فیزیکی پزیشکی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
چاکسازی (بچووک)
ھێڵی ٢٥:
لە زۆربەی وڵاتانی جیهاندا فیزیای پزیشکی ئەمڕۆ بەشێوەیەکی سەرەکی دابەش بووە بەسەر دوو لقی سەرەکی یەکەم وێناکردنی پزیشکی ، دووەم تیشکدانەوە ، لەگەڵ ئەوەشدا فیزیای پزیشکی مۆدێرن مەودایەکی بەرچاو لە زانیاری و تەکنەلۆژیای جیاواز دادەگرێت و چەندین بابەتی جۆراوجۆر لەخۆ دەگرێت کە لە ڕادیۆبایۆلۆجیەوە تا دۆسیمتری بۆ ئاماژەکردن بۆ پرۆسەکردن لە MRI ، بۆیە زەحمەتە چەند سنوورێکی دیاریکراوی بۆ دیاری بکرێت ، بەڵام بە شێوەیەکی گشتی فیزیای پزیشکی . چوار جۆری جیاواز و تایبەتمەند لەخۆ دەگرێت کە هەریەک لەم بەشانە بە جیا پۆڵێنیان دەکەین ،وە پەیوەندی هەریەک لەبەشەکان بەیەکتریەوە ڕوون دەکەینەوە لەڕێگای ئەم هێلکاریەی تێکەڵەی خوارەوە:<div align="center">
{| cellpadding="10"
| style="background-color: #fff;" |[[پروندهپەڕگە:Medical_Physics.svg|ناوەڕاست|310x310پیکسڵ]]
|-
| style="text-align:right; background-color: #fff;" |پەیوەندی نێوان لقەکانی فیزیای پزیشکی بەیەکتر:
ھێڵی ١٠٤:
لە کۆتاییەکانی ١٩٩٠ و سەرەتای سەدەی نوێدا تێکەڵبوونی سیستەمە بینراوە ئەتۆمی - فیزیۆلۆژییەکان بووە هۆی بازدانێکی گەورەی تر لەم بوارەدا . سیستەمی Pet-CT و Spect-CT لەم جۆرەن پێت سی تی بۆ یەکەم جار لەلایەن دەیڤد تاونسێند ەوە دامەزراوە کە ئەو کاتە لە زانکۆی جنێڤ دا وانەی دەگوتەوە و ڕۆناڵد نۆت لە داهێنانەکانی سی پی ئێس لە نۆکسڤیڵ لە تێنیسی ساڵی ١٩٩٨ یەکەم سیستەمی فڕۆکەوانی بۆ هەڵسەنگاندنە پزیشکییەکان لەلایەن پەیمانگای شێرپەنجەی نەتەوەیی ئەمریکاوە و لە سەنتەری پزیشکی زانکۆی پیتسبێرگ جێگیر کرا . لە ساڵی ٢٠٠١ دا یەکەم سیستەمی PET-CT چووە ناو بازاڕەوە، دوای سێ ساڵ نزیکەی ٤٠٠ ئامێر لەسەر ئاستی جیهان دامەزرێندران
 
لە دەیەی یەکەمی سەدەی نوێدا گۆڕانکاری گرنگ لە ڕادیۆچارەسەریشدا ڕوویدا، کە لە نێوان ئەو شێوازە نوێیانەدا وەک پرۆتۆن چارەسەری یورتۆن پەیتا پەیتا لە ناوەندی نۆرینگەیی لە ئەوروپا و ئەمریکا دا بڵاو بوونەوە{{وسط‌چینچینی ناوەند}}
<gallery perrow="5">
پروندهپەڕگە:Cobalt-therapy-canada-farsi.jpg|تمبر کانادایی منتشره سال ۱۹۸۸ به‌مناسبت بزرگداشت اختراع سیستم‌های [[پرتودرمانی]] با کوبالت-۶۰ در سال ۱۹۵۱ میلادی.
پروندهپەڕگە:Early x-ray procedure.jpg|یک پزشک در حال نگریستن مستقیم به استخوان‌های دست یک بیمار توسط یک دستگاه پرتوافکن بدوی به سال ۱۹۱۰ میلادی.<ref group="پانویس">در آن زمان نه بیمار و نه پزشک از تشعشعات این شیوههٔ معاینهٔ نشان‌داده‌شده در تصویر، ایمن نبودند؛ زیرا در آن زمان، خواص پرتودهی به‌خوبی، شناخته نشده بود.</ref>
پروندهپەڕگە:Damadian invention.jpg|تصویری از یک سیستم بدوی [[ام آر آی]] ابداع [[ریموند دامادیان]]. <small>(تصویر آرشیو اداره ثبت اختراعات آمریکا-۱۹۷۲)</small>
پروندهپەڕگە:MRI US stamp farsi.jpg|تمبر آمریکایی منتشره سال ۱۹۹۹ از سری تمبرهای «افتخارات قرن بیستم در دهه ۱۹۷۰» به‌مناسبت اختراع دستگاه پویشگر [[ام‌آرآی]]
</gallery>
{{کۆتایی}}
ھێڵی ١٩٧:
بە گوێرەی سەرژمێری نووسینگەی ئاماری وەزارەتی کاری ئەمریکا، لە ساڵی ٢٠١٢دا، نزیکەی ٢١ هەزار کەس بە تەنیا لە یەکێک لە لقەکانی فیزیای پزیشکی لە ئەمریکا کاریان کردووە.وە بە گوێرەی کۆمەڵەی فیزیای ئەمریکی ٨٥ ٪ ی پسپۆڕانی فیزیای پزیشکی لە بواری تیشکدانەوەدان ، لە کاتێکدا ئەم فیگەرە ١٠ ٪ بۆ وێناکردن و ٥ ٪ بۆ پزیشکی ناوەکی و هەروەها پاراستنی تیشک بووە .
 
هەروەها ٧٨ ٪ یان لە ڕێکخستنی نۆرینگەیی ( نەخۆشخانە و نۆرینگە و هتد ) و ٩ ٪ لە ژینگە ئەکادیمییەکان ( پۆستی ئەکادیمی ) و ٤ ٪ لە توێژینەوە ( پەیمانگا توێژینەوە و زانکۆکان ) بوون . خشتە-١ ژمارەکانی مووچە یان داهاتی فیزیایی پزیشکی لە ساڵی ٢٠١٥ بۆ چوار گروپی دامەزراندنی ئەمریکا پیشان دەدات.{{وسط‌چینچینی ناوەند}}
[[File:2015 Medical Physicist salaries in US (Persian).jpg|650px|thumb|center|'''نمودار-۱''': درآمد متخصصان فیزیک پزشکی بر طبق پرسشنامهٔ انجمن فیزیک پزشکی آمریکا از شاغلان آمریکا و کانادا در سال ۲۰۱۵ میلادی.<ref>گزارش Professional Information Report Calendar Year 2015 منتشره [[انجمن فیزیک پزشکی آمریکا]] در سال ۲۰۱۵</ref> نقطه قرمز حقوق میانه، و میل‌های بالا و پایین، نمایشگر مقادیر 80th percentile و 20th percentile هستند.]]
{{کۆتایی}}
ھێڵی ٢٠٨:
{| style="background:khaki; text-align:center" width="700" border="1" align="center
|-
!style="background:white" rowspan="6"| '''پژوهشی'''{{ھێڵی نوێ}}[[پروندهپەڕگە:Arrow-U.svg]]{{ھێڵی نوێ}}[[پروندهپەڕگە:Arrow-C.svg]]{{ھێڵی نوێ}}[[پروندهپەڕگە:Arrow-C.svg]]{{ھێڵی نوێ}}[[پروندهپەڕگە:Arrow-C.svg]]{{ھێڵی نوێ}}[[پروندهپەڕگە:Arrow-C.svg]]{{ھێڵی نوێ}}[[پروندهپەڕگە:Arrow-C.svg]]{{ھێڵی نوێ}}[[پروندهپەڕگە:Arrow-D.svg]]{{ھێڵی نوێ}}'''بالینی'''!! وڵات !! دامەزراوە!! بڵاوکراوە
|-
| '''ئەمریکا''' || [[ئەنجومەنی فیزیکی پزیشکی ئەمریکا|American Association of Physicists in Medicine]]{{ھێڵی نوێ}}(AAPM) || [[میدیکال فیزیکس|Medical Physics]]
ھێڵی ٢٢٧:
لە وڵاتانی تری جیهاندا بڵاوکراوەی جیاواز و جۆراوجۆر هەیە جیاوازی زۆر هەیە بەتەواوی ئەوەی کە گۆڤارەکانی فیزیای پزیشکی لق و بینەر ڕەچاویان دەکات ، بۆ نموونە هەندێک بڵاوکراوە جەخت لەسەر لایەنی نۆرینگەیی چەمکە فیزیایی پزیشکییەکان دەکەنەوە ، لەوانە (گۆڤاری تیشکناسی) کە لە ساڵی ١٩٢٣ ەوە لە لایەن کۆمەڵگەی ڕادیۆناسی ئەمریکای باکوورەوە بڵاوکراوەتەوە کە دەکرێت گرنگترین بڵاوکراوەی ئەم پۆلێنە بێت . هەندێک بڵاوکراوەی تر تەنها جەخت لەسەر لایەنی ئەکادیمی و بنەڕەتی پزیشکی ئەم لقە دەکەن گرنگترین بڵاوکراوە تایبەتمەندەکانی ئەم جۆرە ڕەنگە (فیزیای پزیشکی) بێت کە لەلایەن کۆمەڵەی فیزیای پزیشکی ئەمریکیەوە بڵاودەکرێتەوە . هەندێک بڵاوکراوەی تریش بە بەڕێوەبەری پیشەسازی و نەخۆشخانەکان و هەروەها دروستکەرانی سیاسەت دادەنرێن ڕادیۆناسی ئەمڕۆ کە لەلایەن ACR بڵاوکراوەتەوە نمونەی لەم جۆرەیە . وە دیسان هەندێک ڕۆژنامە هەن کە تەنیا بە ئۆنلاین بڵاوکراونەتەوە و هیچ وەشانێکی چاپکراویشیان نییە .
 
لە ڕووی کارایی و هاوکۆلکەی کاریگەری گۆڤارەکە ، ڕیزبەندی گۆڤارە فیزیاییە بەناوبانگەکانی پزیشکی بە زۆری لە لقێک بە ناونیشانی " تیشکناسی ، پزیشکی ناوکی و وێناکردنی پزیشکی " ئەنجام دەدریت . لە ساڵی ٢٠١٥ دا بەپێی ئیندێکس، ١٠ بەرزترین بڵاوکراوە و یەکەم شوێنەکان ئەمانە بوون:{{وسط‌چینچینی ناوەند}}
'''جدول ۴''': رتبه‌بندی نشریات فیزیک پزشکی جهان
{| style="background:khaki"