ماددەی تاریک: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

 

گەردوون ناسەکان ھەندێک جار کاتێک سەیرەی ئاسمان ئەکەن و چاودێری ئەکەن بۆ ماوەیەکی باش ئەوە شتی سەیر دەردەکەوێت، سەیرکردنی بۆشای بە تەلیسکۆبی باش توانی بینینی گەلەئەستێرەکانت ئەبێت، ھیچ شتێکی سەیر لەوە دانیە، دوای بینینی یەکێک لە گەلە ئەستێرەکان و پێوانەکردنی ڕووناکی و ڕەنگ و شێوەکەی و بە جوڵاندنی بڕێکی زۆر کەم لە تەلیسکۆبەکە وا ئەکات، گەلەئەستێرەیەکی تر ببینیت کە ئاسمان دا، کە زۆۆر بەیەکتر ئەچن لە شێوە و ڕەنگیاندا وە تەنانەت ئەو ڕووناکیەی لە پێش جوڵاندنی تەلیسکۆبەکە پێمان گەشتبوو ھەمان ڕووناکیامان پێگەشتوە لە ڕوانگەیەکی ترەوە، گەردوون ناسەکان بەتەوای دڵنیا بوون ئەو گەلەئەستێرەی کە جاری دووەم بینیان ھەمان گەلەئەستێرەیە، بەڵام ئەمە چۆن ئەبێت؟ چۆن ئەکرێت یەک گەلەئەستێرە لە دوو شوێن دەر بکەوێت لە ئاسماندا؟

بینینی یەک گەلەئەستێرە لە دوو کۆشەی جیاوازەوە، مانایەکی تاواو دەدات بەدەستەوە دەربارەی ئەگەر بونی شتێکی قورس و نادیار، کە دانیشتوە لەنێوان تۆ و گەلەئەستێرەکە؛ کە وەک تۆپەلەیەک وایە، ئەو تۆپەلە قورسە دەتوانێت وەک ھاوێنەیەکی گەورە بێت، کە دەتوانێت ڕووناکی بچەمێنێتەوە لە نێوان تۆ و گەلەئەستێرەکە، کە ئەوەش وا ئەکات ڕووناکی گەلەئەستێرەکە لە دوو ئاراستەوە بێت.

{{ھن}}