سولەیمان قانوونی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
دانانی سەرچاوە. لابردنی تاگی بێسەرچاوە
تاگەکان: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد دەستکاریی دیداری: گۆڕین
دەربازدانی ١ سەرچاوە و تاگکردنی ٠ بە مردوو) #IABot (v2.0.8
ھێڵی ١٦:
|شوێنی مردن = [[سیکتوارد]]
|}}
'''سوڵتان سولەیمانی یەکەم کوڕی سەلیم'''، (بە [[عوسمانلی]]: '''سلیمان بن سلیم'''، بە تورکی نوێ '''Süleyman''')، نۆیەم سوڵتانی [[دەوڵەتی عوسمانی]] و خاوەنی درێژترین ماوەی حوکمە لە نێوانیاندا کە حوکمی گرتە دەست لە ساڵی ١٥٢٠ تا ١٥٦٦ز،<ref>{{Cite web|last=محفوض|first=خالد|title=سليمان القانوني.. لماذا دخلت الدولة بموته عصر الانحدار؟|url=https://www.aljazeera.net/blogs/2019/7/24/سليمان-القانوني-لماذا-دخلت-الدولة|access-date=2021-03-25|website=www.aljazeera.net|language=ar}}</ref> لە ڕۆژاوا بە مەزن ناسراوە لە ڕۆژھەڵات بە قانونی لەبەر ئەو چاکسازیانەی لە ڕژێمی داددا ئەنجامیدا، سولەیمان فەرمانڕەوایەکی دیار بوو لە ئەورووپا لە سەدەی شانزەدا، سەرۆکایەتی دەسەڵاتی سەربازی وسیاسی وئابوری ئیمپڕاتۆری عوسمانی ئەکرد، ھەروەھا سەرکردایەتی سوپای عوسمانی ئەکرد بۆ فەتحی قەڵا وکەلوە مەسیحییەکانی بەلەگراد و ڕۆدوس وزۆربەی خاکی مەجەڕ پێش ئەوەی بوەستێت لە گەمارۆدانی ڤێیەنادا ساڵی ١٥٢٩ز، ھەروەک لە ئەنجامی ناکۆکییەکانی لەگەڵ [[دەوڵەتی سەفەوی]] زۆربەی ناوچەکانی [[ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست]] وباکوری ئەفریقای گرت ھەتا [[جەزائیر]]، لەژێر دەسەڵاتی سوڵتان سولەیماندا کەشتیگەلی عوسمانییەکان دەستیان گرتبوو بەسەر ھەموو دەریاکانی ناوچەکە لە دەریای ناوەڕاستەوە بۆ دەریای سوور تا ئەگاتە کەنداوی عەرەبی.<ref>{{Cite web|title=سليمان القانوني.. وعصر القيادة والريادة|url=https://archive.islamonline.net/229|access-date=2021-03-25|website=ارشيف اسلام اونلاين|language=ar|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=٢١ی شوباتی ٢٠١١|ناونیشانی ئەرشیڤ=https://web.archive.org/web/20110221015936/http://www.islamonline.net/servlet/Satellite?c=ArticleA_C&cid=1180421140477&pagename=Zone-Arabic-ArtCulture%2FACALayout|بەستەری شکاو=yes}}</ref>
 
لە میانەی فراوانبونی ئیمپڕاتۆرییەتەکەی، سولەیمان کۆمەڵێک چاکسازی ئەنجام دا لە کۆمەڵگە وفێربوون وباج ویاسای سزادان، کە ئەم یاسا وچاکسازیانە شێوەی ئیمپڕاتۆرییەتەکەی دیاری کرد تا چەند سەدەیەک دوای مردنی، ھەروەک سولەیمان تەنھا شاعیر وھەست ناسک نەبوو بەڵکو پشتیوانێکی گەورەی ڕۆشنبیری بوو وسەرپەرشتی پێشکەوتنی ھونەر وئەدەب وبیناسازی ئەکرد لە سەردەمی زێڕینی دەوڵەتی عوسمانیدا، سوڵتان بە چوار زمان قسەی کردووە، [[عەرەبی]]، [[فارسی]]، [[زمانی سربی|سربی]] و جوغائی (زمانێکە لە زمانە تورکییەکان پەیوەستە بە ئۆزبەگی و ئەیگورییەوە).