سووڕی ڕانکن: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

[[File:Rankine_cycle_layout.png|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Rankine_cycle_layout.png|وێنۆک|نەخشەی فیزیکەلی سووڕی ڕانکن

سوڕیسووڕی رانکنڕانکن لە نزیکەوە کردارەکە روندەکاتەوەڕوندەکاتەوە لەلایەن گەرمی بزوێنەر بەھۆی خستنەگەڕی بزوێنەری ھەڵم و دروست کردنیدروستکردنی وزەی گەرمی تا بەدەست خستنی وێستگەی وزە.

وانا پشت دەبەستێت بە جياوازيىجیاوازیی نێوان پلەىپلەی گەرمىگەرمی لەنێوان سەرچاوەيێكىسەرچاوەیێکی گەرم و سەرچاوەيێكىسەرچاوەیێکی سارد.جیاوازیە جیاوازییە زۆرەکە، توانای ميكانيكيترمیکانیکیتر دەتوانێت بەكاربھێندرێتبەکاربھێندرێت لە دەرەوەى وزەىدەرەوەی گەرمى،وزەی هەروەكگەرمی، بەھەروەک پێیبەپێی بیردۆزی کارنۆت.

سەرچاوەىسەرچاوەی گەرمىگەرمی بەکارھێنرا لە بەدەستھێنانی توانا عادەتەن سوتانیسووتانی سووتەمەنیی سووتەمەنيىبەردینە بەردينەوەکو وەكوخەڵوزی خەڵوزىبەردین، بەردين،گازی گازى سروشتى،سروشتی، و ڕۆن، يانیان چڕی توانای خۆری. بەرزی پلەی گەرمی باشترینە.

توانای  سووڕىسووڕی رانكنڕانکن سنووردارە لەلايەنلەلایەن گەرميىگەرمیی بڵندىبڵندی هەڵمی كارھەڵمی كردنیکارکردنی شلە. هەروەها،ھەروەھا، مەگەر فشارەكەفشارەکە و پلەىپلەی گەرمىگەرمی دەگەن بە ئاستىێکیئاستیێکی نايابنایاب لە بۆیلەری هەڵم،ھەڵم، مەوداىمەودای پلەىپلەی گەرمىگەرمی زۆر بچووک  دەتوانێت سووڕەكەسووڕەکە بەكاربەکار بخات:پلەىپلەی گەرميىگەرمیی چوونە ناوىناوی ھەڵمی تۆڕباین بە شێوەيەكىشێوەیەکی نموونەيىنموونەیی دەوروبەرن ٥٦٥ [c°] و پلەىپلەی گەرميىگەرمیی خەستكەرىخەستکەری هەڵمھەڵم دەوروبەرن ٣٠ [c°]. ئەمە ڕوودەدات لە توانای بیردۆزی كارنۆتکارنۆت بۆتۆڕباینی هەڵمھەڵم بەتەنهابەتەنھا نزيكەىنزیکەی ٦٣.٨٪٦٣٫٨٪ براوردیان کرد لەگەڵ  ڕاستەقينەڕاستەقینە بەتواناييىبەتواناییی گەرماييىگەرماییی بە تێكراييىتێکراییی سەروو تا ٤٢٪ بۆ ئێستگەىئێستگەی ھاوچەرخ تواناىتوانای coal_fired. پلەىپلەی گەرميىگەرمیی نزمی ھەڵم چوونە ناوتۆڕباین (بە بەراورد لەگەڵ تۆڕباینێکی گاز)بۆچى بۆچی سووڕی رانكنڕانکن (هەڵمھەڵم) زۆرجار بەكاربەکار دەهێنرێتدەھێنرێت هەروەكھەروەک سووڕێكىسووڕێکی ژێرکردن تا بە پێچەوانەوە چاكچاک ببێتەوە گەرميىگەرمیی ڕەت كردەوەکردەوە لە  سووڕی تێکەڵ گاز وێستگەی  تواناىتوانای تۆڕباینەکە.

سەرچاوەىسەرچاوەی سارد (ساردەکە باشترە) بەكارھێنانی بەکارھێنانی لە ئەمانە وێستگەی توانا عادەتەن بورج وبەشێکی  ئاوىئاوی گەورە ساردتر دەبنەوە (ڕووبار يانیان دەريادەریا). توانای  سووڕىسووڕی رانکنڕانکن سنووردارە لەسەر لاىلای سارد لەلايەنی لەلایەنی پلەىپلەی گەرميىگەرمیی خواروو كرداريىەكەکردارییەکە كار كردنیکارکردنی شلە.

بەگشتى،بەگشتی، توانای  سووڕىسووڕی رانكنڕانکن سادە دەتوانێت بنووسرێت هەروەكھەروەک

هەريەكھەریەک لە چوار هاوكێشەھاوکێشە داھاتوو[ ١ ] لە وزەوە و بارستە وەر دەگيرێندەگیرێن هاوسەنگھاوسەنگ دەكەندەکەن بۆ قەبارەيێكىقەبارەیێکی كۆنترۆڵکۆنترۆڵ.بەتواناييى بەتواناییی ثێرمۆداینەمیکی پێناسەی سووڕەكەسووڕەکە دەكاتدەکات هەروەكھەروەک ڕێژەكەىڕێژەکەی دەرهاتىدەرھاتی تواناىتوانای پوختە تا هاوردەھاوردە گەرم بكاتبکات. هەروەكھەروەک كاریکاری پێويستپێویست لەلايەنلەلایەن ترومپاكەترومپاکە زۆرجار دەگاتە دەوروبەرە ١٪ى دەرهاتى١٪ی كارىدەرھاتی تۆڕباینەکەکاری ،تۆڕباینەکە، ئەو دەتوانێت سادە بكرێتبکرێت.

<br /><math>\frac{\dot{Q}_\text{out}}{\dot{m}} = h_4 - h_1,</math>

<br /><math>\frac{\dot{W}_\text{pump}}{\dot{m}} = h_2 - h_1,</math>

كاتێكکاتێک مامەڵە دەكەندەکەن لەگەڵ توانای تۆڕباینەکان و ترومپا، ڕاست كردنەوەيێكڕاستکردنەوەیێک بۆ زاراوەىزاراوەی كارکار دەبێت بكرێنبکرێن:

== سوڕیسووڕی ڕانکنی ڕاستەقینە (نموونەیی نا) ==

لە سووڕێكىسووڕێکی وێستگەی - كارەباىکارەبای ڕاستەقينەڕاستەقینە (ناو " رانكنرانکن " سووڕ تەنهاتەنھا بەكاربەکار دەهێنرێتدەھێنرێت بۆ سووڕىسووڕی نمونەيىنموونەیی)، پەستانەكەپەستانەکە لەلايەنلەلایەن ترومپاكەترومپاکە و فراوان بوونەكەبوونەکە لە پەرەكەكەپەرەکەکە ئازۆنتڕۆپیک نيەنییە. بەواتايەكىبەواتایەکی ديكە،دیکە، ئەم كردارانەکردارانە نا-پێچەوانەن، و ئینتڕۆپی زیاددەکات لەكاتىلەکاتی دوو كردارەكەکردارەکە. ئەمە تاڕادەيەكتاڕادەیەک توانا پێويستپێویست زيادزیاد دەكاتدەکات لەلايەنلەلایەن ترومپاكەترومپاکە و كەمکەم بوونەوە توانا دروستكردنیدروستکردنی لەلايەنلەلایەن تۆڕباینەکە .

بەتايبەتى،بەتایبەتی، بەتواناييىبەتواناییی تۆڕباینی  هەڵمھەڵم سنووردار دەبێت لەلايەنلەلایەن دروست كردنىدروستکردنی ئاو-دڵۆپە. هەروەكھەروەک ئاو خەستكردنەوە،خەستکردنەوە، دڵۆپەيەكىدڵۆپەیەکی زۆر بچوكىبچووکی ئاو تۆڕباینەکەیان لێ دا دەخشێت لە خێراييىخێراییی بڵند، بوونە هۆىھۆی ڕاماڵين ،ڕاماڵین، بەرە بەرە ژيانىژیانی تيغىتیغی تۆڕباینەکە و بەتواناييىبەتواناییی تۆڕباینەکە كەمکەم دەبێتەوە.ئاسانترين ئاسانترین ڕێگا تا ئەم گرفتە زاڵ ببێت بەسەر  ئەوپەڕی گەرمکردنی هەڵمەكەيەھەڵمەکەیە. لەسەر هێڵكاريىھێڵکاریی T-S، ناوچەی ٣ لە سنوورێكىسنوورێکی ناوچەىناوچەی دوو-قۆناغىقۆناغی هەڵمەھەڵمە و ئاو، بۆيەبۆیە لەدواىلەدوای فراوان بوون هەڵمەكەھەڵمەکە زۆر تەڕ دەبێت. لەلايەنلەلایەن ئەوپەڕی گەرمی ،گەرمی، ناوجەی ٣ ڕاست دەڕۆن بۆ (سەرەوە) لە هێڵكاريەكەھێڵکارییەکە و لەبەر ئەوە هەڵمێكىھەڵمێکی وشكتروشکتر بەرهەمبەرھەم دەهێنێتدەھێنێت لەدواىلەدوای فراوان بوون.

توانا بە تێكرايىتێکرایی دەتوانرێت زیادبکات لەلايەنلەلایەن بەرزبەرزکردنەوەی كردنەوەیپلەی پلەىگەرمیی گەرميىھاوردەکراوی هاوردەکراویگەرمیی گەرميى تێكڕاتێکڕا

لەم سووڕە. زيادزیادکردنی كردنىپلەی پلەىگەرمیی گەرميى هەڵمەكەھەڵمەکە بۆ ئەوپەڕی گەرمی ناوچەکە ڕێگايێكىڕێگایێکی سادەىسادەی كردنیکردنی ئەمەيەئەمەیە. هەروەهاھەروەھا جياوازيىجیاوازیی سووڕىسووڕی رانكنیڕانکنی بنەڕەتى بنەڕەتی دروستىدروستی كردکرد تا بەتواناييىبەتواناییی گەرماييىگەرماییی سووڕەكەسووڕەکە بەرز بكاتەوەبکاتەوە لە ئەم ڕێگایەدا؛ دوو لە ئەمانە لەخوارەوە باس دەكرێندەکرێن.

=== دوبارەدووبارە گەرمکردنەوەی سووڕی ڕانکن ===

مەبەستی دوبارەدووبارە گەرمکردنەوەی سووڕ ئەوەيەئەوەیە تا تەڕيەكەتەڕییەکە لا ببات هەڵگرتنیھەڵگرتنی لەلايەنلەلایەن هەڵمەكەھەڵمەکە لە قۆناغىقۆناغی كۆتاييىکۆتاییی كردارىکرداری فراوان بوون. ئەم جياوازيە،جیاوازییە، دوو تۆڕباینەکان كارکار دەكەندەکەن لە زنجيرەزنجیرە. يەكەمیەکەم هەڵمھەڵم لە بۆیلەرەوە قبووڵ دەكاتدەکات لە فشارىفشاری بڵند.لەدواى لەدوای تێپەڕینی هەڵمھەڵم بەناو يەكەمیەکەم تۆڕباین، ئەو دووبارە- چووە ناو بۆیلەرەکە و دوبارەدووبارە گەرمکردنەوەی لەپێش تێ پەڕينیپەڕینی بەناو دووەم، پەستانی نزم، تۆڕباینەکە .  پلەىپلەی گەرمىگەرمی گەرمکردنەوەکە زۆر نزيكەنزیکە يانیان يەكسانەیەکسانە بۆ پلەىپلەی گەرميىگەرمیی دەروازە، كەچیکەچی فشاری پێويستپێویست گونجاوی گەرمکردنەوەەکە تەنهاتەنھا يەكیەک لەسەر چوارەم فشارىفشاری بۆیلەری ڕەسەنە. لەنێو سوودىسوودی ديكە،دیکە، ئەم هەڵمەھەڵمە لێوە ڕێ دەگرێت بۆ خەستكردنەوەیخەستکردنەوەی لەماوەىلەماوەی فراوان بوونىبوونی و بەو جۆرە زيانەكەزیانەکە كەمکەم دەكاتەوەدەکاتەوە لە تيغىتیغی تۆڕباینەکە ،تۆڕباینەکە، و بەتواناييىبەتواناییی سووڕەكەسووڕەکە باشتر دەكات،دەکات، چونكەچونکە گەرمی زیادتر دەڕوات بۆ سووڕەكەسووڕەکە و ئەمە لەکاتی پلەىپلەی گەرميىگەرمیی بڵند ڕوودەدات . دوبارە گەرمکردنەوەی سووڕ یەکەم جار  پێشكەشپێشکەش كراکرا لە ١٩٢٠كان،١٩٢٠کان، بەڵام كردارىکرداری نەبوون  بۆماوەی زۆر بەهۆىبەھۆی زەحمەتيىزەحمەتیی تەكنيكىتەکنیکی. لە١٩٤٠كان،لە١٩٤٠کان، دوبارەدووبارە پێشکەش کراوە لەگەڵ زيادزیادکردنی كردنی پيشەسازيىپیشەسازیی بۆیلەری فشارىفشاری-بەرز، و سەرئەنجام دووهەندەدووھەندە گەرمکردنەوە پێشكەشپێشکەش كراکرا لە١٩٥٠كانلە١٩٥٠کان.بيرۆكەیە بیرۆکەیە لەپشت دووهەندکردنیدووھەندکردنی گەرمکردنەوەکەیە تا پلەىپلەی گەرميىگەرمیی تێكڕاتێکڕا زيادزیاد بكاتبکات. ئەوە زياترزیاتر تێبينىتێبینی كراکرا لە دوو قۆناغىقۆناغی گەرمکردنەوە بە شێوەيەكىشێوەیەکی گشتىگشتی پێویستنین، لەوەتەىلەوەتەی زۆر بوونىبوونی تواناييىتواناییی قۆناغی داھاتوو سووڕەکە تەنهاتەنھا نيونیو ئەوەندە دەبێت پێش قۆناغەکە. ئەمڕۆ، دووهەنددووھەند گەرمکردنەوە بەشێوەيەكىبەشێوەیەکی گشتىگشتی بەكاربەکار هێنراوەھێنراوە لە وێستگەی توانا كەبەكاریکەبەکاری دەخەن لەژێر فشارىفشاری supercritical .

=== دروست بونەوەیدروستبوونەوەی سووڕی ڕانکن ===

جياوازيێكىجیاوازیێکی تر دەنێرێت هەڵمیھەڵمی لێوە بەردەبێت لەنێوان قۆناغىقۆناغی تۆڕباینەکە  بۆ ئاودانی هيتەرھیتەر تا پر ئاوبێت لەسەر ڕێگاىڕێگای خەستكەرەوەخەستکەرەوە بۆ بۆیلەرەکە. ئەم هيتەرانەھیتەرانە هەڵمىھەڵمی هاوردەھاوردە و كۆندێسەیتکۆندێسەیت تێكەڵتێکەڵ ناكەنناکەن.

زۆربوونی دوبارە کردنەوەی دووبارەکردنەوەی سووڕ پلەىپلەی گەرميىگەرمیی زیادکراو لەلایەن خستنەسەرىخستنەسەری گەرمىگەرمی لێوەكەلێوەکە [بۆيلەربۆیلەر/سوتەمەنی ] سەرچاوەکە تا ڕادەيەكڕادەیەک خوارووی پلەی گەرمی ئاودانەکە لەوانەيەلەوانەیە بەبێ ئاودانىئاودانی دروست بوونەوەىدروستبوونەوەی گەرم . ئەمە توانای  سووڕەكەسووڕەکە باشتر دەكات،دەکات، هەروەكھەروەک زياترزیاتر گەرميەكەگەرمییەکە دەڕوات بۆ سووڕەكەسووڕەکە و دەرئەنجامی سووڕەکە ڕوو دەدات لە پلەىپلەی گەرميىگەرمیی بڵند.

سووڕىسووڕی رانكنیڕانکنی سروشتی  (ORC)بەکاردەھێنرێت لە سوتەمەنی سروشتی  وەكووەکو n-pentante [ ١ ] يانیان toluene [ ٢ ] لەجياتىلەجیاتی ئاو و هەڵمھەڵم. ئەمە بەكارهێنانىبەکارھێنانی سەرچاوەىسەرچاوەی گەرميىگەرمیی نزم ڕێ دەدات، وەكووەکو جۆگەی وزەی خۆرى،خۆری، كەکە بە شێوەيەكىشێوەیەکی نموونەيىنموونەیی بەكاریدەخەنبەکاریدەخەن لە دەوروبەر ٧٠–٩٠ [C°]. توانای  سووڕەكەسووڕەکە زۆر نزمترە لە ئەنجامەکە لە نزمترین مەوداىمەودای پلەىپلەی گەرمی، بەڵام ئەمە دەتوانێت پڕبايەخپڕبایەخ بێت بەهۆيەكەبەھۆیەکە خەرجيىخەرجیی نزم بە بەشداريىبەشداریی دەکات لە كۆبوونەوەیکۆبوونەوەی گەرمی  لە پلەىپلەی گەرميىگەرمیی نزم.لەسەرێكى لەسەرێکی ترەوە، شلە دەتوانێت ئەوە بەكاربەکار بهێنرێن بھێنرێن لەخاڵی کوڵاندن لەسەر ئاو، و ئەمە لەوانەيەلەوانەیە سوودىسوودی ثێرمۆداینەمیکی ھەبێت (ببينە،ببینە، بۆ نموونە، ھەڵمی جیوەی تۆڕباین). تايبەتمەنديەكانی شلەىتایبەتمەندییەکانی كارشلەی كردنىکارکردنی ڕاستەقينەڕاستەقینە كاريگەريىکاریگەریی مەزنی هەيەھەیە لەسەر چۆنيەتيىچۆنییەتیی هەڵمھەڵم لەدواىلەدوای هەنگاوىھەنگاوی فراوان بوون، كارکار لە دارشتنی سووڕىسووڕی تەواو دەکەن.

سووڕىسووڕی رانكنڕانکن كار كردنیکارکردنی شلە سنووردار ناكات ،ناکات، بۆيەبۆیە ناوی " سووڕىسووڕی سروشتی  "یە بەسادەيىبەسادەیی چەمكێكىچەمکێکی خستنە بازاڕی  سووڕەكەيەسووڕەکەیە و دەبێت تەماشا بكرێنبکرێن هەروەكھەروەک سووڕێكىسووڕێکی ثێرمۆداینەمیکی  جودا.

سووڕی ڕانکنی كردارىکرداری بەكاردەھێنرێتبەکاردەھێنرێت لە لێکۆڵینەوەی وردی  شلە [ ٤ ] چەمكەكانىچەمکەکانی نوىنوی كردنەوەىکردنەوەی گەرمىگەرمی و سووڕىسووڕی رانكنڕانکن لێکۆڵینەوەی ورد  دەکات بۆ كردارێكىکردارێکی يەكیەک پێگرتن بەناوىبەناوی سووڕىسووڕی ڕەخنەگرانە دروست بوونەوەىدروستبوونەوەی ([RGSC]). بۆ وردبوونەوەی لە پلەىپلەی گەرمىگەرمی سەرچاوە ١٢٥–٤٥٠ [C°].

== seeئەمانەش alsoببینە ==

== Referencesسەرچاوەکان ==

Canada, Scott; G. Cohen; R. Cable; D. Brosseau; H. Price (25ی تشرینی یەکەمی 2004-10-25). "Parabolic Trough Organic Rankine Cycle Solar Power Plant" (PDF). 2004 DOE Solar Energy Technologies. Denver, Colorado: US Department of Energy NREL. Archived from the original (PDF) on ١٨ی ئازاری 2009-03-18. Retrieved ١٧ی ئازاری 2009-03-17. ^ Batton, Bill (١٨ی حوزەیرانی 2000-06-18). "Organic Rankine Cycle Engines for Solar Power" (PDF). Solar 2000 conference. Barber-Nichols, Inc. Archived from the original (PDF) on ١٨ی ئازاری 2009-03-18. Retrieved ١٨ی ئازاری 2009-03-18. ^ Nielsen et al. , 2005, Proc. Int. Solar Energy Soc. ^ Moghtaderi, Behdad (2009). "An Overview of GRANEX Technology for Geothermal Power Generation and Waste Heat Recovery". Australian Geothermal Energy Conference 2009. , Inc. ^Van Wyllen 'Fundamentals of thermodynamics' (<nowiki>ISBN 85-212-0327-6</nowiki>) ^Wong 'Thermodynamics for Engineers',2nd Ed. ,2012, CRC Press, Taylor & Francis, Boca Raton, London, New York. (<nowiki>ISBN 978-1-4398-4559-2</nowiki>) Moran & Shapiro 'Fundamentals of Engineering Thermodynamics' (<nowiki>ISBN 0-471-27471-2</nowiki>)