کوردستانی سوور: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

کوردستانی سوور (Kurdistana Sor) (بە [[ئازەربایجانی]]: Qizil Kurdistan,<ref>{{Cite web |url=http://azerbaijan.az/_Districts/_districts_a.html |title=وەشانی ئەرشیڤکراو |access-date=٢٠ی ئابی ٢٠١٤ |archive-url=https://web.archive.org/web/20170202035348/http://www.azerbaijan.az/_Districts/_districts_a.html |archive-date= ٢ی شوباتی ٢٠١٧ |dead-url=yes }}</ref> بە [[ڕووسی]]: Красный Курдистан) وەک ناوچەیەکی ئۆتۆنۆمی لە ژێرلەژێر دەسەڵاتی [[یەکێتی سۆڤیەت]]ی پێشودا لە ساڵی ١٩٢٣ تا ١٩٢٩ دادەنرێت. زمانی سەرەکی کوردی زاراوەی کرمانجی بوو. پایتەختەکەشی شاری [[لاچین]] بووە.

ئەو ناوچەیە دەکێوێتە باکووری ڕۆژھەڵاتی کوردستانی گەورە. بە گوێرەی نەخشەی ئێستا دەکەوێتە نێوان ئازەربایجان و ئەرمەنستان کە تاوەکو ئێستاش کێشەیەکی زۆری لە سەرە. شەڕێکی گەورە لە سەرلەسەر ئەم ناوچەیەدا لە ساڵانی ٨٠ بۆ ٩٠ـەکان لە نێوان [[ئازەربایجان]] و [[ئەرمەنستان]] دروست بوو کە ھەر یەکێک لەم وڵاتانە خۆی بە خاوەنی دادەنێت.

بە گوێرەی سەرژمێری ساڵی ١٩٢٦ لە لایەنلەلایەن یەکێتی سۆڤیەتەوە ژمراەی دانیشتوانیدانیشتووانی کوردستانی سۆر (٥١٢٠٠) دانیشتوونی ھەبووە. ڕێژەی دانیشتووانی کورد ڕێژەی (٧٣٬٧٪) بووە و ڕێژەی (٢٦٬٣٪) ئازەربایجانی بووە. دوای ئەم سەرژمێریەسەرژمێرییە سەرژمێریەکیسەرژمێرییەکی لەو ناوچەیە لە ژێرلەژێر چوارچێوەی کوردستانی سۆر دا نەکراوەتەوە.<ref>{{cite web |url=http://www.kurdmedia.com/article.aspx?id=7857 |title=وەشانی ئەرشیڤکراو |accessdate= ٩ی شوباتی ٢٠١٣ |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131004234100/http://www.kurdmedia.com/article.aspx?id=7857 |archivedate= ٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٣}}</ref><ref>http://www.scribd.com/doc/16800029/Kurdistana-SorKIZIL-Kurdistan</ref>

لە ساڵانی ١٩٩١–١٩٩٢ ھەندێک چالاکی بۆ دامەزراندنی دوبارەی کوردستانی سوور لە ژێرلەژێر ناوی '''کوردستانی قەوقاز''' ھاتە ئاڕاوە. بەڵام کارەکە سەری نەگرت. [[وەکیل موستەفایێڤمستەفایێڤ]] کەسێک بوو کە لە ئەو سەردەمەدا لە لایەنلەلایەن [[ڕووسیا]] و [[ئەرمەنستان]]ەوە بۆ دوبارە دامەزراندنی کوردستانی سوور دەستنیشان کرابوو.