ویکیپیدیا:ویکیپیدیا چی نییە: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
Aram (لێدوان | بەشدارییەکان) چاکسازیی ناوبڕەکان |
Aram (لێدوان | بەشدارییەکان) شائەمراز، ھاوردنەوەی بەستەرەکانی خۆمان، باشترکردن |
||
ھێڵی ١:
{{پپ}}
{{سیاسەتی ڕەسمی|وپ:وچن}}
ویکیپیدیا [[زانستنامە
== شێواز و ڕواڵەت ==
=== ویکیپیدیا زانستنامەیەکی لەچاپدراو نییە ===
{{ناوبڕ|وپ:زلچن}}
[[m:
ڕاگرتنی قەبارەی وتارەکانی ویکیپیدیا بە شێوەیەکی گونجاو بۆ دەستپێگەیشتنی ویکیپیدیا
چەن بەشکردنی وتارە درێژەکان بە شێوەیەک کە ھەر وتار لەسەر بابەتێک بێت و پوختەی زانیارییە پێویستەکانی ئەو باسەی تێدابێت، یارمەتییەکی باشە بۆ گەشەی ویکیپیدیا.
لە زانستنامە لەچاپدراوەکاندا زانیارییەکان کورت و نەگۆڕن، بەڵام لە ویکیپیدیادا وتارەکان ھەرڕۆژە دەتوانن نوێ بکرێنەوە و لەسەر ھەر بابەتێک تا پێویست بێ دەکڕی بنووسرێ؛ ھەروا بە دانانی بەستەر و پەڕگەی نوێ دەکرێ سوودمەندیی وتارەکە زیاتر بکرێت. بۆ بینینی زیاتری جیاوازییەکانی ویکیپیدیا لەگەڵ لەچاپدراوەکاندا، تکایە [[ویکیپیدیا:شێواز]] ببینە.
Line ١٦ ⟶ ١٥:
== ناوەڕۆک ==
لە ھەر زانستنامەیەکدا، دوو مەرجی ڕاستبوونی زانیارییەکان و بەسوودبوونیان دەبێ پێکەوە ببن و ھەریەکە بێ ئەوی تر، سوودی نابێت. بۆ ڕاگرتنی ئەم دوو مەرجە لە ویکیپیدیا، لەسەر ئەمانەی لەخوارەوە ھاتوون ڕێکەوتن کراوە.
=== ویکیپیدیا فەرھەنگۆک نییە ===
Line ٢٢ ⟶ ٢٠:
ویکیپیدیا فەرھەنگۆک، شێوەنامە یا ئاشکراکەری وشە نھێنییەکان نییە. وتارەکانی ویکیپیدیا نابێت وەک ئەمانەی خوارەوە بنووسرێن:
:١.''' شیکردنەوە'''. دەستپێکی وتارەکان پێویستە شیکردنەوە یان پێناسەیەکی گونجاوی بۆ بکرێت، بەڵام نابێت ھەر بەوە کۆتایی بێت و لە درێژەی وتاردا دەبێت جۆرەکانی دیکەی زانیاری لەسەری بدرێت، ئەگەر نەتوانرا شیکردنەوەیەکی گونجاوی بۆ بکرێت، ویکیپیدیا شوێنێکی گونجاو نییە بۆ وتارەکە،
:٢. '''ناوەڕۆکی فەرھەنگۆکی'''. وتارەکانی زانستنامە زیاتر سەبارەت بە کەسایەتی، گرووپ، شوێن، ڕووداو، بیرۆکە یان شتێک. لەھەنێک حاڵەتدا، وشە یان دەستەواژە خودی خۆیان
:٣. '''شێوەنامەی بەکارھێنانی دەستەواژەکان'''. ڕێنوێنی بۆ شێوەی بەکارھێنانی وشەکان یا دەستەواژەکان لە زمانەکاندا گونجاو نییە. ھێندێ جار پێویستە بۆ ڕوونکردنەوەی بابەتێک شێوەی بەکارھێنانی وشەیەک لە فەرھەنگە جیاوازەکاندا لێکدرێتەوە؛ ئەمە گونجاوە.
Line ٣٠ ⟶ ٢٨:
=== ویکیپیدیا بڵاوکەرەوەی بیرۆکە نوێکان نییە ===
{{ناوبڕ|وپ:ببنن}}
ویکیپیدیا شوێنی بڵاوکردنەوەی بیرۆکە و بۆچوونە تاکەکەسی و زانیارییە نوێکان نییە. بەگوێرەی [[ویکیپیدیا:
# '''لێکۆڵینەوە نوێ و تاکەکەسییەکان'''، وەک پێشکەشکردنی
▲# '''لێکۆڵینەوە نوێ و تاکەکەسییەکان'''، وەک پێشکەشکردنی تیۆریەکان و چارەسەرەکان، بیرۆکە نوێکان و ھتد. ئەگەر لێکۆڵینەوەیەکی تایبەتت ھەیە لەسەر بابەتێک بۆ خۆت و ویکیپیدیا باشترە لە شوێنێکی دیکە کە تایبەتی ئەو کارە بێت، وەک شوێنی بەردەستخستنی لێکۆڵینەوەکان یا گۆڤارە زانستییەکان، بڵاوی بکەیتەوە. ئەگەر زانیارییەکی نوێت ھەیە ویکیپیدیا شوێنی بڵاوکردنەوەی ئەوە نییە؛ لەوانەیە لە داھاتوودا، کاتێ سەلمێندرا، بێتە ڕیزی وتارەکانی ویکیپیدیا یان وەک سەرچاوەی زانیاری بەکاربێت.
# '''داھێنراوەکان'''. ئەگەر (خۆت یان ناسیاوێکت) ئامێرێکی نوێ، وشەیەکی نوێ، یارییەکی نوێ، دەنسێکی نوێ یان ھەڵپەڕینێکی نوێت داھێناوە، ئەوە بەقەد پێویست [[ویکیپیدیا:بایەخداری|بایەخدار]] نییە تا بێتە ناو ویکیپیدیا. [[:en:Wikipedia:Wikipedia is not for things made up one day|ویکیپیدیا شوێنی ئەو شتانەی نییە لە ڕۆژێکدا داھێنراون]]. ئەگەر بابەتەکە بایەخداربێت دڵنیابە کەسێکی دیکە باسی دەکا.
# '''ڕوانگە تاکەکەسییەکان'''. ئەگەرچی ئامانجی ویکیپیدیا بەردەستخستنی زانیارییەکانە بەڵام ھیچ پیلانێکی نییە بۆ تێکەڵکردنی ڕوانگە تاکەکەسییاکان لەگەڵ زانستدا. لە ھەلومەرجی تایبەتدا کە ڕوانگەکە بایەخدار و شایانی باس بێت، باشتر وایە کەسێکی بێ پەیوەندی لەگەڵ خاوەن ئەو ڕوانگە باسی بکات. ڕوانگە تاکەکەسییەکان لە بواری پێشبردنی ویکیپیدیا لە شوێن-ناوی بەکارھێنەریدا بە خۆشحاڵییەوە وەردەگیرێت. چاوبکە لە پڕۆژەی [http://www.wikinfo.org/ ویکیزانیاری].
# {{لەنگەر|کۆڕ|مشتومڕ|نەک_کۆڕێک}} '''وتووێژ و لێدوان'''. تکایە لەسەر ھەڵوێستی پێکھێنانی زانستنامە بمێننەوە. دەتوانن لەگەڵ بەکارھێنەرانی دیکە سەبارەت بە ھەرشتێک لە پەڕی تایبەتی وتووێژی بەکارھێنەریدا بدوێن، یان سەبارەت بە وتار لە [[ویکیپیدیا:پەڕەی لێدوان|پەڕەی وتووێژی]] وتارەکە لێدوان بکەن؛ بەڵام تکایە لێدوانەکان مەھێننە ناو وتارەکانەوە. لەیادتان بێت پەڕەی وتووێژی وتارەکان بۆ لێدوان بۆ باشترکردنی وتارەکەیە؛ شوێنی لێدوانی گشتی سەبارەت بە بابەتی وتار یان ئاڵوگۆڕی زانیاریی تەکنیکیی کار لەگەڵ ویکیپیدیا نییە. ئەگەر پرسیارێکت ھەیە لەسەر بابەتی وتارەکان دەتوانی لە [[ویکیپیدیا:مێزی زانیاری]] وەڵامی بۆ وەربگریت. ھەروا بۆ پەیوەندی ڕاستەوخۆ دەتوانی [[:en:Wikipedia:IRC|IRC]] بەکاربێنیت.
# '''نووسراوە ڕۆژنامەوانییەکان'''. ویکیپیدیا نابێ بۆ بڵاوکردنەوە یان سەرچاوەی وەرگرتنی ھەواڵە نوێکان بەکاربێت. پڕۆژە خوشکی [
=== ویکیپیدیا شوێنی ڕیکلام و ڕاگەیاندن نییە ===
Line ٤٢ ⟶ ٣٩:
ویکیپیدیا شوێنی ڕاگەیاندن، پاڵپشتی و لایەنگری، لێدوان لەسەر ناکۆکییەکان، ڕیکلام و پڕووپاگەندا نییە؛ لە وتارەکان، پۆلەکان، داڕێژەکان، پەڕەکانی وتووێژ و پەڕەکانی بەکارھێنەری، ئەم یاسایە پێویستە جێبەجێ بکرێت. بەشدارییەکان لە ویکیپیدیا نابێ بۆ ئەمانەی خوارەوە بێت:
:١. '''لایەنگری، [[پرۆپاگەندە|پرووپاگەندا]] و بەکارگرتن''' بۆ مەبەستی ڕامیاری، سیاسی، زانستی، ئاینی، نەتەوەیی، بازرگانی، یان ھەر مەبەستێکی دیکە. وتارێک
:٢. '''بڵاوکردنەوە یان پەرەپێدانی چیرۆکەکان و بیستراوەکان'''. زیادکردنی ئەو بەشە لە زانیارییەکان وا بە
:٣. '''خۆھەڵکێشان'''، نووسین سەبارەت بە خۆدی خۆت یا شتێکی پەیوەندیدار. لەیادتان بێت لە سەرجەم وتارەکانی ویکیپیدیا دەبێ مەرجەکانی زانستنامەییبوون و [[ویکیپیدیا:
:٤. '''ڕیکلامی بازرگانی'''. دانانی وتار سەبارەت بە بەرھەمەکان یان کۆمپانیا بازرگانییەکان تەنھا کاتێ گونجاوە کە زانستنامەیی بێت و بۆ ڕیکلامکردن نەبێت؛ ھەروا بابەت دەبێ [[ویکیپیدیا:بایەخداری|بایەخدار بێت]]. وتار سەبارەت بە کۆمپانییەکی بچووکی تازە پێکھێنراو گونجاو نییە. بەستەری دەرەکی بۆ ڕێکخراوێکی بازرگانی تەنھا کاتێ گونجاوە کە زانیاریی بەسوودی تێدا دەستکەوێت سەبارەت بە بابەتەکە.
Line ٥٤ ⟶ ٥١:
ویکیپیدیا ئاوێنە یان کۆگای بەستەرەکان، وێنەکان یان پەڕگەکان نییە. وتارەکانی ویکیپیدیا نابێ وەک ئەمانەی خوارەوە بەکاربێن:
:١. '''کۆگای بەستەرە دەرەکییەکان'''. دانانی یەک یا چەن [[ویکیپیدیا:بەستەرە دەرەکییەکان|بەستەری دەرەکی]] یارمەتی خوێنەر دەدات؛ بەڵام ژمارەی زۆری بەستەرە دەرەکییەکان لە وتاردا دەبێتە ھۆی نزمبوونەوەی ئاستی زانستنامەییبوونی وتارەکان. تکایە [[ویکیپیدیا:بەستەرە دەرەکییەکان]]
:٢. '''کۆگای بەستەرە ناوەکییەکان'''. وتارەکان نابێ تەنھا پڕبن لە بەستەرە ناوەکییەکان. مەگەر ئەوەی [[ویکیپیدیا:ڕوونکردنەوە|پەڕەی ڕوونکردنەوە]] بن یان بۆ یارمەتیدانی ڕێدۆزی بێت. چاوبکە لە
:٣. '''کۆگای ژێدەرەکان'''. وتارەکانی ویکیپیدیا نابێ بۆ بڵاوکردنەوەی سەرچاوەکان وەک دەقی کتێب، ژێدەرکۆدی نەرمامێرەکان، دۆکیومێنتی مێژوویی، نامەکان و ھتد بەکاربێت. دانانی ئەو جۆرە ناوەڕۆکانە دەتوانێ لە پڕۆژەخوشکی [http://wikisource.org/ ویکیسەرچاوە] دەتوانێ بەسوود بێت.
:٤. '''کۆگای وێنە و پەڕگەکان'''. ئەگەرچی وێنە و پەڕگەکانی دیکە دەتوانن یارمەتی وتار بدەن، بەڵام دانانی تەنھا وێنە لە وتاردا گونجاو نییە؛ ئەگەر مەبەستت بڵاوکردنەوەی وێنەیە دەتوانی سوود وەرگری لە '''[[:commons:|کامانز]]''' و وێنەی لەناو بەرزبکەیتەوە، بۆ زانیاری
=== ویکیپیدیا پیشکەشکەری خزمەتگوزارییە سەرھێڵەکان نییە ===
{{ناوبڕ|وپ:پخسن}}
ویکیپیدیا ماڵپەڕی چالاکی و ڕایەڵە
:١. '''ماڵپەڕی تاکەکەسی'''. بەکارھێنانی ویکیپیدیا وەک پەڕەی تاکەکەسی قەدەغەیە. ئەگەر دەتەوێ ویکیپیدیا وەک بلاگی خۆت بەکاربێنیت باشتر وایە لە یەکێک لە خزمەتگوزارییە
:٢. '''شوێنی پاشەکەوتکردنی پەڕگەکان'''. تکایە تەنھا ئەو پەڕگانەی لە ویکیپیدیا بەکاردێن (ئێستا یا داھاتوو) باربکەنە سەر ویکیپیدیا؛ ھەرشتێکی غەیری ئەوە، بەخێرایی دەسڕێتەوە. ئەگەر دەتەوەێ پەڕگەکەت لە پڕۆژەکانی دیکەی میدیاویکی بەکاربێت، باریبکە سەر [[:commons:|کامانز]].
Line ٧٧ ⟶ ٧٤:
ویکیپیدیا پێرستێک نییە لە ھەموو ئەو شتانەی ھەن یان کاتی خۆی بوون. وتارەکانی ویکیپیدیا ئەمانەی خوارەوە نیین:
:١. '''لیستی وتەکانی کەسایەتییەناودارەکان''' (ڕاستقینە یان ناوچیرۆک). ئەگەر دەتەوێ وتەکانی کەسایەتییەکی ناودار کۆبکەیتەوە، دەتوانی بۆ ئەوە پڕۆژەخوشکی [http://wiktionary.org/ ویکیوتە] بەکاربێنیت. ھەڵبەت جاری وایە ھێنانی وتەیەکی بەناوبانگ دەتوانێ تا ڕادەیەکی زۆر سوودی ھەبێت بۆ وتار.
:٢. '''زنجیرەی بنەماڵەیی'''. ژیاننامەکان دەبێ سەبارەت بە کەسایەتییەک بێت کە بە شێوەیەک بایەخداربێت. ئاماژە بە ناوی کەسایەتییەک کە زۆر ناودار نییە، کێشە نییە، بەڵام ئەو کەسایەتییە ناتوانێ ببێتە بابەتی وتارێک.
Line ٨٨ ⟶ ٨٥:
:٦. '''کۆگای سەرجەم زانیارییەکان سەبارەت بە بابەتێک'''. بەم جۆرە ھەموو وتارەکان دەبنە خاوەن قەبارەیەکی وەھا کە نە خوێنەر سوودی لێوەردەگرێ نە بۆ زانستنامە گونجاوە؛ باشتروایە وتارەکان پوختەی بەسوودترین زانیارییەکان لەخۆبگرن لە ھەر بابەتدا.
=== ویکیپیدیا نامیلکە، شێوەنامە یا گۆڤاری زانستی نییە ===
ویکیپیدیا سەرچاوەیەکی
:١. '''نامیلکەی ڕێنوێنی'''. ئەو جۆرە نووسراوانە زۆربەی کات بە "چۆن
:٢. '''ڕێنوینی گەشتیاری'''. وتارێک سەبارەت بە شاری پاریس ھەمووجۆرە زانیارییەک سەبارەت بەو شارە لەخۆ دەگرێت؛ شوێنە گرینگەکانی، شوێنە
:٣. '''ڕێنوێنی ئینتەرنەت و ماڵپەڕەکان'''. وتارەکانی ویکیپیدیا نابێ تەنھا بە مەبەستی ناوبردن و ناساندنی ماڵپەڕەکان بەکاربێن. ئەم وتارانە دەبێ زانیاریی زیاتر و بەسوود بەدەستەوە بدەن لەو خزمەتگوزارییە.
:٤. '''پەرتوک، گۆڤاری زانستی یان لێکۆڵینەوە'''. ویکیپیدیا سەرچاوەیەکی
=== ویکیپیدیا گۆی نیشاندەری داھاتوو نییە ===
ویکیپیدیا شوێنی بڵاوکردنەوەی زانیارییە [[:en:Wikipedia:Verifiability|نەڕاستاندراوەکان]] نییە. ھەموو ئەو شتانەی لە وتارێک لە ویکیپیدیا بڵاو دەکرێنەوە دەبێ بۆ ھەموان بێت، واتە بایەخداربێت و خاوەن مەرجی ڕاستاندنیبوون بێت. نووسین سەبارەت بەو ڕووداوانەی ھێشتا ڕوویان نەداوە و ئەو بەرھەمانەی لە داھاتوودا
:١. نووسین سەبارەت بەو '''ڕووداوەکانی داھاتوو''' تەنھا بەو مەرجەی گونجاوە کە لە ڕوودانیان دڵنیابیت و بابەتەکە بایەخداربێت. سەبارەت بەو ڕووداوانەی کە لە داھاتووی دووردا گومان دەکرێ ڕوودەدەن و بەڵگەی تەواو نییە لەبەردەستدا بۆ سەلماندنی زانیارییەکانی، '''نووسین گونجاو نییە'''. بۆ نموونە (ئێستا ساڵی ٢٠١٠) نووسین سەبارەت بە ھەڵبژاردنی ساڵی ٢٠١١ دەتوانێ بەسوودبێت بەڵام نووسین سەبارەت بە ھەڵبژاردنەکانی ساڵی ٢٠٢٠، نە بوسوود دەبێت و نە زانستنامەیی. نووسینی وتار بە بابەتی وەک
:٢. نووسین سەبارەت بە ڕووداوەکانی کۆمەڵگا دەبێ زۆر بە ئاگادرییەوە بێت. وتار سەبارەت بە
:٣. بڵاوکردنەوەی ڕوانگە
=== ویکیپیدیا شوێنی بڵاوکردنەوەی زانیارییە بێلایەنەکان نییە ===
ھەروەک لە زۆربەی ڕێبازەکانی ویکیپیدیا باسکراوە، ڕاستیبوون و تەنانەت [[:en:Wikipedia:Verifiability|ڕاستاندنیبوونی]] زانیارییەک نابێتە ھۆی ئەوەی بێتە ناو زانستنامەوە. وتارەکانی ویکیپیدیا نابێ بۆ ئەم مەبەستانەی خوارەوە بەکاربێن:
:١. '''شیکردنەوەی چیرۆکە
:٢. '''بەردەستخستنی دەقی گۆرانییەکان'''. لە ئێستادا زۆربەی بەرھەمە ھونەرییەکان خاوەن مافی پارێزراوی بڵاوکردنەوەن و بڵاوکردنەوەی ھەرجۆرە کەرستەیەکیان بێ وەرگرتنی ماف، قەدەغەیە؛ ئەو یاسا دەقی
:٣. ''''بەردەستخستنی ئاماری خاو'''. ئەگەرچی لە برێک لە وتارەکان دانانی ئامارەکان دەبێتە ھۆی ڕوونبوونەوەی بابەتەکە و یارمەتی خوێنەر دەدات، بەڵام ئەگەر وتار تەنھا لە ئاماری خاو پێکھاتبێت و زانیاری زیادەی لەگەڵ نەبێت، یان وتارەکە خاوەن ژمارەیەکی زۆر ئاماربێت، زیان دەگەیەنێت بە ئاستی وتارەکە.
Line ١٢٣ ⟶ ١١٨:
=== ویکیپیدیا سانسۆڕکراو نییە ===
لەوانەیە ویکیپیدیا خاوەن کرستەیەک بێت کە لەلایەن ھێندێ لە خوێنەرانەوە پەسند نەکرێت. دەبێ ئاگاداربیت کە ویکیپیدیا کراوەیە و ھەموان دەتوانن دەستکاری بکەن و لەوانەیە ھەموو ئەو دەستکارییانە دڵخوازی سەجەم بەکارھێنەران نەبێت و لەگەڵ پێوەرەکانی ئەوان لە بواری ڕامیاری، ئایینی یان فەرەھەنگی کۆک نەبێت.
دەستکارییەکان ھێندێ جار [[وپ:
== کۆمەڵگا ==
Line ١٣١ ⟶ ١٢٦:
=== ویکیپیدیا دیموکراسی نییە ===
ویکیپیدیا دادگا نییە و بە کتێبی یاسا کاروباری جێبەجێ ناکرێت. یاساکان ئامانجی ویکیپیدیا نیین بەڵکوو تەنھا بۆ ئاسان کردنەوە و
ئەگەرچی دەبێ لە ڕێبازەکان ڕێز بگیرێت بەڵام، ھەر ئەوانە دەتوانن ببنە ھۆی سەرلێشێوان. دەقی ڕێبازەکان ڕستەڕستە مەخوێننەوە، تێبکۆشن لە سەرجەم ڕێبازەکەن تێبگەن و بنەمای گشتیی ڕێبازەکە بەرچاو بگرن نەک ڕستەیەکی. ھەرکوێ دیتت یاساکان ڕاستی ڕێگرە، بۆ باشترکردنی ویکیپیدیا، دەتوانی بەپاڵ یاسا ڕابوێری.
کێشە و ناکۆکییەکان بە [[ویکیپیدیا:ڕێککەوتن|ڕێککەوتن]] چارەسەر دەکرێن. [[m:Don'
=== ویکیپیدیا مەیدانی شەڕ نییە ===
ویکیپیدیا شوێنی ڕیخستنی کێشە و ناخۆشی و قینەبەرایەتی و تۆڵەساندنەوە و چەسپاندنی ڕوانگە تاکەکەسییەکان نییە. بەڕێخستنی ھەرجۆرە باس و ناکۆکییەک کە لەدرەوەی بابەتی ویکیپیدیا بێت، بە ڕوونی یاساکانی ویکیپیدیا دەشکێنێت.
لە ھەموان تکا دەکرێ لەگەڵ یەکتر بە ھێمنی و [[:en:Wikipedia:Civility|
ئەگەر ناکۆکییەک درێژەی پەیداکرد و بووە ھۆی ئازاری ھەموان، دەتوانی داوا [[ویکیپیدیا:چارەسەرکردنی ناکۆکییەکان]] بکەی تا کێشەکە چارەسەربکەن. ھەمیشە ھەن بەکارھێنەرانێک کە ئامادەن بۆ چارەسەرکردنی ئەم جۆرە کێشانە.
Line ١٥٥ ⟶ ١٥٠:
ئەگەر لە وتارێکدا ھەستتکرد یەکێک لە یاساکانی ئەم وتارە پێشێلکراوە، یەک لەمانە بکە:
* گۆڕانکاری لە ناوەڕۆکی وتار بکە (گۆرانکاری ئاسایی)
* پەڕەکە بکە بە ڕەوانەکەر
* پێشنیاری بکە بۆ سڕینەوەی خوارەوە (بە پێێ پێوەرەکان)
* بە ڕێکەوتن پێوەرەکانی ئەم ڕێبازە بگۆڕن
|