ورمێ: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
MFTG (لێدوان | بەشدارییەکان) تاگەکان: دەستکاریی مۆبایل بە وێبی مۆبایل دەستکاری کراوە |
MFTG (لێدوان | بەشدارییەکان) تاگەکان: دەستکاریی مۆبایل بە وێبی مۆبایل دەستکاری کراوە |
||
ھێڵی ١٤١:
=== پێش ئیسلام ===
[[پەڕگە:Median-empire-600BCE.png|وێنۆک|ڕاست|مەودای ئیمپڕاتۆریەتی [[ماد]] لە ٦٠٠پێش زایندا]]
* مێژووی ورمی زۆر دێرینە. سەرچاوەکان دەڵێن گۆیا [[زەردەشت]] ھەر لەم شارە لە دایکبووە. باوەڕ وایە کە شاری '''ورمێ''' دامەزراوە لە ھەزارەی دووەمی پێش زاین. بە پێی وتەی [[ڤلادیمیر مینۆرسکی]] گوندەکانی دەشتی ورمێ دەگەڕێنەوە بۆ (٢٠٠٠)ساڵی پێش زاین، کەلەژێر دەسەڵاتی [[ئورارتوو]]ەکان بوون، بەو کنەو پشکنینانەی کە لە دەوری ورمێ کراوە ئەوە دەسەلمێنن کە شارستانییەتی ئەم ناوچەیە دەگەڕێتەوە بۆ سەدەی بیستەمی پێش زاین، لەسەدەکانی کۆندا بە کەناری ڕۆژاوای ورمێ دەوترا''گیلزان'' و لە سەدەی (٩)ی پێش زایندا حکومداری ناوچەی ورمێ حکومی سەربەخۆی ڕاگەیاند، وە لەدوایدا چووە ناو ئیمپراتۆریەتی ([[ئورارتوو]] و [[مانناکان]])، لەسەدەی (٨)ی پێش زایندا ناوچەکە سەر بە حکومەتی
[[پەڕگە:13-Urartu-9-6mta.gif|وێنۆک|نەخشەی ئورارتوو لە سەدەی ٩ تا ٦ی پێش زاییندا]]
* دەرکەوتن و دۆزینەوەی شوێنەواری زۆر کۆن لە گردە جیاوازەکانی نزیکی ئەم شارە وەک گردەکانی (گۆک تەپە، دیگاڵە، تەپە ئەحمەد، سارالان، دیزە تەپە)، ورمێ ئەکەوتە [[ئورارتوو]]ی کۆن لە (ھەزارەی دووەم و یەکەمی زایندا)،<ref name="EI">URMIYA, Encyclopaedia of Islam</ref> لەڕووی زمانەوانییەوە پەیوەندی ھەبوو بە [[حووری]]ەکانەوە، بەڵام کاتێک [[ئاشوورییەکان]] کاتێک بەھێز بوون کاریگەریان لەسەر ئەم ناوچەیە ھەبوو، لە باشووری [[دەریاچەی ورمێ]] شارھەبووە کە سەربە ئیمپڕاتۆریەتی [[مانناکان]] بووە، لەسەدەی ھەشتەمی پێش زایندا کاتێک [[ئاشوورییەکان]] بەھێزبوون، بەسەرکردایەتی سارگونی دووەم کۆتای ھات بە دەسەڵاتی [[ئورارتوو]] و لە ساڵی(٧١٤)پ.ز وە ناوچەکەش کەوتە دەست ئاشووریەکان.<ref name="EI">URMIYA, Encyclopaedia of Islam</ref>
|