ئەدۆڵف ھیتلەر: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

بەبۆنەی بەشداری لە [[کوودەتا]]ی سەرنەکەوتووی ساڵی ١٩٢٣ ماوەیەک لە بەندیخانە بووە. بە پەرەپێدانی بیرۆکەی [[نیشتمانپەرەستی]] و دژایەتی بەرامبەر بە [[کۆمۆنیزم]] و [[جوو|جووەکان]] و ھەروەھا لێدوانە پڕھەستەکانی بۆ جەماوەر و کاربەدەستان، لە سەرانسەری [[ئەڵمانیا]] پشتیوانی بۆ خۆی ساز کرد. لە ١٩٣٣ دا بووە سەرۆک وەزیران و زۆر بە خێرایی [[دیکتاتۆری]] بنیات نا. ھێندەی ماوە نەخایاند [[ئەڵمانیا]] لە بواری سوپا و پێشکەوتنەکانی پیشەسازی بووە یەکێک لە زلھێزەکانی [[ئەورووپا]]. [[ئەڵمانیا]] ساڵی ١٩٣٩ بە مەبەستی داگیر کردن [[ئوتریش]] ھێرشی کردە سەر [[چێکۆسلۆڤاکیا|چیکوسڵۆڤاکیا]] و [[پۆلەندا]] ھەر بۆیە [[ئینگلستان|بەڕیتانیا]] و [[فەڕەنسا]] شەڕیان لەگەڵ [[ئەڵمانیا]] دەست پێکرد. ئەوە بوو [[شەڕی جیھانی دووەم|جەنگی جیھانی دووەم]] دەستی پێکرد. [[ئەڵمانیا]] و پشتیوانەکانیان، [[ھێزەکانی میحوەر]] و [[فەڕەنسا]] و [[ئینگلستان|بەڕیتانیا]] [[ھێزی ھاوپەیمانان]] بوون. لە سێ ساڵدا [[ھێزەکانی میحوەر]] زۆرینەی بەشەکانی [[ئەورووپا]] و ڕۆژھەڵاتی [[ئاسیا]] و باکووری [[ئەفریقا]]یان داگیر کرد بەڵام لە ساڵی ١٩٤٢ بەدواوە ھاوپەیمانەکان دەستیان کرد بە وەرگرتنەوەی وڵاتە داگیرکراوەکان و لە ١٩٤٥ دا [[ئەڵمانیا]] لە ھەموو لاوە دەوری گیرابوو و لە کاتی گرتنی شاری [[بەرلین]] ھیتلەر بە فیشەکێک خۆی کوشت.بەرپرسایەتی [[شەڕی جیھانی دووەم|جەنگی جیھانی دووەم]] بە تەواوی لە ئەستۆی ھیتلەر دەزانن. ئەو شەڕە کووژراوکوژراو و بریندارێکی زۆری لێکەوتەوە. زۆرترین ژمارەی کووژراوەکانکوژراوەکان [[کۆشتنی بە کۆمەڵ]]یکۆمەڵی [[جووەکان]] دەزانن کە تێیدا نزیکی ٦ میلیۆن کەس کووژرانکوژران و سووتێنران. ئەو ڕووداوە بە [[جینۆساید]]ی [[ھۆڵۆکۆست]] ناو دەبەن.