ھانیباڵ: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
زیادکردنی بەستەری ناوەکی
چاکسازی
ھێڵی ٢١:
| relations =
}}
ھانیباڵ (٢٤٧ پ.ز - ١٨١ پ.ز) ، دەوڵەتمەدار و ژەنەڕاڵی کارسجی بوو و گەورەترین دوژمنی کۆماری ڕۆم بوو. ھانیباڵ زیاتر لە ھەر شتێک بەناوبانگە بۆ ئەوەئەو توانایەی پیشانی دا لە دووەم جەنگی پونیکدا. ھانیباڵ پێشەوایی سوپایەکی کرد لە [[نیمچەدوورگەی ئیبیریا|ئیبریاوە]] و بەسەر چیاکانی پیرینێس و چیاکانی [[ئەڵپ]]دا سەرکەوت بەرەو باکووری ئیتالیا و لە زنجیرە [[نەبەرد|جەنگێکدا]] ڕۆمانییەکانی بەزاند. لە جەنگی کانی ھانیباڵ توانی گەورەترین سوپای ڕۆم ببەزێنێت کە ڕۆما توانیبێتی پێکەوەی بنێت. سوپای ڕۆم بە ١٦ فەیلەق و بە گشتی ٨٦ ھەزار پیاو مەزەندە دەکرا، لە جەنگەکەدا زیاتر لە ٨٠٪ی سوپای ڕۆم کوژران یان بەدیل گیردران، لەنێوانیاندا فەرمانەکەیانفەرماندەکەیان.
 
ھانیباڵ چەندین ساڵ سوپاکەی لە [[ئیتالیا]] ھێشتەوە تاوەکو لە کۆتاییدا داگیرکارییەکی ڕۆمەکان لە [[باکووری ئەفریقا]] ناچاریانناچاری کرد بگەڕێتەوە بۆ کارسج. ھانیباڵ جەنگەکەی دۆڕاند و رۆمانەکان ناچاریان کرد کە کارسج جێبھێڵێت و بچێت بۆ وڵاتی ئێران. لەوێ [[ئیمپراتۆریەتیی سلووکی]]ی قایل کرد چ کە شەڕی دژ بە ڕۆم بکەن، ھانیباڵ ھەڵات دوای ئەوەی لە جەنگێکی دەریایی دۆڕا ھانیباڵ ھەڵات،دۆڕا، کاتێک ڕۆمەکان داوایان لێ کرد کۆڵ بدات، ھانیباڵ [[خۆکوژی|کۆتایی بە ژیانی خۆی ھێنا]].
 
ھانیباڵ بە یەکێک لە گەورەترین فەرماندە سەربازییەکانی مێژوو دادەنرێت. مێژوونووسی سەربازی تیۆدۆر ئەیرۆلت دۆج جارێک ھانیباڵی بە «باوکی [[ستراتیجی]]» ناوزەند کرد چونکە تەنانەت گەورەترین دوژمنیشی کە ڕۆمەکان بوون بیرۆکە سەربازییەکانی ئەویان بەکاردەھێنا.<ref>{{Cite web|last=|first=|date=|title=Hannibal|url=https://www.britannica.com/biography/Hannibal-Carthaginian-general-247-183-BC|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=|website=Britannica}}</ref><ref>Plutarch, ''Life of Titus Flamininus'' 21.3–4. Plutarch adds that "when asked what his choices would be if he had beaten Scipio, he replied that he would be the best of them all". However, Plutarch gives another version in his ''Life of Pyrrhus'', 8.2: "Pyrrhus, Scipio, then himself".</ref><ref name="dodge">{{cite book|title=Hannibal: A History of the Art of War Among the Carthaginians and Romans Down to the Battle of Pydna, 168 BC|first=Theodore Ayrault |last=Dodge|publisher=Da Capo Press |year=1995}}</ref>