کەڵھوڕ: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

سنوری باکوری ھۆزی کەڵھوڕ، ھۆزەکانی [[کرند]] و [[گۆران]] و گۆران بان زەردەیە سنوری باشوری، خاکی حکومەتی والی پیشتکۆیە سنوری رۆژئاوای دەوڵەتی [[عێراق]]ە ([[خانەقین]] و [[مەندەلی]]) ھەروەھا گەرمیانی ھۆزی [[سنجاوی]] کە (مایەشت -ماددەشت) ەو گەرمیانی ھۆزی [[کرند]]ە. سنوری رۆژەڵاتی کوێستانی ھۆزی [[زەنگەنە]]یە و بەشی لە کوێستانی ھۆزی [[سنجاوی]] ماھیدەشت وباشوری [[کرماشان]]ە. خەڵکی ئەم ھۆزەلە راستیدا گەورەترین ھۆزی رۆژاوای وڵاتە. ئەم ھۆزە نیشتەجێی شارەکانی [[گەیلان غەربگیەڵان]] و [[ھاروناوا]] و بەشێ لە [[کڕند]] و [[نەفتشار]] و [[سۆمار]] و [[گاوارە]] و ئاسماۆه و [[ئەیوان]] و [[مایەشت]] و دیێ [[قەڵاشاین]] لە [[سەرپێلی زەھاو]] و [[نەصرئاباد]]ی [[قەصری شیرین]]، نیشتەجین، ئەڵبەتە خەڵکی پەراکەندی مەردومی کەڵھوڕ زیاترە لەو دەڤەرانەی کە ناومان بردن، بۆ نموونە: ژمارەیەکی رۆز لە خەڵکی شاری [[کرماشان]] [[کەڵھور]]ن. زۆربەی ھەرە زۆری ھۆزی کەڵھور لەو شوێنانە ژیانیان بە ئاژەڵ بەخێوکردن بەرێوەدەچێ. بۆ دابینکردنی لەوەڕ بۆ ئاژەڵەکانیان لە وەرزەکانی ساڵ ھەمیشە خەریکی کۆچ و شۆین گۆڕینن. ئەم کۆچکردنە بۆتە ھۆکاری بەرپابوونی ناکۆکی و ئاژاوەی نێوان ئەم ھۆزە وھۆزەکانی دیکە. لە دیاریکردنی سنوری گەرمەسێر و سەردەسێری (گەرمیان و کوێستانی) ھۆز، شاخە سەرکەشەکانی (قەلاچە) لە باکوری شاری [[گەیلان]]گیەڵان و دەوروبەری دەشێ بە سنوور دابنرێ، واتە باشوری ئەم شاخە گەرمەسێر و باکوری سەردەسێری ھۆزی کەڵھوڕە «گەرمەسێر و سەردەسێر» ە تاقمێ لەم ھۆزە نێشتەجێن و کۆچەرینین و خەریکی کشت وکاڵن و بە شێوەیەکی کەم ئاژەڵ بەخێوە دەکەن.