دیموکراسییەتی نوێنەرایەتی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
ب بۆتی پۆلی ھاوپلە (22): + پۆل:ھەڵبژاردنەکان |
شائەمراز، تاگی بێسەرچاوە، تاگی خاوێنکردن |
||
ھێڵی ١:
{{خاوێنکردن}}
'''دیموکراسیەتی نوێنەرایەتی''' شێوەیەک لە شێوەکانی [[دیموکراسی|دیموکراتی]] پێکدەھێنێت و تیۆرێکی مەدەنیە کە تیایدا دەنگدەران ( بە شێوازێکی نھێنی و ئازاد لە ھەلبژاردنێکی فرەلایەندا) ئەو نوێنەرانەی کە نوێنەرایەتیان دەکەن ھەڵدەبژێرن، ئەمانە نابن بە بریکاری دەنگدەران تەنھا نوێنەریانن – یان بە مانایەکی تر واتە تەنھا لەو کاتە کارناکەن کە دەنگدەران ئاراستەیان بکەن بەڵکو دەسەڵاتێکی ئەوتۆیان ھەیە کە بتوانن دەسپێشخەری بکەن لە کاتی ھاتنەکایەوەی گۆرانکاریەکان. دیموکراسیەتە لیبرالیە نوێکان بە نمونەی گرنگی دیموکراسیەتی نوێنەرایەتی دادەنرێن. و لە ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا زۆربەی جار ئەم زاراوەیە ھاوتای مانای زاراوەی "کۆماری" دادەنرێت.▼
{{بێسەرچاوە}}
▲'''
*
* و ھەروەھا ھەندێک وردەکاری دیموکراسیانەی تر لە خۆوەدەگرێت (
* ھەندێک
*
نەریتی ھەڵبژاردنی نوێنەرانی ویلایەتەکان لە
▲* دیموکراسیەت گۆڕینی نوێنەرەکان لە خۆوەدەگرێت کاتێک کە دەنگدەرەکانیان لێیان رازی نەبن.
▲* و ھەروەھا ھەندێک وردەکاری دیموکراسیانەی تر لە خۆوەدەگرێت ( وەک کۆمیتەی شانشینی کەنەدی بۆ نمونە) یان
▲* ھەندێک رێوشوێنی دیموکراسیانەی راستەوخۆ (وەک ریفراندۆم بۆ نمونە)، بەڵام سەرەڕای ئەوەش بە رێوشوێنی پەیوەست دانانرێن و زۆربەی جار ئەنجامدانیان پێویستی بە بڕیارێک ھەیە کە لە پەرلەمانەوە دەربچێت - واتە دەسەڵاتی یاسا ھەر بە دەستی نوێنەران لە پەرلەمانەوە دەمێنێتەوە.
▲* رێگا چارەی ماناوەند لە نێوان ئەو دوو دیموکراسیەتەدا بریتیە لە بوونی " پەرلەمانێکی باڵاتر" کە لە رێگەی دەنگدانی راستەوخۆوە ھەڵنەبژێردرابن نمونەش لەسەر ئەوە وەک ئەنجوومەنی پیرانی کەنەدی کە بە کۆپیەکی ھاوتای ئەنجومەنی لۆردەکانی بەریتانیا.
ئەو
▲نەریتی ھەڵبژاردنی نوێنەرانی ویلایەتەکان لە ئەوروپا لە سەدەی نۆزدەھەم ( و بە شێوەیەکی زیاتر کاریگەرانەتر کە نوێنەرایەتی ھەموو چینێکیان دەکرد بەڵام بە شێوەیەکی جیاواز لەوەی کە ئێمە دەیبینین) بۆ پێشکەشکردنی راوێژکاری ئاراستەکردنی پاشاکان بووە ھۆی دروستکردنی ئاشنایەتیەکی قووڵ لەگەڵ سیستەمی نوێنەرایەتیکردن. و ئیدمۆند بۆرک لە گووتارەکەیدا لەبەردەم دەنگدەراندا لە بریستۆل راڤەکردنێکی تەقلیدی ماف و ئەرکەکانی نوێنەری ھەڵبژێردراوی پێشکەشکرد.
شانشینی یەکگرتووی [[بەریتانیا]] بە ولاتێکی سیستەم دیموکراسی نوێنەرایەتی دادەنرێت و ئەڵمانیاش بە ھەمان شێوە
▲ئەو جەماوەریەتیە زۆرەی کە دیموکراسیەت وەدەستی ھێنا لە دوای شۆڕشی پیشەسازیەوە بوو لە کاتێکدا کە ژمارەی ھاوڵاتیانی وڵاتە پیشەسازیەکان زۆر بوو یان (لە سەردەمە نوێترەکاندا) ھاوڵاتیان زیاتر گرنگی خۆیان بۆ سیاسەت دەردەخست، بەڵام ئەو ژمارە زۆرەی خەڵک و تەکنەلۆجیا لەو سەردەمە نەگونجاو بوون بۆ دیموکراسیەتی راستەوخۆ.
لە ساڵی [[٢٠٠٣]] توانرا بۆ یەکەم جار لە مێژووی مرۆڤایەتیدا بوونرێت کە زۆرینەی
== بەستەرە دەرەکییەکان ==
▲شانشینی یەکگرتووی [[بەریتانیا]] بە ولاتێکی سیستەم دیموکراسی نوێنەرایەتی دادەنرێت و ئەڵمانیاش بە ھەمان شێوە لەساڵی [[١٩٤٩]] وابوو و ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا و کەندا دوونمونەی ترن بۆ جێبەجێکردنی دیموکراسیەتی نوێنەرایەتی.
▲لە ساڵی [[٢٠٠٣]] توانرا بۆ یەکەم جار لە مێژووی مرۆڤایەتیدا بوونرێت کە زۆرینەی دانیشتوانی سەر گۆی زەوی لەسایەی سیستەمی دیموکراسیەتی نوێنەرایەتیدا دەژین لە ناویشیاندا ئەو شانشینیەتە دەستوریانەش کە حکومەتێکی نوێنەرایەتی بەھێزیان ھەیە.
* {{curlie|Society/Politics/Democracy/}}
{{Subject bar|commons=yes|commons-search=Category:Democracy|wikt=yes|q=yes|q-search=Representation|s=yes|s-search=Portal:Democracy}}
{{تووڵی دەروازە|سیاسەت}}{{Authority control}}
[[پۆل:ھەڵبژاردنەکان]]
[[پۆل:دیموکراسی]]
|