مێشک: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
ب here |
نوێکردنەوە تاگەکان: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد دەستکاریی دیداری |
||
ھێڵی ٦٤:
# کەم بیر کردنەوە
# کەم قسە کردن لەگەڵ دەوروبەر
== وەرەمی مێشک ==
وەرەمی مێشک بریتیە لە کۆبونەوەیەکی نائاسایی لە خانەکان لەناو مێشک، کەلەی سەر کە مێشک دادەپۆشێت زۆر توندە ھەر گەشەکردنێکی نائاسایی لەناو ئەو بۆشایە سنووردارەی مێشک ئەتوانێت کێشە دروست بکات، وەرەمی مێشک لەوانەیە شێرپەنجەداربن(malignant) یان لەوانەیە شێرپەنجەدارنەبن(malignant) کاتێک وەرەمی مێشک گەورە دەبێ جا شێرپەنجەدار بێت یان نا ئەتوانێت فشار بۆ مێشک دروست بکات، ئەتوانن زیان بە مێشک بگەیەنن ئەتوانن مەترسی و ھەڕەشە لەسەر ژیانی کەسەکە دروست بکەن
===== جۆرەکانی وەرەمی مێشک =====
وەرەمی مێشک کە لەناو مێشکت گەشە دەکەن ئەتوانن لەناو ئەو بەشانەی خوارەوە گەشەکردنی خۆیان بکەن:
* خانەکانی مێشک
* ئەو ئەندامە خانانەی چواردەورەی مێشکیان گرتووە کە پێیان ئەوترێ (meninges)
* خانە دەمارییەکان
* گلاندەکان
ناسراوترین وەرەمەکان لە مێشک ھەردوو وەرەمی (gliomas) و (meningiomas)
===== وەرەمی gliomas =====
وەرەمەکە لە خانەکانی '''Glia''' دروست ئەبێت کە کاری خانەکانی بریتیە لە:
* پشتگیری کردنی پێکھاتەی [[کۆئەندامی دەماریی ناوەندی]]
* سەرچاوەی وزە دەگەیەنن بە کۆئەندامی دەماریی ناوەندی
* خاونێکردنەوەی بەھەدەرچوونی خانەیی
* شکاندنی نیورۆنە مردووەکان (نیورۆنەکان خانەیەکی تایبەتن کە ئەرکیان گواستنەوەی زانیاریە لەناو تەواوی لاشە)<ref>{{Cite web|title=The Neuron|url=https://www.brainfacts.org:443/brain-anatomy-and-function/anatomy/2012/the-neuron|access-date=2021-04-14|website=www.brainfacts.org|language=en}}</ref>
وەرەمی gliomas ئەتوانێ لەچەن جۆرێکی جیاوازی خانەکانی '''Glia''' گەشەکردنی خۆیان بکەن ئەو وەرەمانەی کە لەناو خانەکانی گەشە دەکەن بریتین لە:
* وەرەمەکانی بەشی astrocytic وەک وەرەمی astrocytomas کە لەبەشی (cerebrum<ref group="تێبینی">cerebrum دەکەوێتە بەشی سەرەوەی مێشک </ref>) دان
* وەرەمەکانی oligodendroglial کە زیاتر لە بەشی پێشەوەی مێشک بەدیار ئەکەون بەشەکانی (frontal temporal lobes)<ref>{{Cite web|date=2011-02-02|title=https://www.cancer.gov/publications/dictionaries/cancer-terms/def/oligodendroglial-tumor|url=https://www.cancer.gov/publications/dictionaries/cancer-terms/def/oligodendroglial-tumor|access-date=2021-04-14|website=www.cancer.gov|language=en}}</ref>
* glioblastomas کە بەھێزترین جۆری وەرەمە و بە خێراییەکی زۆر بڵاو دەبێتەوە <ref>{{Cite journal|last=Jiang|first=Yiwen|last2=Uhrbom|first2=Lene|date=2012-5|title=On the origin of glioma|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3339543/|journal=Upsala Journal of Medical Sciences|volume=117|issue=2|pages=113–121|doi=10.3109/03009734.2012.658976|issn=0300-9734|pmc=3339543|pmid=22348397}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Zong|first=Hui|last2=Verhaak|first2=Roel GW|last3=Canoll|first3=Peter|date=2012-5|title=The cellular origin for malignant glioma and prospects for clinical advancements|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3368274/|journal=Expert Review of Molecular Diagnostics|volume=12|issue=4|pages=383–394|doi=10.1586/erm.12.30|issn=1473-7159|pmc=3368274|pmid=22616703}}</ref><ref>{{Cite web|title=What Is Glioblastoma?|url=https://www.webmd.com/cancer/brain-cancer/what-is-glioblastoma|access-date=2021-04-14|website=WebMD|language=en}}</ref>
==== وەرەمەکانی تر ====
* وەرەمەکانی (ھیپۆفیز - pituitary) کە لە جۆری (benign شێرپەنجەدار)
* وەرەمەکانی (pineal gland - الغدة الصنوبرية) کە ھەنێک جار لەوانەیە شێرپەنجەداربن یان شێرپەنجەدارنەبن
* وەرەمەکانی ependymomas کە بە زۆری شێرپەنجەدارن
* وەرەمەکانی craniopharyngiomas، کە بە زۆری لە مناڵان بە دیار ئەکەوێ ئەکرێ چەن نیشانەیەکیان ھەبێت وەکوو گۆرانکاری لە بینین، دواخستنی ھەرزەکاری
* وەرەمی جۆری (CNS) lymphomas کە شێرپەنجەدار نییە
* وەرەمی شێرپەنجەی خانەیی primary germ cell، کە ئەکرێ شێرپەنجەداربن و شێرپەنجەدار نەبن
* وەرەمی جۆری meningiomas، کە شوێنیان لە [[پەردەکانی مێشک|پەردەی مێشکە]].
* وەرەمی جۆری schwannomas،
زۆربەی جۆرەکانی وەرەمی meningiomas و schwannomas لەخەڵکانی تەمەن ٤٠ بۆ ٧٠ دەردەکەون، وەرەمی Meningiomas زیاتر لە ژنان باوە وەک لە پیاوان. ئەم جۆرە وەرەمانە بە زۆری شێرپەنجەدارن، ھەرچۆنێک ئەتوانن ئاستەنگی دروست بکەن بەھۆی قەبارە و شوێنەکانیان، ھەردوو وەرەمی جۆری meningiomas و schwannomas دەگمەنن بەڵام زۆر بەھێزن.<ref>{{Cite web|date=2012-07-16|title=Brain Tumor: Types, Risk Factors, and Symptoms|url=https://www.healthline.com/health/brain-tumor|access-date=2021-04-14|website=Healthline|language=en}}</ref>
== جەڵتەی مێشک ==
جەڵتە یان سەکتەی مێشک بە یەکێکە لەو دیاردە ترسناکەکانی تەندروستی مرۆڤ دادەنریت، چونکە ھەندێک جار دەبێتە ھۆی مردن و لەناوچوونی کتوپڕی.
Line ٨٦ ⟶ ١٢٧:
* مێشک
* [[لەشی مرۆڤ]]
== تێبینیەکان ==
<references group="تێبینی" />
== سەرچاوەکان ==
| |||