کات: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
بNo edit summary
تاگەکان: دەستکاریی دیداری دەستکاریی مۆبایل بە وێبی مۆبایل دەستکاری کراوە دەستکاریی مۆبایلیی پێشکەوتوو
شائەمراز، + بەشی بەستەرە دەرەکییەکان (+٢)، نوێکردنەوەی پۆلەکان
ھێڵی ١:
'''کات''' پێشڕەویی بێبڕانەوە و بێسنووری ڕووداوەکانە کە وا دیارە لە [[ڕابردوو]]ەوە دێت و بە [[ئێستا]]دا تێ دەپەڕێت و بەرەو [[داھاتوو]] دەڕوات و، ناشگەڕێتەوە.<ref>{{cite web|last=|first=|date=٢٠١١|title=Oxford Dictionaries:Time|url=http://oxforddictionaries.com/definition/time|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=|website=|publisher=بڵاوگەی زانستگای ئۆکسفۆرد|quote=ئەو بەرەو پێش چوونە بێسنوور و تەنراوەی ھەبوون و ڕووداوەکانە لە ڕابردوو و ئێستا و داھاتوودا کە وەکوو تەڤاھییەک سەیر دەکرێت}}</ref><ref>{{Cite journal|last=|first=|date=٢٠١١|title=Time|url=http://ahdictionary.com/word/search.html?q=time|url-status=live|journal=فەرھەنگی وشەکانی زمانی ئینگلیزیی ئەمەریکەن ھێریتەج|edition=چوار|volume=|pages=|archive-url=|archive-date=|quote=تێکتەنراوییەک کە تێیدا ڕووداوەکان وا دەنوێنن کە لە دوابەدوایییەکی نەشیاوی گەڕانەوە لە ڕابردووەوە بە ڕێی ئێستادا بەرەو داھاتوو دەڕۆن.|via=}}</ref> لە کاری [[پێوان]]دا وەکوو [[چەندێتی|چەندایەتییەک]] چاوی لێ دەکرێت کە بۆ دیاریکردنی بەر و دوای ڕووداوەکان و، پێکگرتنی ماوەی خایاندنیان و مەودای نێوانیان بەکار دێت. ھەروەھا، بۆ بەھەندکردنی خێراییی [[گۆڕان (فەلسەفە)|گۆڕانی]] چەندایەتییەکان لە [[واقیع]]ی ماددیشدا کەڵکی لێ وەردەگیرێت.<ref>[http://www.merriam-webster.com/dictionary/time Merriam-Webster Dictionary] ئەو ماوەیە کە پێوراوە یا شیاوی پێوانە و لە درێژەیدا کارێک یا پرۆسەیەک یا مەرجێک مەوجوودە یا بەردەوامە؛ تێکتەنراوەیەک کە لە وێنەی شوێن و جێگا نییە و، بە سەرنجدان بە ڕووداوگەلێک کە بە دوای یەکتردا لە ڕابردووەوە بە ڕێی ئێستادا بەرەو داھاتوو دەڕۆن، دەپێورێت.</ref><ref>Compact Oxford English Dictionary. پێچوون یا خایاندنێکی سنووردار، وەک مەودای نێوان دوو ڕووداو یا کاری دوابەدوای یەک، یا وەک ماوەیەک کە تێیدا کار یا ھەلومەرج یا بارودۆخێک بەردەوامە.</ref> زۆربەی جارەکان وەکوو [[ڕەھەند]]ی چوارەم ناوی لێ دەبرێت، لە پاڵ سێ ڕەھەندەکەی تر لە [[بۆشایی]]دا، واتە بەرزی و درێژی و پانی.<ref>«ئەوەی کە پێشتر ئەندازەزانە کۆنەکانی یۆنان بە بۆشایییان کردبوو، نیوتن بە کاتی کرد، تەواو باوی دڵی کردەوە، کردی بە ڕەھەندێکی بەوردی شیاوی پێوان.» About''out Time: Einstein's Unfinished Revolution'', Paul Davies, p. 31, Simon & Schuster, 1996, {{isbn|978-0-684-81822-1}}</ref>
 
کات لە مێژە کە لە بوارەکانی [[دین]] و [[فەلسەفە]] و [[زانست|زانستدا]]دا بابەتێکی گرنگی تاوتوێکردن و لێکۆڵینەوە بووە، بەڵام ناساندنی بە شێوەیەک کە «[[پێناسەی بازنەیی|بە دەور خۆ سووڕانەوە]]» ی تێدا نەبێت و وەبەردڵ ھەموو بوارەکانیش بکەوێت، شتێکە کە تاکوو ئێستا بەردەوام خۆی لە زانایان دزیوەتەوە.<ref name="Carroll2009">{{cite book|author=شان کەرۆڵ (Sean M Carroll)|first=|title=لە ئەبەدییەتەوە ھەتا ئێرە، گەڕان بۆ دوا تیۆریی کات (From Eternity to Here: The Quest for the Ultimate Theory of Time)|title-link=|date=2009|publisher=Dutton|year=|isbn=978-0-525-95133-9|volume=63|location=|pages=54–55|bibcode=|doi=10.1063/1.3397046|issue=4}}</ref><ref>Adam Frank, ''Cosmology and Culture at the Twilight of the Big Bang'', "the time we imagine for the cosmos and the time we imagined into the human experience turn out to be woven so tightly together that we have lost the ability to see each of them for what it is." p. xv, Free Press, 2011, {{isbn|978-1-4391-6959-9}}</ref><ref>St. Augustine, ''Confessions'', Simon & Brown, 2012, {{isbn|978-1-61382-326-2}}</ref> لەگەڵ ئەمەشدا، بوارگەلی جۆربەجۆری وەک [[کاسبی]]، [[پیشەسازی]]، [[وەرزش]]، زانست و، [[ھونەر]]، گشت لە ڕوانگەی خۆیانەوە کاتیان تێکەڵ بە سیستمی پێوانیان کردووە.<ref name="MLB">{{cite web|last=Official Baseball Rules|first=2011 Edition|date=2011|title=Rules 8.03 and 8.04|url=http://mlb.mlb.com/mlb/downloads/y2011/Official_Baseball_Rules.pdf|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20170701102437/http://mlb.mlb.com/mlb/downloads/y2011/Official_Baseball_Rules.pdf|archive-date=1 July 2017|access-date=18 May 2017|publisher=Major League Baseball|format=Free PDF download|quote=Rule 8.03 Such preparatory pitches shall not consume more than one minute of time...Rule 8.04 When the bases are unoccupied, the pitcher shall deliver the ball to the batter within 12 seconds...The 12-second timing starts when the pitcher is in possession of the ball and the batter is in the box, alert to the pitcher. The timing stops when the pitcher releases the ball.}}</ref><ref name="Guinness">{{cite web|title=Guinness Book of Baseball World Records|url=http://www.baseball-almanac.com/recbooks/rb_guin.shtml|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20120606114603/http://www.baseball-almanac.com/recbooks/rb_guin.shtml|archive-date=6 June 2012|access-date=7 July 2012|publisher=Guinness World Records, Ltd.|quote=The record for the fastest time for circling the bases is 13.3 seconds, set by Evar Swanson at Columbus, Ohio in 1932...The greatest reliably recorded speed at which a baseball has been pitched is 100.9 mph by Lynn Nolan Ryan (California Angels) at Anaheim Stadium in California on 20 August 1974.}}</ref><ref name="Zeigler">{{cite book|last=Zeigler|first=Kenneth|url=https://books.google.com/books?id=acPPD6lCCxcC|title=Getting organized at work : 24 lessons to set goals, establish priorities, and manage your time|date=2008|publisher=McGraw-Hill|isbn=978-0-07-159138-6}} 108 pages.</ref>
</ref> زۆربەی جارەکان وەکوو [[ڕەھەند]]ی چوارەم ناوی لێ دەبرێت، لە پاڵ سێ ڕەھەندەکەی تر لە [[بۆشایی]]دا، واتە بەرزی و درێژی و پانی.<ref>«ئەوەی کە پێشتر ئەندازەزانە کۆنەکانی یۆنان بە بۆشایییان کردبوو، نیوتن بە کاتی کرد، تەواو باوی دڵی کردەوە، کردی بە ڕەھەندێکی بەوردی شیاوی پێوان.» About''out Time: Einstein's Unfinished Revolution'', Paul Davies, p. 31, Simon & Schuster, 1996, {{isbn|978-0-684-81822-1}}</ref>
 
لە [[فیزیک|فیزیکدا]]،دا، کات ئەوەیە کە کاتژمێر دەیڵێت.<ref>{{cite book|last1=Considine|first1=Douglas M.|url=https://books.google.com/books?id=kt1UAAAAMAAJ|title=Process instruments and controls handbook|last2=Considine|first2=Glenn D.|publisher=McGraw-Hill|year=1985|isbn=978-0-07-012436-3|edition=3|location=|pages=18–61|bibcode=}}</ref>
کات لە مێژە کە لە بوارەکانی [[دین]] و [[فەلسەفە]] و [[زانست|زانستدا]] بابەتێکی گرنگی تاوتوێکردن و لێکۆڵینەوە بووە، بەڵام ناساندنی بە شێوەیەک کە «[[پێناسەی بازنەیی|بە دەور خۆ سووڕانەوە]]»ی تێدا نەبێت و وەبەردڵ ھەموو بوارەکانیش بکەوێت، شتێکە کە تاکوو ئێستا بەردەوام خۆی لە زانایان دزیوەتەوە.<ref name="Carroll2009">{{cite book|author=شان کەرۆڵ (Sean M Carroll)|first=|title=لە ئەبەدییەتەوە ھەتا ئێرە، گەڕان بۆ دوا تیۆریی کات (From Eternity to Here: The Quest for the Ultimate Theory of Time)|title-link=|date=2009|publisher=Dutton|year=|isbn=978-0-525-95133-9|volume=63|location=|pages=54–55|bibcode=|doi=10.1063/1.3397046|issue=4}}</ref><ref>Adam Frank, ''Cosmology and Culture at the Twilight of the Big Bang'', "the time we imagine for the cosmos and the time we imagined into the human experience turn out to be woven so tightly together that we have lost the ability to see each of them for what it is." p. xv, Free Press, 2011, {{isbn|978-1-4391-6959-9}}</ref><ref>St. Augustine, ''Confessions'', Simon & Brown, 2012, {{isbn|978-1-61382-326-2}}</ref> لەگەڵ ئەمەشدا، بوارگەلی جۆربەجۆری وەک [[کاسبی]]، [[پیشەسازی]]، [[وەرزش]]، زانست و، [[ھونەر]]، گشت لە ڕوانگەی خۆیانەوە کاتیان تێکەڵ بە سیستمی پێوانیان کردووە.<ref name="MLB">{{cite web|last=Official Baseball Rules|first=2011 Edition|date=2011|title=Rules 8.03 and 8.04|url=http://mlb.mlb.com/mlb/downloads/y2011/Official_Baseball_Rules.pdf|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20170701102437/http://mlb.mlb.com/mlb/downloads/y2011/Official_Baseball_Rules.pdf|archive-date=1 July 2017|access-date=18 May 2017|publisher=Major League Baseball|format=Free PDF download|quote=Rule 8.03 Such preparatory pitches shall not consume more than one minute of time...Rule 8.04 When the bases are unoccupied, the pitcher shall deliver the ball to the batter within 12 seconds...The 12-second timing starts when the pitcher is in possession of the ball and the batter is in the box, alert to the pitcher. The timing stops when the pitcher releases the ball.}}</ref><ref name="Guinness">{{cite web|title=Guinness Book of Baseball World Records|url=http://www.baseball-almanac.com/recbooks/rb_guin.shtml|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20120606114603/http://www.baseball-almanac.com/recbooks/rb_guin.shtml|archive-date=6 June 2012|access-date=7 July 2012|publisher=Guinness World Records, Ltd.|quote=The record for the fastest time for circling the bases is 13.3 seconds, set by Evar Swanson at Columbus, Ohio in 1932...The greatest reliably recorded speed at which a baseball has been pitched is 100.9 mph by Lynn Nolan Ryan (California Angels) at Anaheim Stadium in California on 20 August 1974.}}</ref><ref name="Zeigler">{{cite book|last=Zeigler|first=Kenneth|url=https://books.google.com/books?id=acPPD6lCCxcC|title=Getting organized at work : 24 lessons to set goals, establish priorities, and manage your time|date=2008|publisher=McGraw-Hill|isbn=978-0-07-159138-6}} 108 pages.</ref>
 
کات لە [[سیستمی نێونەتەوەییی یەکەکان]] ناسراو بە «ئێس ئای» و، [[سیستمی نێونەتەوەییی چەندایەتییەکان|سیستمی نێونەتەوەییی چەندایەتییەکاندا]]، دا، یەکێک لە چەندایەتییە بنەڕەتییەکانە. یەکەی کات لە ئێس ئای [[چرکە|چرکەیە]]یە. مەبەست لە بنەڕەتیبوونی کات ئەوەیە کە بۆ ناساندنی چەندایەتییەکانی تر، وەک [[خێرایی]] و [[تاودان|تاو]]، بەکار دەبرێت و، بەم بۆنەوە ناساندنی خۆی لە ڕێگەی ئەم چەندایەتییانەوە نەگونجاوە و، پێناسەیەک کە بەم شێوەیە بە دەست بێت [[پێناسەی بازنەیی|پێناسەیەکی بازنەیی]] دەبێت. [[پێناسەی کرداری|پێناسەی کرداریی]]ی کات ھەم لە کاروباری ژیانی ڕۆژانە و ھەم لە تاقیکردنەوەگەلی پێشکەتوودا کەڵکی زۆری ھەیە. لەم پێناسەیەیدا، مرۆڤ دەتوانێت لە ڕێگای چاوەدێریکردنی ژمارەیەکی دیاریکراو لە دووپاتبوونەوەی ڕووداوێک کە سووڕی تێدایە (وەک ھاتوچووی [[ئاونگ|ئاونگێک]]ێک کە ئازادانە دەلەرێتەوە) یەکەیەکی ستاندارد وەکوو چرکە بە دەست بێنێت.
لە [[فیزیک|فیزیکدا]]، کات ئەوەیە کە کاتژمێر دەیڵێت.<ref>{{cite book|last1=Considine|first1=Douglas M.|url=https://books.google.com/books?id=kt1UAAAAMAAJ|title=Process instruments and controls handbook|last2=Considine|first2=Glenn D.|publisher=McGraw-Hill|year=1985|isbn=978-0-07-012436-3|edition=3|location=|pages=18–61|bibcode=}}</ref>
 
کات لە [[سیستمی نێونەتەوەییی یەکەکان]] ناسراو بە «ئێس ئای» و، [[سیستمی نێونەتەوەییی چەندایەتییەکان|سیستمی نێونەتەوەییی چەندایەتییەکاندا]]، یەکێک لە چەندایەتییە بنەڕەتییەکانە. یەکەی کات لە ئێس ئای [[چرکە|چرکەیە]]. مەبەست لە بنەڕەتیبوونی کات ئەوەیە کە بۆ ناساندنی چەندایەتییەکانی تر، وەک [[خێرایی]] و [[تاودان|تاو]]، بەکار دەبرێت و، بەم بۆنەوە ناساندنی خۆی لە ڕێگەی ئەم چەندایەتییانەوە نەگونجاوە و، پێناسەیەک کە بەم شێوەیە بە دەست بێت [[پێناسەی بازنەیی|پێناسەیەکی بازنەیی]] دەبێت. [[پێناسەی کرداری|پێناسەی کرداریی]] کات ھەم لە کاروباری ژیانی ڕۆژانە و ھەم لە تاقیکردنەوەگەلی پێشکەتوودا کەڵکی زۆری ھەیە. لەم پێناسەیەیدا، مرۆڤ دەتوانێت لە ڕێگای چاوەدێریکردنی ژمارەیەکی دیاریکراو لە دووپاتبوونەوەی ڕووداوێک کە سووڕی تێدایە (وەک ھاتوچووی [[ئاونگ|ئاونگێک]] کە ئازادانە دەلەرێتەوە) یەکەیەکی ستاندارد وەکوو چرکە بە دەست بێنێت.
 
== سەرچاوەکان ==
{{سەرچاوەکان}}
 
== بەستەرە دەرەکییەکان ==
{{تووڵی دەروازە|فیزیک|فەلسەفە|زانست}}
{{بەستەری پرۆژە خوشکەکان|n=no|s=no|v=no}}
* [https://web.archive.org/web/20151016211032/http://tycho.usno.navy.mil/systime.html سیستمە جیاوازەکانی پێوانەکردنی کات]
 
{{سروشت}}
{{زانیارییە کتێبخانەیییەکان}}
 
{{تووڵی دەروازە|فیزیک|فەلسەفە|زانست}}
{{فیزیک-کۆلکە}}
 
[[پۆل:کات|*]]
[[پۆل:چەمکە فیزیکییەکان]]
[[پۆل:کاتدیاردە فیزیکییەکان]]
[[پۆل:کاتجێ]]
[[پۆل:مێتافیزیک]]
[[پۆل:مێژووی بیرۆکەکان]]
[[پۆل:مێژووی زانست]]
[[پۆل:مێژووی فەلسەفە]]
[[پۆل:ھەبوونناسی]]
[[پۆل:واقیع]]
وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/wiki/کات»