لەساڵی ١٩٩٩، لەلایەن [[ڕێکخراوەی ھەواڵگریی نیشتمانی (تورکیا)|دەزگای میت]] (ھەواڵگری تورک) بە ھاوکاری [[دەزگای ھەواڵگریی ناوەندی|سی ئای ئەی]] لەشاری [[نایرۆبی]] لە [[کینیا]] دەستگیردەکرێت و دەگەڕێندرێتەوە بۆ تورکیا و زیندانی دەکرێت بۆ ھەتاھەتایە لەژێر بەندی ١٢٥ی دەستووری تورکیا بەتێوەگلانی بۆ چالاکییەکانی لە ڕێکخراوە چەکدارییەکان.<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/center-for-the-study-of-intelligence/csi-publications/csi-studies/studies/vol53no1/fiasco-in-nairobi.html|title=Fiasco in Nairobi|accessdate=24 May 2016}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.ibtimes.com/abdullah-ocalan-famed-kurdish-leader-double-agent-working-turkish-intelligence-against-his-own-party|title=Abdullah Ocalan: Is the Famed Kurdish Leader a Double Agent Working for Turkish Intelligence against His Own Party, the PKK?|work=International Business Times|accessdate=24 May 2016|date=2013-02-22}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.gazetevatan.com/abdullah-ocalan-i-kim-yakaladi--188558-gundem/|title=Abdullah Öcalan'ı kim yakaladı?|date=10 July 2008|accessdate=24 May 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160625140404/http://www.gazetevatan.com/abdullah-ocalan-i-kim-yakaladi--188558-gundem/|archive-date=٢٥ی حوزەیرانی ٢٠١٦|dead-url=yes}}</ref><ref>{{cite web |author1=Miron Varouhakis |title=Greek Intelligence and the Capture of PKK Leader Abdullah Ocalan in 1999 |url=https://www.cia.gov/library/center-for-the-study-of-intelligence/csi-publications/csi-studies/studies/vol53no1/pdfs/U-%20Varouhakis-The%20Case%20of%20Ocalan.pdf |website=cia.gov}}</ref> حوکمدانی ئۆجەلان بۆ زیندانی ھەتاھەتایی بۆئەوە دەگەڕێتەوە تورکیا لە سزای لەسێدارەدان کشاوەتەوە بەمەبەستی بردنەوەی ئەو داوایەی کە تورکیا ببێتە ئەندام لە [[یەکێتیی ئەورووپا]]. ئۆجەلان لەماوەی ١٩٩٩ بۆ ٢٠٠٩، لەزیندانی تاکەکەسی ژیانی بەسەربردووە<ref>{{cite news| url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/303045.stm | work=BBC News | title=Prison island trial for Ocalan | date=24 March 1999}}</ref> لە دوورگەی [[ئیمرالی]] لە [[دەریای مەڕمەڕە]].<ref>Marlies Casier, Joost Jongerden, ''Nationalisms and Politics in Turkey: Political Islam, Kemalism and the Kurdish Issue'', Taylor & Francis, 2010, [https://books.google.com/books?id=_sG-NVapmrkC&pg=PA146&dq=%C3%96calan+%C4%B0mral%C4%B1&hl=tr&ei=XF3gTLC4AYWSuwO7xsW8Dg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=7&ved=0CEIQ6AEwBjgU#v=onepage&q=%C3%96calan%20%C4%B0mral%C4%B1&f=false p. 146.]</ref><ref>Council of Europe, ''Parliamentary Assembly Documents 1999 Ordinary Session (fourth part, September 1999), Volume VII'', Council of Europe, 1999, [https://books.google.com/books?id=EkgXi4vNFjAC&pg=PA18&dq=#v=onepage&q&f=false p. 18]</ref>