عەلی مەردان: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
Aram (لێدوان | بەشدارییەکان) ب زیادکردنی بەستەر بۆ مەقامی بەیات تاگ: بەستەردەری خێرا |
Aram (لێدوان | بەشدارییەکان) شائەمراز، + سندووقی زانیاریدان، تاگی بێلایەنی، تاگی یەک سەرچاوە |
||
ھێڵی ١:
{{یەک سەرچاوە}}
'''عەلی مەردان'''، ھونەرمەندی پایەبەرز، مامۆستای [[مەقام|مەقامات]] و [[گۆرانی]] [[کوردی]]، ساڵی[[١٩٠٤]]<ref>بەوتەی خۆی لە وتووێژ لەگەڵ ڕادیۆی بەغدا</ref> لە شاری [[کەرکووک]] لە گەڕەکی تەکیەی شێخ عەلی لە دایک بووە.▼
{{بێلایەنی}}
مامۆستا، خوێندنی لە تەکیەی کەرکووک و لە لای ماموستا ساڵەح دەست پێکردوە و ھەر لەوێشەوە لە لای مامۆستای دەنگ خۆش [[مەلا ڕەووف]] فێری تەجویدی [[قورئان]] و ھەندێ [[مەقام|مەقاماتی]] کوردی و [[قۆڕیاتی تورکمانی]] بووە.▼
{{Infobox musical artist
عەلی مەردان پاش ھەشت ساڵ تەکیە، شاری کەرکووکی بە جێھێشتووە و بە ماڵەوە چووە بۆ [[گوندی لەیلان]]. لەو گوندەدا [[تەموورە]] ژەنێکی بە توانا بە ناوی [[خدر بارام]] ناسیوە کە سوودێکی زۆری لێ وەرگرتوە بۆ مەقاماتی [[کوردی]]، بەڵام لە دوایدا کە دەچێت بۆ بەغدا، مەقاماتی [[کوردی]] و [[فارسی]] و [[عەرەبی]] لە مامۆستایانی تری [[فارس]] و [[عەرەب]] و [[کورد]]ەوە فێر دەبێت و وەک شارەزایەک لە بواری مەقاماتی ناوچەکەدا جێگای خۆی ئەبینێتەوە.▼
| name = عەلی مەردان
| image =
| caption =
| image_size = 250
| background = solo_singer
| birth_name =
| birth_date = ١٩٠٤
|birth_place = [[کەرکووک]]، [[عێراق]]
| death_date = {{ڕێکەوتی مەرگ و تەمەن|١٩٨١|٠٧|٢٤|١٩٠٤|٠١|٠١}}
|death_place = [[بەغدا]]، [[عێراق]]
| origin = [[کورد]]
| instrument =
| genre = [[مۆسیقای کوردی|کوردیی کلاسیکی]]
| occupation =
| years_active = ؟ – ١٩٨١
| associated_acts =
| website =
}}
'''عەلی مەردان''' (١٩٠٤ لە [[کەرکووک]]، [[عێراق]] – ٢٤ی تەممووزی ١٩٨١ لە [[بەغدا]]، [[عێراق]]) گۆرانیبێژ و [[مەقام]]بێژێکی کورد بوو.
ھەر لەم بارەوە مامۆستا دەڵێت: [[مەقام|مەقاماتی]] کوردی سەرچاوەیەکی کوردی دەوڵەمەندن بۆ [[ھونەر]]ی [[موزیک]] و [[گۆرانی]] گەلانی ناوچەکە. مامۆستا عەلی مەردان جگە لە دەنگە بەسۆز و ڕەسەنەکەی شارەزای ژەنینی چەن ئامێری مۆسیقا بووە کە خۆی ئامێری [[عود]]ی زیاتر لا پەسەند بووە. ھەروەھا شارەزای زمان و ئەدەبی کوردی، عەرەبی، فارسی و [[تورکمانی]] بووە. شیعری زۆربەی شاعیرەکانی لە دەیان [[بەستە]]و [[مەقام|مەقامات]] دا خوێندووەتەوە. عەلی مەردان [[مەقام زان]] و داھێنەری کورد، پاش نیو سەدە خزمەتی بێووچان بۆ [[ئاواز]] و گۆرانی کوردی، لە ڕۆژی ھەینی ساڵی ١٩٨١کۆچی دوای کردووە لەگۆرستانی شێخ محێدین نێژراوە لە دوا وتەیدا داوا دەکات لە [[گردی سەیوان]] لە لای [[شاعیر]]ان و [[ھونەرمەند]]ان بینێژن تا ھیچ کات و زەمەنێک لە ھونەر و ھونەرمەندان دوور نەبێت.▼
== ژیانی سەرەتا ==
▲
▲مامۆستا، خوێندنی لە تەکیەی کەرکووک و لە لای ماموستا ساڵەح دەست پێکردوە و ھەر لەوێشەوە لە لای مامۆستای دەنگ خۆش [[مەلا ڕەووف]] فێری تەجویدی [[قورئان]] و ھەندێ [[مەقام
▲عەلی مەردان پاش ھەشت ساڵ تەکیە، شاری کەرکووکی بە جێھێشتووە و بە ماڵەوە چووە بۆ [[گوندی لەیلان]]. لەو گوندەدا [[تەموورە]] ژەنێکی بە توانا بە ناوی [[خدر بارام]] ناسیوە کە سوودێکی زۆری لێ وەرگرتوە بۆ مەقاماتی [[کوردی]]، بەڵام لە دوایدا کە دەچێت بۆ بەغدا، مەقاماتی [[کوردی]] و [[فارسی]] و [[عەرەبی]] لە مامۆستایانی تری [[فارس]] و [[عەرەب]] و [[کورد]]ەوە فێر دەبێت و وەک شارەزایەک لە بواری مەقاماتی ناوچەکەدا جێگای خۆی
▲ھەر لەم بارەوە مامۆستا دەڵێت: [[مەقام
مامۆستا عەلی مەردان (١٩٠٤ – ١٩٧٢) لە ماوەی ژیانیدا گەلێ [[گۆرانی]] و [[مەقامی]] ڕەسەنی تۆمارکردووە، ئاوازی ھەندێک لە گۆرانییەکانیشی ھێندە بەرزن، بەچەند زمانێکی دی وتراونەتەوە.
Line ١٣ ⟶ ٣٩:
== ژیاننامە ==
مامۆستا عەلی مەردان لە ساڵی ١٩٠٤ لە شاری [[کەرکووک]] لەدایک بووە و لە چاوپێکەوتنێکدا سەبارەت بە ژیانی تایبەتی خۆی دەڵێت:
"بۆ گوزەرانی ژیانم، بەپای پەتی و سەری کۆتەوە، جوتیاری و شوانی و گاوانیم کردووە. لە شاری بەغداد بووم بە ھاوڕێی [[مورتەزاخانی ئیسفەھانی]] و [[ئەسغەری ھەمەدانی]] و [[محەمەد سەعیدی سابڵاغی]] و زۆر شت لەوانەوە فێربووم، چل شەویش لەگەڵ [[سەید عەلی ئەسغەری کوردستانی]] یەکمان گرت و زۆر ھونەرمەندانە پێکەوە ژیاین. مامۆستا لە درێژەی قسەکانیدا دەڵێت: "یەکەم مەقامم، [[مەقامی ئای ئای]] بوو، ئەوەی لە ساڵی ١٩٣٩ ـدا لە ئێستگەی کوردی بە زمانی کوردی [[باجەڵانی]] بۆم تۆمارکرا. (ئەم قسەیە درۆیەکی شاخدارە جونکە عەلی مەردان لە ١٩٤١دا تێکەلی ڕادیۆی کوردیی بەغداد بووەو ڕادیۆکە لە ١٩٤٨دا دەستی بە تۆمارکردنی مووسیقاو گۆرانیی کرد/ بنۆرە؛ کەمال ڕەئووف محەممەد- مێژووی ڕادیۆی کوردیی بەغداد- بەرگ ١، جزمی
مامۆستا لە تەمەنی ٧٧ ساڵیدا و لە ٢٤ ـی
== گۆرانییە
[[پەڕگە:EliMerdan.Fatima.ogg|وێنۆک|بەشێکی گۆرانیی فاتمە بە دەنگی عەلی مەردانەوە]]
شیرین کەلامە، گیانە بەسییەتی، یاریکە ڕاکە پێکەنە، خۆم و عودەکەم، کەتان کەتانە، مێوڵێ و دێلێژە، ئەسمەر، وەرە قوربان، ھۆ برای
== [[مەقام|مەقامە]] بەناوبانگەکانی ==▼
* لەبەر چاوی بەد (مەقامی ماھوور)
* چەند جارم
* با یادم کا فریادم کە (مەقامی ھیجران)
* ڕەنجی بێوەرم (مەقامی بەیاتی شور)
Line ٣٧ ⟶ ٦٢:
* بە غەمزەی چاوی مەخموری (مەقامی نەوا)
==
{{سەرچاوەکان}}
==
[http://radionawa.com/NewsDetailN.aspx?id=48310&LinkID=134 مامۆستای مەقامی کوردی، عەلی مەردان]
{{تووڵی دەروازە|مۆسیقای کوردی|مۆسیقا}}
|