ئیمپراتۆریەتیی شانگ: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
نوێکردنەوە
نوێکردنەوە
ھێڵی ١:
{{ئامادەکردن}}
 
'''شانشینی شانگ''' (بە چینی: 商朝 خوێندنەوە: شانگچاۆ) لە مێژوودا بە شانشینی یـن ناسراوە، (殷代 یـن دای) شانشینێکی مێژوویی چینە کە لە ناوەند و خوارووی [[ڕووباری زەرد|رووباری زەردا]] بوە. کە لە دوایی [[شانشینی سیا]] دامەزرا دواتریش [[شانشینی ژۆو]] دامەزرا تۆماری شانشینی شانگ لە کتێبە مێژووییەکانی ([[تۆمارەکانی بامبۆ]]، تۆماری مێژوویی [[شیجی]]) بەگوێرەی ڕوونکردنەوەکانی لیو سی شانشینی شانگ لە ١٧٧٦ی پێش زاین تا ١١٢٢ی پێش زاین شانشینەکە لەژیاندا بووە، بەڵام بەگوێرەی تێکستەکانی تۆماری ئێستای بامبۆ شانشینەکە لە نێوان ١٥٥٦ی پێش زاین تا ١٠٤٦ی پێش زاین ژیاوە، ھەرچۆنێک بێت پڕۆژەی [[پڕۆژەی ڕوونکردنەوە لەسەر شانشینەکانی سیا-شانگ-ژۆو|ڕوونکردنەوە لەسەر شانشینەکانی سیا-شانگ-ژۆو بەگوێرەی]] کاربۆن ١٤، ڕوونی کردۆتەوە شانشینەکە لە ١٦٠٠ تا ١٠٤٦ بوونی ھەبووە.
 
شانشینی شانگ سەرەتاترین شانشینە کە بەبەڵگەی شوێنەوارناسی پشتگیر لێکرابێت دۆزینەوەکان لە [[ینسو|وێرانبووەکانی ینسو]] (لە جیھانی مۆدێرنی ئەمڕۆ [[ئانیانگ]]) کە بە دواین پایتەخەتی شانگ ناسراوە لە دۆزینەوەکان گۆڕی شاھانە و کەلوپەلی جەنگی و دەیەھا ھەزار لە [[بڕۆنز]] و [[بەرد]] و [[ئێسک]] و [[سێرامیک]] دۆزراوەتەوە، لە [[ئانیانگ]] سەرەتاترین نوسراوی چینی لەناویدا دۆزراوەتەوە لەنێوان ساڵانی ١٩٢٠کان و ١٩٣٠کان. جگە لەوەش لە دۆزینەوەکاندا چەندین شتی مێژوویی دێرین دۆزاراوەتەوە کە لەو ساتە بەکارھاتوون وەک پزیشکی-دەرمان، ھونەر، سیاسەت، ئیکۆنۆمی، کە ھی سەرەتای شارستانیەتی شانگن.{{sfnp|Keightley|2000}}
شانشینی شانگ سەرەتاترین شانشینە کە بەبەڵگەی شوێنەوارناسی پشتگیر لێکرابێت
 
== تۆمارە دێرینەکان ==
لە زۆربەی بەڵگەنامە دێرینەکان شانشینی شانگ تۆمارکراوە وەکوو کتێبی بەڵگەنامەکان