ڕەخنەی ئەدەبی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

'''ڕەخنەی ئەدەبی''' (بە [[زمانی ئینگلیزی|ئینگلیزی]]: Literary criticism، بە [[زمانی عەرەبی|عەرەبی]]: نقد أدبيأدبی)، لقێکی [[لێکۆڵینەوەی ئەدەبی]]یە و بایەخ بە لێکۆڵینەوەی [[بەرهەمیبەرھەمی ئەدەبی]] دەدات

== ڕەگ و ڕیشەی وشەی ڕەخنە ==

لە[[زمانی کوردی]]دا، وشەی رەخنە بەرامبەر وشەی (نقد) ی [[زمانی عەرەبی|عەرەبی]] و وشەی Critiqueی [[زمانی ئینگلیزی|ئینگلیزی]] بەکاردەهێنرێت،بەکاردەھێنرێت، هەرسێھەرسێ وشەکەش لەبواری [[ئەدەب]]یدا بۆ یەک واتا و مەبەست بەکاردەهێنرێنبەکاردەھێنرێن و هەڵگریھەڵگری چەمکێکی دیاریی کراون.

== پێشەکی ==

'''ڕەخنەی ئەدەبی''' لەپاڵ [[مێژووی ئەدەب]] و [[تیۆری ئەدەب]] دا دەبنە سێ لقی [[لێکۆڵینەوەی ئەدەبی]]، واتە رەخنەی ئەدەبی لقێکی [[لێکۆڵینەوەی ئەدەبی]]یە و بایەخ بە لێکۆڵینەوەی [[بەرهەمیبەرھەمی ئەدەبی]] دەدات.

ئەرکی رەخنە شیکردنەوە و راڤەکردن و هەڵسەنگاندنیھەڵسەنگاندنی [[دەقی ئەدەبی]]یە، یان دیاریکردنی بەهایبەھای دەقی ئەدەبییە واتە رەخنەی ئەدەبی لەو بنەما [[هوونەر|هوونەرییھوونەر]]یی و بیریانە دەکۆڵیتەوە کە دەقی ئەدەبییان لێ بنیات دەنرێت و بەشێوەیەکی زانستییانە بەهایبەھای ئەو بنەمایانە دیاریی دەکات، بەمەش رادە و ئاستی گرنگیی و بایەخی دەق بۆ [[خوێنەر]] و [[داهێنەرداھێنەر]]یش دەستنیشان دەکات. بۆیە دەتوانین بڵێین ئەگەر [[ئەدیب|ئەدیبان]]ان بەرجەستەکەری جوانی و ڕەنگ پێدەرەوەو رەنگرێژکەری ژیان و [[دەروون]]ی مرۆڤ بن ئەوا [[رەخنەگر|رەخنەگران]]ان بۆخۆیان بزوێنەری چالاکیی ئەدەبی و داهێنانیداھێنانی ئەدەبین.

:بەو پێیە دەڵێین دەبێ [[رەخنەگری ئەدەبی|رەخنەگر]] لێکۆڵەرەوەیەکی ئەدەبیی و شارەزا بێت و زانیاریی تەواوی دەربارەی [[مێژووی ئەدەب]] و [[تیۆری ئەدەب]]ی میللەتەکەی و میللەتانی تر هەبێتھەبێت و سەرباری ئەوەش کە [[چێژلێوەرگری ئەدەبی|چێژلێوەرگرێکی ئەدەبیئەدەبیشە]]شە دەبێ زانیاریی لە بوارە جیاجیاکانی ژیانی [[سیاسەت|سیاسی]] و [[کۆمەڵناسی|کۆمەڵایەتی]] و [[ئابووریزانی|ئابووری]] و [[رۆشنبیری|رۆشنبیریی]]دایدا هەبێتھەبێت و شارەزاییەکی گشتیشی لە [[زانستە مرۆییەکان]]دا هەبێتھەبێت.

== مێژووی رەخنە ==

=== مێژووی رەخنەی جیهانیجیھانی ===

لەمێژووی رەخنەی جیهانیداجیھانیدا دوو رێڕەوی رەخنەیی بەدی دەکرێت کە کاریگەرییان لەسەر یەکتر هەبووەھەبووە و تایبەتمەندیی خۆیان هەیەھەیە کە بریتیین لە: [[رەخنەی رۆژئاوایی]] و [[رەخنەی رۆژهەڵاتیرۆژھەڵاتی]].

==== رەخنەی رۆژئاوایی ====

:یەکەم هەنگاوھەنگاو لەو رێرەوەدا کاتێ بەدی هاتووەھاتووە کە لەکاتی ئاهەنگئاھەنگ گێڕان بەبۆنەی جەژنەکانییانەوە [[شانۆگەری]]یان پێشکەش کردووە و لیژنەیەکیان بۆ هەڵبژاردنیھەڵبژاردنی باشترین دەقی [[تراژیدیا|تراژیدی]] یان [[کۆمیدیا|کۆمیدی]] بە[[شیعر]] بووە، دەستنیشان کردووە. جا هەڵبژاردنیھەڵبژاردنی باشترین دەق لەلایەن ئەو لیژنەیەوە بۆ خۆی چالاکیی رەخنەیی بووە، چوونکەچونکە بەپێی چەند [[پێوانەی رەخنەیی|پێوانەیەکی]] هوونەرییھوونەریی و بیریی دەقەکانیان هەڵبژاردووەھەڵبژاردووە. هەرھەر لەو ماوە مێژووییەدا، واتە [[سەدەی پێنجی پێش زایین]]، شاعیرێکی یۆنانی کە ناوی [[ئەریستۆفانیس]] بووە، لە بەرهەمێکیبەرھەمێکی کۆمیدیی خۆیدا بەناونیشان [[بۆقەکان (شانۆگەری)|بۆقەکان]] راوبۆچوون و تێڕوانینی رەخنەیی دەربارەی دوو شاعیری گەورەی یۆنانی خستۆتەڕوو، ئەو دوو شاعیرەش [[یوربیدز]] و [[ئەسخیلۆس]] بوون. لەگەڵ بوونی ئەو چالاکییە رەخنەییانەشدا دیارترین رێچکەی رەخنەی ئەدەبیی لەلای یۆنانییەکان لەلایەن فەیلەسووفەکانەوە کرایەوە، دیاترین فەیلەسووفیش بیروراکانیان تا ئێستاش جێگای بایەخەپێدان بن، [[ئەفڵاتوون]] و [[ئەرستۆ]]ن.

[[ئەفڵاتوون]]، رای وا بووە کە شاعیران ناتوانن [[راستی]]یەکان بگەیەنن بە خەڵکی و لەبری ئەوەیە چاکەیان فێر بکەن هەڵیانھەڵیان دەخەڵەتێنن و [[دەروون]]یان تێک دەدەن و وایان لێ دەکەن کە جڵ بدەنە دەست [[هەستھەست]] و [[سۆز]] یان نەک [[ئەقڵ]]یان.

:هەرچیھەرچی [[ئەرستۆ]]ش بوو، ئەوا ئەمیان بە پێچەوانەی ئەفڵاتوونەوە بەرهەمیبەرھەمی شیعریی بەسوودمەند داناوە، بەتایبەتی [[تراژیدیا]] کە بەلایەوە دەتوانێت دەروونی بینەر لە هەردووھەردوو هەستھەست و سۆزی [[ترس]] و [[بەزەیی]] پاک بکاتەوە.

:هەرھەر [[ئەرستۆ]] لەو بەرهەمەیدابەرھەمەیدا کە بەناونیشانی [[هوونەریھوونەری شیعر (کتێب)|هوونەریھوونەری شیعرشیعرە]]ە کۆمەڵێک دەستوور و یاسای هوونەرییھوونەریی بۆ [[تراژیدیا]] داڕشتووە کە بوونەتە بناغەی تیۆری رەخنەیی [[ئەوروپا|ئەوروپی]] بەگشتی و بوونەتە بنەمای رەخنەی [[کلاسیکی نوێ]] کاتێ وەک رێبازێکی ئەدەبی لە[[سەدەی حەڤدە]]دا لە فەڕەنسا سەری هەڵداھەڵدا و گەشەی کرد.

:لەو سەردەمەدا رەخنەگرێکی بەناوبانگی [[فەرەنسا|فەڕەنسی]] کە ناوی [[بوالو]] بوو، راوبۆچوونەکانی [[ئەرستۆ]]ی جێگیر کرد و کردنییە پێوانەی رەخنەی کلاسیکی نوێ لە ئەوروپادا، هۆیھۆی ئەمەش ئەوە بوو کە [[رێبازی کلاسیکی]] بۆخۆی لە ئاکامی بوژاندنەوە و لاساییکردنەوەی بەرهەمیبەرھەمی [[یۆنانییەکان]] و [[رۆمانییەکان]]سەری هەڵداھەڵدا.

* جڵەودانە دەست [[ئەقڵ]] و [[ژیری]] و دوورکەوتنەوە لە هەستھەست و [[سۆز]].

* دەربڕینی کەسیی و بایەخدان بە چێژی درووست.

* گرنگیدان بە [[بەهابەھا مرۆڤایەتییە گشتییەکان]].

* گرنگیدان بە ئەرک و ئامانجی [[شیعر]].

* دەرخستن و پیشاندانی لایەنی چاک و بەرزیی [[ژیان]] لە [[تراژیدیا]]کاندا.

* رووکردنە ئەو بابەتانەی کە چارەنووسی مرۆڤیان تیا بەرجەستە دەکرێت.

لەدوای [[رێبازی کلاسیک]]یش کە [[رێبازی رۆمانتیک]] لە ئەوروپا سەری هەڵدا،ھەڵدا، [[پێوانە رەخنەییەکانی رێبازی کلاسیک]]ی راستەوخۆ رەت کرانەوە، بەرادەیەک کە دەتوانرێت بوترێت ئەگەر پێوانەکانی رەخنەی کلاسیکی هەڵگێڕینەوە،ھەڵگێڕینەوە، ئەوا [[پێوانەکانی رەخنەی رۆمانتیک]]مان دێتە بەردەست.

* بایەخدان بە هەستھەست و سۆزی کەسیی و دەورکەوتنەوە لە [[ئەقڵ]].

* گرنگیدان بەو بەهایانەیبەھایانەی کە کەسین و بەلای تاکەکەسەوە گرنگن.

لەم ڕووەوە [[نووسەر]]ێکی رۆمانتیکی فەڕەنسی کە [[ئەلفرێد دی موسێ]]یە، دەڵێ: "''ئەوەی گرنگ بێت بەلای منەوە ئەوەیە کە گوێ نەدەمە ئەقڵ''"، ئەمە لە کاتێکدا کە [[بوالو]]ی رەخنەگری کلاسیکیی بوو وتوویەتی: "''هەمیشەھەمیشە بەدەنگ ئەقڵەوە بچۆ و لەوەوە یەکێتی بەرهەمەکانتبەرھەمەکانت بەدەست بهێنەبھێنە''".

دیارترین رەخنەگری رێبازی رۆمانتیکی [[مەدام دی ستال]] و [[سانت بیڤ]] بوون، بەلای یەکەمیانەوە دەبێ دەقی ئەدەبی رەنگ پێدەرەوەی ژیانە کۆمەڵایەتی و خووڕەوشت و نەریتی کۆمەڵ بێت، بەلای دووەمیشیانەوە دەقی ئەدەبی رەنگ پێدەرەوەی هەستھەست و سۆزی نووسەرە، هەرھەر بۆیە دەبێت رەخنەش تیشک بخاتە سەر دەروونی نووسەر و ناخی نووسەرمان بۆ رۆشن بکاتەوە.

:دیارە کە ئەو پیوانە رەخنەییانەی کە لە رێبازی رۆمانتیکدا بۆ [[شیعری لیریکی]]-ویژدانی دەستیان دەدا کە دیارترین بەرهەمیبەرھەمی رۆمانتیکەکان بووە و بابەتەکانیان بابەتی و کەسیی بوون بە پێچەوانەی بەرهەمیبەرھەمی کلاسیکەکان کە [[تراژیدیا]] و [[کۆمیدیا]] بوون بە بابەتەکانییان مەوزوعیی بوون نەک خودیی و کەسیی، لە دوای رێبازی رۆمانتیکی کۆمەڵێک رێبازی تری ئەدەبیی سرەیان هەڵداھەڵدا وەک رێبازی [[ریالیزم]]، [[پڕناسی]]، [[هێماگەریھێماگەری]]، [[فۆرمالیزم]] و هتدھتد... لەپاڵ ئەم رێبازە ئەدەبیانەشدا چەند رێبازێکی رەخنەیی هاتنەھاتنە کایەوە کە گرنگترینیان [[رێبازی شیکاری دەروونی]] و [[رێبازی مارکسی]] و [[رێبازی شێوەگەرایی]] یان بنیاتگەری بوون.

:بەگشتی رەخنەی نوێ لە ئەدەبی ئەوروپی سەدەی رابووردوودا پێ لەسەر ئەوە دادەگرێت کە دەبێ پێوانە رەخنەیییەکان بابەتی بن و لە بازنەی تێڕوانینی کەسیی رەخنەگردا نەهێڵرێتەوەنەھێڵرێتەوە و راستەوخۆ لە سروشتی دەقی ئەدەبی خۆیەوە بەدەست بهێنرێنبھێنرێن.

==== رەخنەی رۆژهەڵاتییرۆژھەڵاتیی (عەرەبی ئیسلامی) ====

مەبەست لەو رێرەوە رەخنەییەیە کە سەرەتا لە [[ئەدەبی عەرەبی]]دا کراوەتەوە و پاشتر لەلایەن ئەدەبی میللەتە [[موسوڵمان|موسوڵمانەکان]]یەکانی ترەوە فراوانتر و بەربڵاوتر کراوە و بووەتە تیۆرێکی رەخنەیی تایبەت بەو گەلانە، سەرەتای ئەم رێرەوە لە [[ئەدەبی عەرەبی سەردەمی جاهیلییەتجاھیلییەت]]ەوە دەست پێدەکات، ئەوەش کاتێ کە هۆزەھۆزە عەرەبکان ساڵانە لە [[بازاڕی عوکاز]] لەنزیک [[مەککە]]وە کۆ دەبوونەوە و شاعیرانی هەرھەر هۆزێکھۆزێک بەرهەمیبەرھەمی خۆی بۆ شاعیرێکی گەورەی ئەو کاتە کە ناو [[نابغە ئەل زوبیانی]] بووە، خوێندۆتەوە، ئەویش وەک دادوەرێکی ئەدەبی و رەخنەگرێک راو بۆچوونی خۆی دەربارەی دەقەی شیعرییەکان خستۆتە روو، پێوانە رەخنەییەکانیش زیاتر هوونەریھوونەری بوون و لەدەوری وشە و واتای جوان و گوونجاو و شیاو و شایستە سووڕاونەتەوە.

:پاش بڵاوبوونەوەی [[ئایینی ئیسلام]]، پێوانە رەخنەییەکان لە رێنماییەکانی ئایینی ئیسلامەوە بەدەست دەهێنراندەھێنران و لە روانگەی باوەڕی ئایینی شاعیرەوە لەدەقی رۆنراوە و داوا دەکرا کە شاعیران دەبێ "پەیامدار" بن و بەرهەمەکانیانبەرھەمەکانیان لە خزمەتی کۆمەڵگا ئیسلامییەکەدا بێت.

:قۆناغێکی گرنگی ئەم رێرەوە رەخنەییە سەردەمی [[عەباسییەکان]] بووە کە بەهۆیبەھۆی تێکەڵاوبوونی رۆشنبیری گەلە موسوڵمانەکانەوە و بەهۆیبەھۆی ئاگادار بوون لە ئەدەب و رەخنەی یۆنانی بەتایبەتی "هوونەریھوونەری شیعر" ەکەی [[ئەرستۆ]]، پێوانە رەخنەییەکان فراوانتر بوون و بەرەو بایەخدان بە لایەنی هوونەریھوونەری براون و زۆرتر ئەو تێڕوانینە رەخنەییە پەیڕەوی کراوە کە بەلایەوە دەقی شیعری چنراوێکی زمانییە و دەبێ شاعیر بایەخ بەلایەنی جوانکاری دەقەکە بدات و لەو بوارەدا توانا و دەسەڵاتی هونەریھونەری خۆی پیشان بدات، لە[[سەدەی نۆزدە]] بەدواوە ئەو رێرەوە رەخنەییە بە سوود وەرگرتن لە رێبازە رەخنەییە ئەوروپییەکان گەشەش کردووە و ئاوێتەی رێبازە رەخنەییە جیهانییەکانجیھانییەکان بووە.

=== مێژووی رەخنەی ئەدەبی کوردی ===

وەک ئاشکرایە [[ئەدەبی کوردی]] مێژوویەکی دێرینی هەیەھەیە و کۆنترین جۆری ئەو ئەدەبەش، [[شیعر]] بووە، گوومانیشی تێدا نییە کە لەگەڵ لەدایکبوون و بەرەو پێشچوونی شیعری کوردیشدا رەخنەی ئەدەبیش سەری هەڵداوەھەڵداوە و گەشەی کردووە و بەو پێیەی هەرھەر لەگەڵ پەیوەندیکردنی دەقی ئەدەبی بە گوێگرەوە یان بە خوێنەرەوە، تێڕوانینی رەخنەییش بۆ پەسەندکردن یان پەسەندنەکردنی دەق سەرهەڵدەداتسەرھەڵدەدات ئەگەر بەشێوەیەکی سادە و ساکاریش بێت و پێوانە رەخنەییەکانیش زانستی نەبن.

:لەگەڵ ئەوەشدا چالاکی و بەرهەمیبەرھەمی رەخنەییمان لەچاو بەرهەمیبەرھەمی شیعریدا کز و لاواز دەبینرێت چوونکەچونکە تائێستاش وتار و لێکۆڵنەوەی رەخنەیی پێش سەدەی بیستەممان نەهاتووەتەنەھاتووەتە بەردەست و ئەو بەرهەمەبەرھەمە رەخنەییانەی کە هەنھەن مێژووەکەیان دەگەڕێتەوە بۆ ساڵانی بیستی سەدەی رابردوو بە دواوە کە [[رۆژنامەگەری کوردی]] تیایدا بەرەو گەشەسەندن چووە و [[چاپەمەنی کوردی]]ش بەرەو پێش هاتووەھاتووە.

:لەگەڵ ئەو دیاردەی کزی و لاوازییەی رەخنەی کوردیشدا، دەکرێت ئەو راستییە بخرێتە بەرچاو کە لە قۆناغە جیاجیاکانی شیعری کوردی پێش سەدەی بیستەمدا چالاکی رەخنەیی لە ئارادا بووە و شاعیرانی کورد خۆیان لە بەرهەمەبەرھەمە شیعرییەکانیاندا تێروانین و بۆچوونی رەخنەییان خستۆتە بەردەست و دەستنیشانی کۆمەڵێ پێوانەی رەخنەییان کردووە.

ئەحسەن ژ ڤی نەزمی لەتیف چەندی سڤک هاتیھاتی خەفیف

مەحبوب بدەستێ خوی شەریف نەقدی مە مووهرومووھرو سککەدا

ئەحسەن ژ ڤی وەسفێ رەفیع ئەشکال و ئەوزاعێن بەدیع

تێتن ژ نورێ وەک رەقیع بێ عەیب و نەقی و رەخنەدا

لەو چەند بەیتەدا، [[مەلای جزیری]] وشەی رەخنەی بەو واتایە بەکارهێناوەبەکارھێناوە کە ئێستا بەکاری دەهێنن،دەھێنن، لەپاڵ ئەو وشەیەشدا کۆمەڵێک زاراوەی رەخنەیی بەکارهێناوەبەکارھێناوە کە هەریەکەیانھەریەکەیان تایبەتن بە چەند پێوانەیەکی رەخنەی شیعرییەوە، وەک (نەزمی لەتیف) و (سڤک) و (ئەشکال و ئەوزاعێن بەدیع)، بەو پێوانانەش ئەو بنەما رەخنەییە دەستیشان دەکات کە بەلایەوە: باشترین شیعر ئەو شیعرەیە کە وشەکانی جوان و چێژبەخش و رەوان بن و واتاکانیشی سوود بەخش بن.

لی هێڤیھێڤی دکەم ژ موستەعیدان حەرفان نەگرن ل موستەفیدان

ئەڤ نامە ئەگەر خراپە گەر قنج کێشایە مە دگەل وی دوو سەد رەنج

نەوبارەیی تیفلی نەورەسیدە ھەرچەند هەرچەند نەهننەھن قەوی گوزیدە

لێ من ژ ڕەزان نەکر تەمەتوع مانەندی دزان بکەن تەتەبوع

لێرەدا [[ئەحمەدی خانی|خانی]] ئەو راستییە دەخاتە بەردەست کە دەقی شیعری دوای لەدایکبوونی، لەلایەن رەخنەگرانەوە '''رەخنە'''ی لێ دەگیرێت بۆی ئەمیش داوا لە رەخنەگران دەکات کە لەکاتی رەخنەگرتندا رەنج و ماندووبوونی شاعیریان لەبەرچاو بێت و ئەگەر کەم و کوڕییەکیش لە شیعرەکەدا هەبووھەبوو ئەوا نەیکەنە بەهانەبەھانە و بەیەکجاری دەقەکە بەبێ سود و بێ کەڵک دابنێن چوونکەچونکە هەمووھەموو دەقێک کە رەسەن بێت و دزراو نەبێت وەک رۆڵەی شاعیر وایە و لای شاعیر خۆشەویستە و کەسیش پێی خۆش نییە کە بەخراپی لە منداڵەکانی بڕوانرێت. بەو تێروانینە خانی ئاوڕی لە باسێکی رەخنەیی گرنگ داوەتەوە کە کێشەی داهێنانە،داھێنانە، هەرھەر لای [[ئەحمەدی خانی|خانی]] و لەم دوو بەیتەدا کە دەڵێ:

ئەی خامە تەژی گەلەک درێژ کر ئەڤ نامە بەسە تە پڕ قڕێژ کر

هەرچەندەھەرچەندە کەلام شوبهیشوبھی دوڕبەت بێ قەدر دبت دەماکو پڕ بیت

واتە: ئەی "''ئەی قەڵەمەکەم تۆ درێژەت بە باسەکە داوە، ئیتر بەسە و لەکورتی بیبڕەوە چونکە وتەکان ئەگەر وەک گەوهەریشگەوھەریش بن کە زۆربوون بێ نرخ دەبن.''"

وەک دیارە لێرەدا خانی باسێکی گرنگی رەخنەیی دەوروژێنێت کە ئەویش باسی کورتبڕییە لەدەقی شیعریدا و بۆخۆی تا ئەمڕۆش پێوانەیەکی رەخنەی شیعرییە و هەمیشەشھەمیشەش داوا لە شاعیران کراوە کە هەوڵھەوڵ بدەن بە کەمترین وشە، زۆرترین واتا بدەن بەدەستەوە.

:لەبەرهەمیلەبەرھەمی شیعری شاعیرانی [[کرمانجی خواروو]]شدا دەتوانرێت ئەو راستییە بەدەست بهێنرێتبھێنرێت کە چالاکی رەخنەیی هاوتەریبیھاوتەریبی چالاکی شیعر بووە و بەپێی کۆمەڵێک پێوانەی رەخنەیی چ شاعیران خۆیان بووبن یان گوێگرەکانیان بووبن راوبۆچوونی رەخنەییان دەربارەی دەقی شیعری دەربڕیوە.

هەرھەر کەسێ نادان نەبێ خۆی تالبی مانا دەکا

دیارە لێرەدا، [[نالی]] روو لەو کەسانە دەکات کە رەخنەیان لێ گرتووە و توانجی ئەوەین لێ داوە کە شیعر بەزمانی کوردی دەڵێت و شیعرنووسینیش بە کوردی بەهرەبەھرە و هوونەرمەندییھوونەرمەندیی تیایدا نییە، پێیان دەڵێ کە هوونەرمەندییھوونەرمەندیی لەوەدایە کە چۆن توانیویەتی بە[[زمانی کوردی]] ئەو واتا جوان و ناسکانە دەرببڕێت، بەم پێیەش [[نالی]] لێرەدا بەو پێوانە رەخنەییە (وشە و واتا) شیعری هەڵسەنگاندووەھەڵسەنگاندووە کە بەلایەوە بەهایبەھای دەق واتای جوان و نوێیە نەک هەرھەر بەتەنهابەتەنھا وشە و واژەی جوان و زاراوە.

کەواتە لێرەدا [[نالی]]ش وەک [[ئەحمەدی خانی]] دەسنیشانی ئەو بنەرەتە رەخنەییە دەکات کە بەلایەوە شیعری جوان و بەهاداربەھادار ئەو شیعرەیە کە بەکەمترین وشە زرترین واتای دەربڕیوە.

کەمەر بەستەی هونەرھونەر هاتنھاتن لەتیپی عیشق بازانا

لەهەنگامەیلەھەنگامەی هونەرگەرمیھونەرگەرمی تکا جو بوون لە مەولانا

بەکوردی هەریەکەھەریەکە تازی سواری بوون لە بابانا

ئەو چەشنە شانازیکردنەی [[سالم]] بە توانای شیعری خۆی و شاعیرانی هاوڕێیەوە،ھاوڕێیەوە، پەردە لەسەر ئەو راستییە هەڵدەداتەوەھەڵدەداتەوە کە بنەڕەتێکی گرنگی رەخنەیی لەو قۆناغە ئەدەبییەدا توانای بەکارهێنانیبەکارھێنانی هوونەرکانیھوونەرکانی رەوانبێژی بووە، بۆیە دەڵێت "''شاعیرانی کورد توانیویانە رەوانبێژی عەرەبی بخەنە ژێر رکێفی خۆیان و بەزمانی کوردی لەمەیدانی ئەو زانستەدا ببنە سوارچاکی سەردەمەکەیان''"<ref>کتێبی ڕێزمان و ئەدەبی کوردی بۆ پۆلی دوانزدەهەم - وەزارەتی پەروەردەی [[حکوومەتی هەرێمی کوردستان]]</ref>

== سەرچاوە ==