تۆربۆفان: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

هەموو ئەو هەوايەى كەدەگوازرێتەوە لەلايەن [[:en:Turbojet|مەكينەى خێرا]] تێپەردەبێت بەناو پەرەكان([[:en:Combustion_chamber|بەناو ژوورى سووتان]]) . لەپاشان دەتوانين وادابنێين كە  مەكينەى تۆربينى هەروەك مەكينەى خێرا بەكاردێت بۆ پالپێوەنانى پانكەى سۆنده, كە هەردووكيان بەشدارى دەكەم لە پاڵ پێوەنانەكە.<br />

 

(BPR)ڕێژەى لاڕ لەمەكينەى تۆربينى ڕێژەيەكە لەنێوان ڕێژەى ڕۆيشتنى گشتيى بوارى لاڕ بۆ ڕێژەى ڕۆيشتنى چوونە ناو ناوكەكە. ١٠:١ ڕێژەى لاڕى، بۆ نموونە، ڕێگا كە ١٠ كگم هەوا ، كە لەگەل تێكرايى ڕێژەى كەبەيەكەوە ڕێژەى فشارى (BPR) مەكينەى تۆربۆفان عادەتەن وا دەناسرێت بەگوێرەى گشتى وە پلەى گەرميى دەروازەى پەرەكە وە ڕێژەى فشارى هەوادار هۆكارى داڕژتنى     وەرگرتراوە لە پێكهاتەكانى پانكەى تۆربينى بە پێى ئەوەى كە  (BPR) گرنگن. سەرەراى بەتوانايى بلندى بۆ پالپێوەنان تايبەتمەنديى بەتوانايى گشتى زۆرى دەداتێ بۆ تۆربينەكان.ئەوە رێيان پێدەدات بۆ دەرچوون لەگەل مەكينەى تۆربينى لەسەر پلاندانان كە ئاڕاستەى كەم (SFC)كردنەوە بەكارهێنانى سووتەمەنى دياريكراو نيشان دەدەن (BPR) لەگەڵ زياد كردنى (BPR) هەروەها دەتوانرێت دووبارە بكرێتەوە بۆ پێكهاتەكانى پانكە بەرزكەرەوە كە رۆيشتنى هەواى پانكە دوورە لە مەكينە وە ناڕواتە ناو ناوكى مەكينە..

 

بۆ نموونە هەمان كێشى هەليكۆپتەر دەتوانێت پشتگير بكرێت لەلايەن مەكينەيێكى تواناى بڵند و ڕۆتۆڕى تيرەى بازنەى بچووك ، چونكە سووتەمەنى كەمتر بەدەست دەهێنرێت،وە تواناى  مەكينەى كەمتر و ڕۆتۆڕى گەورەتر لەگەڵ خێرايى نزمتر بەناو ڕۆتۆڕەكە.

 

لەوەتەى [[:en:Propulsive_efficiency|توانايى پالپێوەنان]] كارى خێرايى هەوايە بە ڕێژەى  چواردەور گرتنى هەوا، پانكە زۆر كاران بۆ خێراييى خواروو، فڕۆكەى جێتى پاك بۆ خێراييى بڵند، و پانكەى سۆنديى لە ناوەڕاستن.مەكينەى تۆربينى بەم جۆرە كاراترين مەكينەيە لە مەوداى خێرايى لە نزيكەى (٥٠٠ بۆ ١،٠٠٠)كم لە كاتژمێرێك (٣١٠ بۆ ٦٢٠ ميل لە كاتژمێرێك)،ئەو خێرايەيە كە لە زۆربەى فڕۆكەى بازرگانى بەكاردێت. مەكينەى تۆربينى قەراغێكى بەتوانايى دەهێلێتەوە بەسەر فڕۆكەى جێتى پاك بە خێرايەك سەرووى [[:en:Supersonic_speed|خێرايى دەنگە]] بە نزيكەيى (١.٦ماخ) (١،٩٦٠.١ كيلۆمەتر لە كاتژمێرێك؛ ١،٢١٧.٩ ميل لە كاتژمێرێك.).

 

لە  داڕژتنى لاڕى ,تۆربينى زيادە وا كاردەكەن كەپال بە پانكەى هەوا دەدەن كە هەوا خێرا دەكات بۆپشتەوەى كە لەپێشەوەى مەكينەكە.لە داڕژتنێكى تێپەڕينى بەرز، پانكە و لووتى سۆندە زۆربەى پاڵپێوەنانەكە بەرهەم دەهێنن. توربۆفان پەيوەندى هەيە بە تۆربين لە بنەما چونكە هەردووكيان هەندێك تواناى گازى تۆربين گازى دەگوازنەوە,بە بەكار هێنانى ئامێرى زيادە. بەجێ هێشتنى كەمترين بەشى گەرمى تا بگۆڕێت بۆ وزەى جووڵەيى. توربۆفان قۆناغێكى ناوەندى تۆربينە خێراكانە, كە هەموو [[پاڵ پێوەنان]]ەكانيان لە گازى گزوزەوە وەر دەگرێت.(بە شێوەيەكى نموونەيى ١٠٪ يان كەمتر).

 

لەو كاتەى مەكينەى تۆربۆجێت هەموو دەرهاتى مەكينە بەكار دەهێنێت بۆ بەرهەم هێنانى وزەى پاڵپێوەنان لە شێوەى گاز خێراييى-بەرزه ،هەواى تۆربۆفان  لاڕێى خێراييى-نزمى سارد بەرهەم دەهێنێت لەنێوان (٣٠٪ و ٧٠٪) وە بەگشتى پاڵ پێوەنانى تەواو بەرهەمى هێنا لەلايەن سيستەمێكى تۆربۆفان

 

<br />

 

زۆربەى ئەو هەوايەى كە دەڕوات بەناو  تۆربۆفانى بەرز ئەو ڕۆيشتنەيە كه خێرايى كەمە : هەتا ئەو كاتەى كۆى كردەوە لەگەڵ گزوزى مەكينەى خێرايى زۆر بڵندتر ، خێرايى گزوزى ناوەراست تارادەيەكى زۆر خوارووترە لە تۆربۆجێتى پاك.