مەریوان ھەڵەبجەیی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

[وەشانی تاوتوێ نەکراو][وەشانی تاوتوێکراو]
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
No edit summary
زیادکردنی سەرچاوە، لابردنی تاگ
تاگ: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد
ھێڵی ١:
{{سەرچاوەی ژیاننامەی کەسایەتی زیندوو}}
{{تێک نەچێ|مەریوان ھەڵەبجەیی (وەرگێڕ)}}
{{زانیاریدانی نووسەر
Line ٣٦ ⟶ ٣٥:
| ماڵپەڕ =
}}
'''مەریوان ھەڵەبجەیی''' (لەدایکبووی ١ی حوزەیرانی ١٩٦٣) نووسەرێکی کوردە، تا ئێستا خاوەنی ١٦ کتێبە.<ref>{{Cite web|url=http://xwdakan.com/xwdakan/kteb/kteb.html|title=کتێبخانه‌ی خوداکان|last=|first=|date=|website=|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=2019-11-20}}</ref> نووسەری کتێبی [[سێکس و شەرع و ژن لە مێژووی ئیسلامدا]] کەبەناوبانگترین کتێبی ئەوەو لە کۆتایی ساڵی ٢٠٠٥ یەکەم چاپی بڵاوکرایەوەو تا ساڵی ٢٠١٥، ١١ جار چاپکراوەتەوە.<ref>{{Cite web|url=http://xwdakan.com/xwdakan/Kteb/sex-sharia-zan-dar-tarikhe-islam.Farsi.pdf.pdf|title=Sex, Sharia and Women in the History of Islam|last=|first=|date=|website=|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=2019-10-25}}</ref><ref>{{cite web |url=https://sites.google.com/site/charlesrcblog/home |title= Sex, Sharia and Women in the History of Islam |author= Halabjaee, Mariwan|date= |work= |publisher= |accessdate=22 April 2012}}</ref> ئەم کتێبەی بە شێوەیەکی گشتی باس لە تێڕوانینەکانی [[شەریعە]]ت و ئاکارو بۆچونەکانی ئاینی [[ئیسلام]] دژ بە ژنان دەکات،دەکات و مەریوان ویستوویەتی لەڕێی ئەم کتێبەوە بیسەلمێنێت کە چۆن ئایینی ئیسلام دژی مافی ژنانە،<ref>{{cite web |url=http://www.newstatesman.com/node/152645 |title= Mark Thomas flushes out a fatwa |author= Mark Thomas|date= 27 February 2006|work= New Statesman|publisher= |accessdate=22 April 2012}}<br />*{{cite web |url=http://www.ekurd.net/mismas/articles/misc2008/1/kurdlocal472.htm |title= "The Salman Rushdie of Iraqi Kurdistan" sentenced to jail for blasphemy |author= |date= January 9, 2008|work= Kurd Net|publisher= |accessdate=22 April 2012}}</ref> لە کتێبەکەیدا ئەوەی ڕوونکردوەتەوە کە [[قورئان]] و سەرگوزشتە سەحیحەکان و ژیاننامەی [[محەممەد]]ی پەیامەبەری ئیسلام لە سەرچاوە سەرەکییەکانی لێکۆڵینەوەکەی ئەون.<ref>{{cite web |url=http://www.ekurd.net/mismas/articles/misc2008/1/kurdlocal472.htm |title= "The Salman Rushdie of Iraqi Kurdistan" sentenced to jail for blasphemy |author= |date= January 9, 2008|work= Kurd Net|publisher= |accessdate=22 April 2012}}</ref>
 
== مەریوان و یەکەم فەتوای لە عێراق ==
مەریوان ھەڵەبجەیی زۆری لێکرا کە بڕواتە دەرەوەی [[کوردستان]] بۆ [[نۆرویژ]] لەبەرئەوەی [[ڕابیتەی ئیسلامیی کورد]] فەتوایەکی بە مەرجی ڕاگەیاند کە مەریوان دەبێت بکوژرێت ئەگەر دەستی لەو کارە ھەڵنەگرێت و داوای لێبوردن نەکات بۆ نوسینی کتێبەکە.<ref>{{cite web |url=http://www.ekurd.net/mismas/articles/misc2008/1/kurdlocal472.htm |title= "The Salman Rushdie of Iraqi Kurdistan" sentenced to jail for blasphemy |author= |date= January 9, 2008|work= Kurd Net|publisher= |accessdate=22 April 2012}}<br />*{{cite web |url=http://www.kurdmedia.com/article.aspx?id=11809 |title= The `Salman Rushdie of Iraqi-Kurdistan` forced to flee to Sweden |author= |date= 29 March 2006|work= Kurdish Media|publisher= |accessdate=25 April 2012}}</ref> مەریوان ڕایگەیاند: "[[مەلا]]کان و بانگخوازەکان پێیان وتم ئەگەر بڕۆم و داوای لێبوردن بکەم ٨٠ جەڵدم لێدەدەن و دواتر لەگەڵ ئەو کەسانە دەدوێن کە فەتواکەیان لەسەرم داناوە بۆ ئەوەی بڕیار بدەن کە سەرم ببڕن یاخود نا. لەوانەیە بمبورن و لەوانەشە نا.“<ref>{{cite web |url=http://www.newstatesman.com/node/152645 |title= Mark Thomas flushes out a fatwa |author= Mark Thomas|date= 27 February 2006|work= New Statesman|publisher= |accessdate=22 April 2012}}<br />*{{cite web |url=http://www.ekurd.net/mismas/articles/misc2008/1/kurdlocal472.htm |title= "The Salman Rushdie of Iraqi Kurdistan" sentenced to jail for blasphemy |author= |date= January 9, 2008|work= Kurd Net|publisher= |accessdate=22 April 2012}}<br />*{{cite web |url=http://www.kurdmedia.com/article.aspx?id=11809 |title= The `Salman Rushdie of Iraqi-Kurdistan` forced to flee to Sweden |author= |date= 29 March 2006|work= Kurdish Media|publisher= |accessdate=25 April 2012}}</ref>
[[مەلا]]کان و بانگخوازەکان پێیان وتم ئەگەر بڕۆم و داوای لێبوردن بکەم ٨٠ جەڵدم لێدەدەن و دواتر لەگەڵ ئەو کەسانە دەدوێن کە فەتواکەیان لەسەرم داناوە بۆ ئەوەی بڕیار بدەن کە سەرم ببڕن یاخود نا. لەوانەیە بمبورن و لەوانەشە نا. “
 
مەریوان لەڕێگەی تۆڕە کۆمەڵایەتییەکانەوە بێزارکراو لەڕێی پەیوەندی تەلەفۆنییەوە ھەڕەشەی کوشتنی لێکرا.<ref>{{cite web |url=http://www.ekurd.net/mismas/articles/misc2008/1/kurdlocal472.htm |title= "The Salman Rushdie of Iraqi Kurdistan" sentenced to jail for blasphemy |author= |date= January 9, 2008|work= Kurd Net|publisher= |accessdate=22 April 2012}}</ref> جارێکیتر، مەریوان ڕایگەیاند کە ”ئیسلامییەکان لەڕێگەی ڕادیۆوە جارێکیان پێیان وتم ئەگەر بزانن من لەکوێم و بمدۆزنەوە خۆیانم پێدا دەتەقێننەوە.“<ref>{{cite web |url=http://www.newstatesman.com/node/152645 |title= Mark Thomas flushes out a fatwa |author= Mark Thomas|date= 27 February 2006|work= New Statesman|publisher= |accessdate=22 April 2012}}<br />*{{cite web |url=http://www.ekurd.net/mismas/articles/misc2008/1/kurdlocal472.htm |title= "The Salman Rushdie of Iraqi Kurdistan" sentenced to jail for blasphemy |author= |date= January 9, 2008|work= Kurd Net|publisher= |accessdate=22 April 2012}}</ref> بەدوایدا ”بەو کتێبە ویستم پارێزگاری لە ژنان بکەم بەڵام یەکەم کار کە کردم ئازاردانی خێزانەکەم بوو.“<ref>{{cite web |url=http://www.ekurd.net/mismas/articles/misc2008/1/kurdlocal472.htm |title= "The Salman Rushdie of Iraqi Kurdistan" sentenced to jail for blasphemy |author= |date= January 9, 2008|work= Kurd Net|publisher= |accessdate=22 April 2012}}</ref> لە ئەنجامدا، مەریوان ناچاربوو خۆی لە سێبەرەکاندا بھێڵێتەوە لەگەڵ خێزانە دووگیانەکەی و سێ منداڵەکەی تری.<ref>{{cite web |url=http://www.ekurd.net/mismas/articles/misc2008/1/kurdlocal472.htm |title= "The Salman Rushdie of Iraqi Kurdistan" sentenced to jail for blasphemy |author= |date= January 9, 2008|work= Kurd Net|publisher= |accessdate=22 April 2012}}</ref>
مەریوان لەڕێگەی تۆڕە کۆمەڵایەتییەکانەوە بێزارکراو لەڕێی پەیوەندی تەلەفۆنییەوە ھەڕەشەی کوشتنی لێکرا.
جارێکیتر، مەریوان ڕایگەیاند کە ”ئیسلامییەکان لەڕێگەی ڕادیۆوە جارێکیان پێیان وتم ئەگەر بزانن من لەکوێم و بمدۆزنەوە خۆیانم پێدا دەتەقێننەوە. “ بەدوایدا ”بەو کتێبە ویستم پارێزگاری لە ژنان بکەم بەڵام یەکەم کار کە کردم ئازاردانی خێزانەکەم بوو. “ لە ئەنجامدا، مەریوان ناچاربوو خۆی لە سێبەرەکاندا بھێڵێتەوە لەگەڵ خێزانە دووگیانەکەی و سێ منداڵەکەی تری.
 
مەریوان ناچاربوو کوردستان بەجێبھێڵێت دوای ئەوەی [[حکوومەتی ھەرێمی کوردستان]] ڕەتی کردەوە پارێزگاری لێبکات و بەدوای ئەو کەسانەدا بگەڕێت کە ھەڕەشەیان لە ژیانی کردووە و دەزگیریان بکات.
”بەرپرسان ھیچ پارێرگارییەکیان لێ نەکردووم لە دژی ھەڕەشەو فەتواکان. لەم کاتەدا پێشبینی گولەیەک یاخود ڕومانەیەک دەکەم کە ھەڵبدرێتە ماڵەکەمەوە. <ref>{{cite web |url=http://www.newstatesman.com/node/152645 |title= Mark Thomas flushes out a fatwa |author= Mark Thomas|date= 27 February 2006|work= New Statesman|publisher= |accessdate=22 April 2012}}<br />*{{cite web |url=http://www.ekurd.net/mismas/articles/misc2008/1/kurdlocal472.htm |title= "The Salman Rushdie of Iraqi Kurdistan" sentenced to jail for blasphemy |author= |date= January 9, 2008|work= Kurd Net|publisher= |accessdate=22 April 2012}}</ref>
 
لە وەڵامدا بۆ مەریوان ھەڵەبجەیی، دکتۆر محەممەد گازنەیی، بە خۆپیشاندەرانی ڕاگەیاند کە سوکایەتی پێکردن بە کەسە ئاینییەکان تاوانەو سزاکەشی قورسە.<ref>{{cite web |url=http://www.ekurd.net/mismas/articles/misc2006/3/kurdlocal131.htm |title= The "Salman Rushdie of Iraqi-Kurdistan" forced to flee to Sweden |author= |date= March 29, 2006|work= Kurd Net|publisher= |accessdate=22 April 2012}}</ref> ”ئێمە سزای کوشتن بەو کەسانە دەدەین کە سوکایەتی بە پێغەمبەرەکەمان دەکات بۆ ئەوەی ببن بە وانەیەک بۆ ئەوانی تر. “ گازنەیی ڕایگەیاند.<ref>{{cite web |url=http://www.kurdmedia.com/article.aspx?id=11809 |title= The `Salman Rushdie of Iraqi-Kurdistan` forced to flee to Sweden |author= |date= 29 March 2006|work= Kurdish Media|publisher= |accessdate=25 April 2012}}</ref><ref group="note">Dr. Mohammad Gaznayi is the same KRG Minister of Religious Issues who said, "I consider that those who turn to Christianity pose a threat to society." See {{cite web |url=http://www.rferl.org/content/article/1059651.html |title= Iraq: Christians Face Threats From All Sides |author= Kathleen Ridolfo|date= July 3, 2005 |work= Radio Free Europe / Radio Liberty|publisher= |accessdate=22 April 2012}}; {{cite web |url=http://iwpr.net/report-news/kurdish-christians-complain-discrimination |title= Kurdish Christians Complain of Discrimination |author= Ayyub Kareem|date= November 17, 2005 |work= Institute for War & Peace Reporting|publisher= |accessdate= 10 June 2012}}. Dr. Gaznayi also said people who turn to Christianity are “renegades” in the eyes of Islam. See {{cite web |url=http://iwpr.net/report-news/kurdish-christians-complain-discrimination |title= Kurdish Christians Complain of Discrimination |author= Ayyub Kareem|date= November 17, 2005 |work= Institute for War & Peace Reporting|publisher= |accessdate= 12 June 2012}}.</ref>مەریوان فەرمانی دەستگیرکردنی لەسەر درابوو لەو کاتەی کە کوردستانی بەجێھێشت.<ref>{{cite web |url=http://www.ekurd.net/mismas/articles/misc2006/3/kurdlocal131.htm |title= The "Salman Rushdie of Iraqi-Kurdistan" forced to flee to Sweden |author= |date= March 29, 2006|work= Kurd Net|publisher= |accessdate=22 April 2012}}<br />*{{cite web |url=http://www.bt.no/nyheter/lokalt/Fryktar-for-livet-i-Noreg-1838331.html |title= Fryktar for livet i Noreg |author= Njord V. Svendsen|date= March 19, 2007|work= BT.NO|publisher= |accessdate=22 April 2012}}.</ref>
لە وەڵامدا بۆ مەریوان ھەڵەبجەیی، دکتۆر محەممەد گازنەیی، بە خۆپیشاندەرانی ڕاگەیاند کە سوکایەتی پێکردن بە کەسە ئاینییەکان تاوانەو سزاکەشی قورسە.
”ئێمە سزای کوشتن بەو کەسانە دەدەین کە سوکایەتی بە پێغەمبەرەکەمان دەکات بۆ ئەوەی ببن بە وانەیەک بۆ ئەوانی تر. “ گازنەیی ڕایگەیاند.
مەریوان فەرمانی دەستگیرکردنی لەسەر درابوو لەو کاتەی کە کوردستانی بەجێھێشت.
 
لە ئابی ساڵی ٢٠٠٦دا مەریوان مافی پەنابەرێتی پێدرا لە نۆرویژ.<ref>{{cite web |url=http://www.idag.no/aktuelt-oppslag.php3?ID=12314 |title= Lever i skjul etter islam-kritikk |author= Bjarte Ystebø|date= March 19, 2007|work= IDAG|publisher= |accessdate=22 April 2012}}<br />*{{cite web |url=http://www.bt.no/nyheter/lokalt/Fryktar-for-livet-i-Noreg-1838331.html |title= Fryktar for livet i Noreg |author= Njord V. Svendsen|date= March 19, 2007|work= BT.NO|publisher= |accessdate=22 April 2012}}<br />*{{cite web |url=http://www.rights.no/publisher/publisher.asp?id=36&tekstid=1374 |title= Norskiraner dømt for blasfemi i Irak |author= |date= January 8, 2008|work= Human Rights Service|publisher= |accessdate=22 April 2012}}</ref>
لە ئابی ساڵی ٢٠٠٦دا مەریوان مافی پەنابەرێتی پێدرا لە نۆرویژ.
 
== تاوانبارکردنی بە سوکایەتی ==
لە کانونی یەکەمی ساڵی ٢٠٠٧، مەریوان بە تاوانبار لەقەڵەم درا بۆ «سوکایەتی» (blasphemy).<ref>{{cite web |url=http://www.upi.com/Entertainment_News/2008/01/08/Author-sentenced-to-jail-for-blasphemy/UPI-79101199838545/ |title= Author sentenced to jail for blasphemy |author= |date= January 8, 2008|work= UPI|publisher= |accessdate=22 April 2012}}<br />*{{cite web |url=http://www.aftenposten.no/nyheter/iriks/Forfatter-bosatt-i-Norge-domt-for-blasfemi-6503293.html |title= Forfatter bosatt i Norge dømt for blasfemi |author= |date= January 8, 2008|work= Aftenposten|publisher= |accessdate=22 April 2012}}<br />*{{cite web |url=http://www.bt.no/bergenpuls/litteratur/Domt-forfatter-far-stotte-1874344.html |title= Dømt forfatter får støtte |author= |date= January 25, 2008|work= Bt.No|publisher= |accessdate=22 April 2012}}<br />*{{cite web |url=http://www.rights.no/publisher/publisher.asp?id=36&tekstid=1374 |title= Norskiraner dømt for blasfemi i Irak |author= |date= January 8, 2008|work= Human Rights Service|publisher= |accessdate=22 April 2012}}</ref> دادگایەک لە [[ھەڵەبجە]] سزای دەستگیرکردنی بە مەریوان بەخشی لەبەر چەند نوسینێک کە لە کتێبەکەیدا ھاتبوون وەک: پێغەمبەر محمد ١٩ ژنی ھەبووە، پەیوەندی خۆشەویستی بەستووە لەگەڵ ٩ ساڵانێک کە تەمەنی ٥٤ ساڵ بووە، وە دەستدرێژی سێکسی کردووە و بکوژ بووە.<ref>{{cite web |url=http://www.upi.com/Entertainment_News/2008/01/08/Author-sentenced-to-jail-for-blasphemy/UPI-79101199838545/ |title= Author sentenced to jail for blasphemy |author= |date= January 8, 2008|work= UPI|publisher= |accessdate=22 April 2012}}<br />*{{cite web |url=http://www.aftenposten.no/nyheter/iriks/Forfatter-bosatt-i-Norge-domt-for-blasfemi-6503293.html |title= Forfatter bosatt i Norge dømt for blasfemi |author= |date= January 8, 2008|work= Aftenposten|publisher= |accessdate=22 April 2012}}<br />*{{cite web |url=http://www.bt.no/bergenpuls/litteratur/Domt-forfatter-far-stotte-1874344.html |title= Dømt forfatter får støtte |author= |date= January 25, 2008|work= Bt.No|publisher= |accessdate=22 April 2012}}<br />*{{cite web |url=http://www.rights.no/publisher/publisher.asp?id=36&tekstid=1374 |title= Norskiraner dømt for blasfemi i Irak |author= |date= January 8, 2008|work= Human Rights Service|publisher= |accessdate=22 April 2012}}</ref> لەکاتێکدا کە مەریوان لەدەرەوەی کوردستان بوو، دادگاکە ڕونی کردەوە کە لەگەڵ سەردان کردنەوەی دەستگیر دەکرێت.<ref>{{cite web |url=http://www.upi.com/Entertainment_News/2008/01/08/Author-sentenced-to-jail-for-blasphemy/UPI-79101199838545/ |title= Author sentenced to jail for blasphemy |author= |date= January 8, 2008|work= UPI|publisher= |accessdate=22 April 2012}}<br />*{{cite web |url=http://www.aftenposten.no/nyheter/iriks/Forfatter-bosatt-i-Norge-domt-for-blasfemi-6503293.html |title= Forfatter bosatt i Norge dømt for blasfemi |author= |date= January 8, 2008|work= Aftenposten|publisher= |accessdate=22 April 2012}}<br />*{{cite web |url=http://www.bt.no/bergenpuls/litteratur/Domt-forfatter-far-stotte-1874344.html |title= Dømt forfatter får støtte |author= |date= January 25, 2008|work= Bt.No|publisher= |accessdate=22 April 2012}}<br />*{{cite web |url=http://www.rights.no/publisher/publisher.asp?id=36&tekstid=1374 |title= Norskiraner dømt for blasfemi i Irak |author= |date= January 8, 2008|work= Human Rights Service|publisher= |accessdate=22 April 2012}}</ref>
لە کانونی یەکەمی ساڵی ٢٠٠٧، مەریوان بە تاوانبار لەقەڵەم درا بۆ «سوکایەتی» (blasphemy). دادگایەک لە [[ھەڵەبجە]] سزای دەستگیرکردنی بە مەریوان بەخشی لەبەر چەند نوسینێک کە لە کتێبەکەیدا ھاتبوون وەک: پێغەمبەر محمد ١٩ ژنی ھەبووە، پەیوەندی خۆشەویستی بەستووە لەگەڵ ٩ ساڵانێک کە تەمەنی ٥٤ ساڵ بووە، وە دەستدرێژی سێکسی کردووە و بکوژ بووە.
لەکاتێکدا کە مەریوان لەدەرەوەی کوردستان بوو، دادگاکە ڕونی کردەوە کە لەگەڵ سەردان کردنەوەی دەستگیر دەکرێت.
 
== دووەم فەتوا لە نۆروێژ ==
لە ئەیلولی ٢٠٠٨دا، [[مەلا کرێکار]] بە توندڕەوانە ھەڕەشەی کوشتنی لە مەریوان ھەڵەبجەیی کرد لە تۆمارکراوێکی دەنگیدا کە لەسەر ماڵپەڕی کوردی Renesans.nu بڵاوکرابۆوە. کرێکار لە تۆمارە دەنگییەکەیدا ڕایگەیاند ”سوێند بە خوا ئێمە ناژین ئەگەر تۆ بژیت. یان تۆ پێش ئێمە ئەڕۆیت، یان ئێمە پێش تۆ.“<ref>{{YouTube|id=Duww2LoEdVU|title=Renesans.nu&nbsp;– Mariwan Halabjaee Threatened by Mullah Krekar}}<br />*{{cite web|url= http://www.aftenposten.no/nyheter/iriks/article2677263.ece|title= Mener forfatter fortjener dødsstraff|author= Kristian Aale|date= 27 Sep 2008|work= Aftenposten|accessdate= 23 April 2012|url-status= dead|archiveurl= https://web.archive.org/web/20120202000940/http://www.aftenposten.no/nyheter/iriks/article2677263.ece|archivedate= 2 February 2012}}<br />*{{cite web|url= http://www.dagbladet.no/nyheter/2008/09/27/548371.html|title= Krekar drapstruet meg|author= Martine Aurdal, Tore Gjerstad|date= 27 September 2008|work= Dagbladet.no|accessdate= 23 April 2012|url-status= dead|archiveurl= https://web.archive.org/web/20120114005155/http://www.dagbladet.no/nyheter/2008/09/27/548371.html|archivedate= 14 January 2012}}<br />*{{cite web|url= http://www.namdalsavisa.no/Innenriks/article3813132.ece|title= Krekar hardt ut mot forfatter|date= 27 September 2008|work= Namdalsavisa.no|accessdate= 23 April 2012|url-status= dead|archiveurl= https://web.archive.org/web/20120113210709/http://www.namdalsavisa.no/Innenriks/article3813132.ece|archivedate= 13 January 2012}}<br />*{{cite web|url= http://www.vg.no/nyheter/utenriks/artikkel.php?artid=530601|title= Krekar mener forfatter fortjener dødsstraff&nbsp;– Vi forbyr oss selv livet dersom du lever|author= |date= 27 September 2008|work= VG.no|publisher= |accessdate= 23 April 2012}}</ref>
لە ئەیلولی ٢٠٠٨دا، [[مەلا کرێکار]] بە توندڕەوانە ھەڕەشەی کوشتنی لە مەریوان ھەڵەبجەیی کرد لە تۆمارکراوێکی دەنگیدا کە لەسەر ماڵپەڕی کوردی Renesans.nu بڵاوکرابۆوە.
کرێکار ئەندام و بەڕێوەبەری فەرمی پێشووی گرووپی تێرۆریستی ئیسلامی [[ئەنسارولئیسلام]] بووە. کرێکار ھەڵەبجەیی بەراورد کرد بە [[سەلمان ڕوشدی]] و ''ئایان ھیرسی عەلی''.<ref>{{cite web|url= http://www.aftenposten.no/nyheter/iriks/article2677263.ece|title= Mener forfatter fortjener dødsstraff|author= Kristian Aale|date= 27 Sep 2008|work= Aftenposten|accessdate= 23 April 2012|url-status= dead|archiveurl= https://web.archive.org/web/20120202000940/http://www.aftenposten.no/nyheter/iriks/article2677263.ece|archivedate= 2 February 2012}}<br />*{{cite web|url= http://www.dagbladet.no/nyheter/2008/09/27/548371.html|title= Krekar drapstruet meg|author= Martine Aurdal, Tore Gjerstad|date= 27 September 2008|work= Dagbladet.no|accessdate= 23 April 2012|url-status= dead|archiveurl= https://web.archive.org/web/20120114005155/http://www.dagbladet.no/nyheter/2008/09/27/548371.html|archivedate= 14 January 2012}}<br />*{{cite web|url= http://www.namdalsavisa.no/Innenriks/article3813132.ece|title= Krekar hardt ut mot forfatter|date= 27 September 2008|work= Namdalsavisa.no|accessdate= 23 April 2012|url-status= dead|archiveurl= https://web.archive.org/web/20120113210709/http://www.namdalsavisa.no/Innenriks/article3813132.ece|archivedate= 13 January 2012}}<br />*{{cite web|url= http://www.vg.no/nyheter/utenriks/artikkel.php?artid=530601|title= Krekar mener forfatter fortjener dødsstraff&nbsp;– Vi forbyr oss selv livet dersom du lever|author= |date= 27 September 2008|work= VG.no|publisher= |accessdate= 23 April 2012}}</ref>کرێکار وەک ھەڵەبجەیی، دانیشتوی نۆروێژە وەک ئاوارەیەک. لە کانوونی دووەمی ٢٠٠٣وە کرێکار دوژمنایەتییەکی توندی ھەبووە دژی ھەڵەبجەیی و داوای کردووە کە مافی پەنابەرێتی لە بسەندرێتەوە. داواکە ڕەتکراوەتەوە. دوای ھەموو شتێک، حکومەتی کوردستان دڵنیا دەکاتەوە کە کرێکار ڕووبەڕوی دادگا ناکرێتەوە.<ref>{{cite web|url= http://www.aftenposten.no/nyheter/iriks/article2677263.ece|title= Mener forfatter fortjener dødsstraff|author= Kristian Aale|date= 27 Sep 2008|work= Aftenposten|accessdate= 23 April 2012|url-status= dead|archiveurl= https://web.archive.org/web/20120202000940/http://www.aftenposten.no/nyheter/iriks/article2677263.ece|archivedate= 2 February 2012}}<br />*{{cite web|url= http://www.dagbladet.no/nyheter/2008/09/27/548371.html|title= Krekar drapstruet meg|author= Martine Aurdal, Tore Gjerstad|date= 27 September 2008|work= Dagbladet.no|accessdate= 23 April 2012|url-status= dead|archiveurl= https://web.archive.org/web/20120114005155/http://www.dagbladet.no/nyheter/2008/09/27/548371.html|archivedate= 14 January 2012}}<br />*{{cite web|url= http://www.namdalsavisa.no/Innenriks/article3813132.ece|title= Krekar hardt ut mot forfatter|date= 27 September 2008|work= Namdalsavisa.no|accessdate= 23 April 2012|url-status= dead|archiveurl= https://web.archive.org/web/20120113210709/http://www.namdalsavisa.no/Innenriks/article3813132.ece|archivedate= 13 January 2012}}<br />*{{cite web|url= http://www.vg.no/nyheter/utenriks/artikkel.php?artid=530601|title= Krekar mener forfatter fortjener dødsstraff&nbsp;– Vi forbyr oss selv livet dersom du lever|author= |date= 27 September 2008|work= VG.no|publisher= |accessdate= 23 April 2012}}</ref>
کرێکار لە تۆمارە دەنگییەکەیدا ڕایگەیاند ”سوێند بە خوا ئێمە ناژین ئەگەر تۆ بژیت. یان تۆ پێش ئێمە ئەڕۆیت، یان ئێمە پێش تۆ. “
کرێکار ئەندام و بەڕێوەبەری فەرمی پێشووی گرووپی تێرۆریستی ئیسلامی [[ئەنسارولئیسلام]] بووە. کرێکار ھەڵەبجەیی بەراورد کرد بە [[سەلمان ڕوشدی]] و ''ئایان ھیرسی عەلی''.
کرێکار وەک ھەڵەبجەیی، دانیشتوی نۆروێژە وەک ئاوارەیەک. لە کانوونی دووەمی ٢٠٠٣وە کرێکار دوژمنایەتییەکی توندی ھەبووە دژی ھەڵەبجەیی و داوای کردووە کە مافی پەنابەرێتی لە بسەندرێتەوە. داواکە ڕەتکراوەتەوە. دوای ھەموو شتێک، حکومەتی کوردستان دڵنیا دەکاتەوە کە کرێکار ڕووبەڕوی دادگا ناکرێتەوە.
 
لە کانونی دووەمی ٢٠١٢دا کرێکار ھەواڵی دا کە فەتوایەکی ١٢ پەڕەیی لەسەر مەریوان ھەڵەبجەیی تۆمار کردووە لە دادگای ''ئۆسلۆ دیستریکت''.<ref>{{cite web|url= http://www.dagbladet.no/2012/02/17/nyheter/krekar/trusler/terrorisme/politiets_sikkerhetstjeneste/20283255/|title= Jeg frykter hele tida at noen skal komme bakfra og drepe meg|author= Harald S. Klungtveit|date= 17 February 2012|work= Dagbladet.no|publisher= |accessdate= 25 April 2012}}<br />*{{cite web|url= http://www.tv2.no/nyheter/innenriks/jeg-kommer-til-aa-halshugge-deg-uansett-hvor-du-er-3716605.html|title= Jeg kommer til å halshugge deg, uansett hvor du er|author= Eivind Fondenes|date= 23 February 2012|work= TV2.no|publisher= |accessdate= 25 April 2012}}<br />*{{cite web|url= http://www.tv2.no/nyheter/innenriks/krim/vil-ha-fem-aars-fengsel-for-krekar-3719633.html|title= Vil ha fem års fengsel for Krekar|author= Kjell Persen|date= 28 February 2012|work= TV2.no|publisher= |accessdate= 25 April 2012}}<br />*{{cite web|url= http://www.tv2.no/nyheter/innenriks/denne-koranbrenningen-fikk-krekar-til-aa-utstede-fatwa-mot-to-kurdere-3717058.html|title= Denne koranbrenningen fikk Krekar til å utstede fatwa mot to kurdere|author= Eivind Fondenes|date= 25 February 2012|work= TV2.no|publisher= |accessdate= 25 April 2012}}<br />*{{cite web|url= http://m.nrk.no/m/artikkel.jsp?art_id=18000500|title= Avsa dødsdom mot forfatter|author= Anders Brekke|date= 17 February 2012|work= NRK.no|accessdate= 25 April 2012|url-status= dead|archiveurl= https://archive.is/20120711014957/http://m.nrk.no/m/artikkel.jsp?art_id=18000500|archivedate= 11 July 2012}}<br />*{{cite web|url= http://debatt.sol.no/content/krekar-utsteder-dodsdommer|title= Krekar utsteder dødsdommer|author= Lilla Puddel|date= 17 February 2012|work= Dagbladet.no|accessdate= 25 April 2012|url-status= dead|archiveurl= https://archive.is/20120707183050/http://debatt.sol.no/content/krekar-utsteder-dodsdommer|archivedate= 7 July 2012}}</ref> فەتواکە نێردرابوو بۆ چەند بانگخوازێکی ئیسلامی لە جیھاندا.<ref>{{cite web|url= http://www.dagbladet.no/2012/02/17/nyheter/krekar/trusler/terrorisme/politiets_sikkerhetstjeneste/20283255/|title= Jeg frykter hele tida at noen skal komme bakfra og drepe meg|author= Harald S. Klungtveit|date= 17 February 2012|work= Dagbladet.no|publisher= |accessdate= 25 April 2012}}<br />*{{cite web|url= http://www.tv2.no/nyheter/innenriks/jeg-kommer-til-aa-halshugge-deg-uansett-hvor-du-er-3716605.html|title= Jeg kommer til å halshugge deg, uansett hvor du er|author= Eivind Fondenes|date= 23 February 2012|work= TV2.no|publisher= |accessdate= 25 April 2012}}<br />*{{cite web|url= http://www.tv2.no/nyheter/innenriks/krim/vil-ha-fem-aars-fengsel-for-krekar-3719633.html|title= Vil ha fem års fengsel for Krekar|author= Kjell Persen|date= 28 February 2012|work= TV2.no|publisher= |accessdate= 25 April 2012}}<br />*{{cite web|url= http://www.tv2.no/nyheter/innenriks/denne-koranbrenningen-fikk-krekar-til-aa-utstede-fatwa-mot-to-kurdere-3717058.html|title= Denne koranbrenningen fikk Krekar til å utstede fatwa mot to kurdere|author= Eivind Fondenes|date= 25 February 2012|work= TV2.no|publisher= |accessdate= 25 April 2012}}<br />*{{cite web|url= http://m.nrk.no/m/artikkel.jsp?art_id=18000500|title= Avsa dødsdom mot forfatter|author= Anders Brekke|date= 17 February 2012|work= NRK.no|accessdate= 25 April 2012|url-status= dead|archiveurl= https://archive.is/20120711014957/http://m.nrk.no/m/artikkel.jsp?art_id=18000500|archivedate= 11 July 2012}}<br />*{{cite web|url= http://debatt.sol.no/content/krekar-utsteder-dodsdommer|title= Krekar utsteder dødsdommer|author= Lilla Puddel|date= 17 February 2012|work= Dagbladet.no|accessdate= 25 April 2012|url-status= dead|archiveurl= https://archive.is/20120707183050/http://debatt.sol.no/content/krekar-utsteder-dodsdommer|archivedate= 7 July 2012}}</ref> لەکاتێکدا کە کرێکار پێیوابوو دەتوانێت سەلامەتی ھەڵەبجەیی دڵنیابکاتەوە، ئەوەشی ڕونکردەوە کە بەپێی فەتواکە کوشتنی مەریوان ھەڵەبجەیی ڕێگەپێدراوە، جا ئەمە لە ئۆسلۆ بێت یاخود ھەرشوێنێکی تری جیھان. کرێکار دووبارە وەک ھەڕەشە کردنێک ھەڵەبجەیی بەراورد کرد بە ''تیۆ ڤان گۆخ''، دەرھێنەرێکی فیلم کە لە ٢٠٠٤دا لە [[ھۆڵەندا]] کوژرا لەسەر دەستی ئیسلامییەکان.<ref>{{cite web|url= http://www.dagbladet.no/2012/02/17/nyheter/krekar/trusler/terrorisme/politiets_sikkerhetstjeneste/20283255/|title= Jeg frykter hele tida at noen skal komme bakfra og drepe meg|author= Harald S. Klungtveit|date= 17 February 2012|work= Dagbladet.no|publisher= |accessdate= 25 April 2012}}<br />*{{cite web|url= http://www.tv2.no/nyheter/innenriks/jeg-kommer-til-aa-halshugge-deg-uansett-hvor-du-er-3716605.html|title= Jeg kommer til å halshugge deg, uansett hvor du er|author= Eivind Fondenes|date= 23 February 2012|work= TV2.no|publisher= |accessdate= 25 April 2012}}<br />*{{cite web|url= http://www.tv2.no/nyheter/innenriks/krim/vil-ha-fem-aars-fengsel-for-krekar-3719633.html|title= Vil ha fem års fengsel for Krekar|author= Kjell Persen|date= 28 February 2012|work= TV2.no|publisher= |accessdate= 25 April 2012}}<br />*{{cite web|url= http://www.tv2.no/nyheter/innenriks/denne-koranbrenningen-fikk-krekar-til-aa-utstede-fatwa-mot-to-kurdere-3717058.html|title= Denne koranbrenningen fikk Krekar til å utstede fatwa mot to kurdere|author= Eivind Fondenes|date= 25 February 2012|work= TV2.no|publisher= |accessdate= 25 April 2012}}<br />*{{cite web|url= http://m.nrk.no/m/artikkel.jsp?art_id=18000500|title= Avsa dødsdom mot forfatter|author= Anders Brekke|date= 17 February 2012|work= NRK.no|accessdate= 25 April 2012|url-status= dead|archiveurl= https://archive.is/20120711014957/http://m.nrk.no/m/artikkel.jsp?art_id=18000500|archivedate= 11 July 2012}}<br />*{{cite web|url= http://debatt.sol.no/content/krekar-utsteder-dodsdommer|title= Krekar utsteder dødsdommer|author= Lilla Puddel|date= 17 February 2012|work= Dagbladet.no|accessdate= 25 April 2012|url-status= dead|archiveurl= https://archive.is/20120707183050/http://debatt.sol.no/content/krekar-utsteder-dodsdommer|archivedate= 7 July 2012}}</ref>
لە کانونی دووەمی ٢٠١٢دا کرێکار ھەواڵی دا کە فەتوایەکی ١٢ پەڕەیی لەسەر مەریوان ھەڵەبجەیی تۆمار کردووە لە دادگای ''ئۆسلۆ دیستریکت''. فەتواکە نێردرابوو بۆ چەند بانگخوازێکی ئیسلامی لە جیھاندا. لەکاتێکدا کە کرێکار پێیوابوو دەتوانێت سەلامەتی ھەڵەبجەیی دڵنیابکاتەوە، ئەوەشی ڕونکردەوە کە بەپێی فەتواکە کوشتنی مەریوان ھەڵەبجەیی ڕێگەپێدراوە، جا ئەمە لە ئۆسلۆ بێت یاخود ھەرشوێنێکی تری جیھان. کرێکار دووبارە وەک ھەڕەشە کردنێک ھەڵەبجەیی بەراورد کرد بە ''تیۆ ڤان گۆخ''، دەرھێنەرێکی فیلم کە لە ٢٠٠٤دا لە [[ھۆڵەندا]] کوژرا لەسەر دەستی ئیسلامییەکان.
 
لە ٢٦ی ئازاری ٢٠١٢دا کرێکار سزای ٥ ساڵ لە دەستگیرکردنی پێدرا بەھۆی ھەڕەشەی کوشتنەکانییەوە بەڵام دواتر ئازاد کرا،<ref>{{cite web |url=https://www.nytimes.com/2012/03/27/world/europe/norway-cleric-sentenced-for-threats.html?_r=2&scp=8&sq=Norwegian&st=cse |title= Norway: Cleric Sentenced for Threats|author= The Associated Press|date= 27 March 2012|work= The New York Times|publisher= |accessdate=25 April 2012}}<br />*{{cite web |url=http://www.dagbladet.no/2012/03/27/nyheter/mulla_krekar/pst/varetekt/innenriks/20865736/ |title= PST ønsker å ha ham sittende bak lås og slå til lagmannsrettssaken|author= Gunnar Hult Green|date= 27 March 2012|work= Dagbladet.no|publisher= |accessdate=25 April 2012}}</ref> دواتر مەلا کرێکار دووبارە دەستگیر کرایەوە لەبەرئەوەی ھەڕەشەی لە دوو کورد و ''[[ئێرنا سۆلبێرگ]]'' کرد.<ref>{{cite web |url=http://www.dagbladet.no/2012/03/27/nyheter/mulla_krekar/pst/varetekt/innenriks/20865736/ |title= PST ønsker å ha ham sittende bak lås og slå til lagmannsrettssaken|author= Gunnar Hult Green|date= 27 March 2012|work= Dagbladet.no|publisher= |accessdate=25 April 2012}}</ref>
 
لە ٦ی تشرینی یەکەمی ساڵی ٢٠١٢دا، دادگای ''کۆرت ئۆف ئەپیڵ'' کرێکاری تۆمەتبارکرد بە کردەوەی تیرۆریستیانە و بۆیان دەرکەوت کە کرێکار بەرپرسیار بووە لە ٤ ڕوداوی تێرۆرستی و بانخواز کردنی تێرۆرستی.<ref>{{cite web |url=http://www.aftenposten.no/nyheter/iriks/Mullah-Krekar-fikk-redusert-straff-i-lagmannsretten-7063523.html |title= Mullah Krekar fikk redusert straff i lagmannsretten|author= Svend Ole Kvilesjø , Lene Li Dragland|date= 6 December 2012|work= Aftenposten|publisher= |accessdate=9 December 2012}}</ref> دادگاکە داوای ١٣٠٫٠٠٠ کرۆنەر لە پارەی کرد لە کرێکار بۆ قەرەبووکردنەوەی ئەو زەرەرانەی کە گەیاندوێتی لەکاتی ھەڕەشەکردنی دژی ھەردوو کوردەکان، ھەروەھا بۆماوەی ٢ ساڵ و ١٠ مانگ دەستگیر بکرێت. کرێکار بۆ ماوەی کەمتر لە ٢٥٥ ڕۆژ دەستگیرکرا پێش ئەوەی کەیسەکەی دابخرێت.<ref>{{cite web |url=http://www.aftenposten.no/nyheter/iriks/Mullah-Krekar-fikk-redusert-straff-i-lagmannsretten-7063523.html |title= Mullah Krekar fikk redusert straff i lagmannsretten|author= Svend Ole Kvilesjø , Lene Li Dragland|date= 6 December 2012|work= Aftenposten|publisher= |accessdate=9 December 2012}}</ref>
 
== بەرھەمەکان ==
Line ٨٤ ⟶ ٧٦:
* خوێننامە، کە بە ناوی خواستراوە (زەردەشتی) بڵاوی کردووەتەوە.
ئەگەرچی چەندین جار بەوە تۆمەتبار کراوە کە سەرچاوەی ناڕاستی بەکارھێناوە لە بابەتەکانیدا بەڵام ھیچ لێکۆڵینەوەیەک ئەم تۆمەتانەی نەسەلماندووە.
 
== تێبینییەکان ==
<references group="note"/>
 
== سەرچاوەکان ==
{{سەرچاوەکان}}
* [[:en:Mariwan Halabjaee|ویکیپیدیای ئینگلیزی]]
 
== بەستەرە دەرەکییەکان ==