دیموکراسی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

دەستەواژەی '''دیموکراسی''' بۆ(بە وێنەکردنی[[زمانی شێوازێکییۆنانی|یۆنانی]]: حوکمکردن''lδημοκρατία بەکاردێتdēmokratía'')،بە واتایی "فەرمانڕەوایی گەل") شێوازیەکی حکومەرانیە کە تیایانداهەموو بڕیارەکانهاوڵاتیەکی شیاو بە پێییەکسانی تێیدا بەشدار دەبن، کە تیایاندا بڕیارەکان بەپێی ڕێنمایییەکانی زۆرینەی ھاوڵاتیان بەھۆی پرۆسەیەکی ھەڵبژاردنی بێگەرد وەردەگیرێن.<ref>http://www.whatisdemocracy.net/</ref><ref>http://www.stanford.edu/~ldiamond/iraq/WhaIsDemocracy012004.htm</ref><ref>http://dictionary.reference.com/browse/democracy</ref> ئەمکە دەستەواژەیەبارودۆخی دەکرێکۆمەڵایەتی بۆو کۆمەڵێکئابووری سیستەمیو حوکمکردنفەرهەنگی بەکارلەخۆدەگرێت، بێ،کە نەخاسمە کە چەمکەکانیریگە جاریبە واهاوڵاتیان ھەیەدەدات لەشێوەکانیچارەنووسی ترسیاسی بە تیدەپەڕێنیئازادی و زۆریەکسانی جاریشدیاریبکەن، لەگەڵیانهەروەها ڕوویەکێک دەدات.لە وشەیگرنگترین بنامەکانی دیموکراسی بریتیە لە بەرپرسیارت، کە ڕێز لە سیستم بگیرێت و وشیاریت زالبێت لەسەر زەبر و توندوتیژی، دەستەواژەی دیموکراسی لە وشەی [[یۆنانی]] (دیموکراتیا= demokratia) وەرگیراوە.وەرگیراوە، کە وشەی یۆنانییەکە لە دوو بەش پێکھاتووە(demos) کەواتە گەل و (kratein) کەواتە حوکمفەرمانڕەوایی لەگەڵ پاشگری (ia). کەواتە وشەکە مانای «حوکمیفەرمانڕەوایی گەلەگەل».<ref>http://www.whatisdemocracy.net/</ref><ref>{{cite web |url=http://www.rightsandwrong.com.au/DEMOCRAC2.pdf |title=وەشانی ئەرشیڤکراو |accessdate=١٠ی ئابی ٢٠١٣ |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130730173936/http://www.rightsandwrong.com.au/DEMOCRAC2.pdf |archivedate=٣٠ی تەممووزی ٢٠١٣}}</ref>