سیمۆن بۆلیڤار: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
No edit summary
No edit summary
ھێڵی ٤١:
}}
 
'''سیمۆن خوریە ئەنتۆنیۆ دی لا سانتیسیما ترینیداد بۆلیفار'''، لە ٢٤ی تەمموزی ١٧٨٣ لەدایکبووە و تا ١٧ی کانوونی یەکەمی ١٨٣٠ ژیاوە، نەتەوەییەکی [[ئەمریکای باشوور]] و دامەزرێنەر و سەرۆکی کۆڵۆمبیای گەورە، ناونرا بە (جۆرج واسنگتنی ئەمریکای لاتینییە) ئەمەش لەبەر ئەو ڕۆڵەی هەیبوو لە ئازادکردنی زۆر لە دەوڵەتەکانی ئەمریکای لاتینی؛ [[کۆڵۆمبیا]] و [[فەنزەویلا]] و [[ئیکوادۆر]] و [[بۆلیڤیا]] و [[پیروو]]، کە لە ژێر دەسەڵاتی ئیسپانیدا بوون لە سەدەی شانزەوە.
 
بۆلیڤار لە گەنجیدا سەردانی [[ئەورووپا]]ی کردبوو و کاریگەر بوو بە ڕۆشنبیری ئەوروپا و بە شەڕەکانی ناپلیۆن لە [[ئیسپانیا]] و کاتێک ناپلیۆن حکومەتی ئیسپانیای ڕووخاند، هاندەرێک بوو بۆ بۆلیڤار کە هەمان شت بکات بەرامبەر ئیسپان لە [[ئەمریکای باشوور]] و سوێندی خوارد کە وڵاتەکەی ڕزگار بکات لە ئیستیعمار، و بۆلیڤار بوو بە ئەفسەرێک لە سوپای شۆڕشدا، و دوای زنجیرەیەک شەڕی دوور ودرێژ بۆلیڤار سەرکەوت بەسەر ئیسپاندا و ئەو دەوڵەتانە سەربەخۆییان بە دەست هێنا، و بۆلیڤار وەک ئازدکەرێک ڕێزی خەڵکی بەدەستهێنا، بەڵام لە ڕۆژانی کۆتاییدا ڕووبەڕووی ناڕەزاییەکی توند بۆیەوە کاتێک هەوڵیدا ئەمریکای باشوور لە ژێر دەسەڵاتی خۆیدا یەک بخات و ناوی بۆلیڤیا بە ناویەوە ناونراوە.
سیمۆن خۆزە ئانتۆنیۆ دێ لا سانتیسیما ترینیداد بوولیڤار پالاچۆس پانتی بلانکۆ، بە کورتی ناسراو بە '''سیمۆن بوولیڤار''' (لەدایک‌بوون [[١٧٨٣]] - کۆچی‌ دوایی [[١٨٣٠]]) ڕابەرێکی سیاسی [[ئەمەریکای باشوور]] بوو. پێکەوە لەگەڵ [[خۆزە دێ سان مارتین]]، دەوری سەرەکییان ھەبوو لە سەرکەوتنی ھەوڵەکان بۆ سەربەخۆیی [[ئەمەریکای لاتین]] لە وڵاتی [[سپانیا]].
 
بە دوای سەرکەوتنی بزووتنەوەی خەڵک دژ بە [[پاشایەتی سپانیا]]، بوولیڤار ھاوبەشی کرد لە دامەزراندنی [[یەکەمین کۆماری کۆلۆمبیا]] (ئێستا [[مێژووناس]]ەکان لەوە بە [[کۆلۆمبیای گەورە]] ناو دەبەن، لەبەر ئەوەی لەگەل وڵات و نەتەوەی ئێستای [[کۆلۆمبیا]] تێکەڵ‌بوون نەکرێت). سیمۆن لە [[١٨١٩]] تاکوو [[١٨٣٠]] سەرۆک کۆماری [[کۆلۆمبیای گەورە]] بوو. ھەروا بوولیڤار دەوری سەرەکی ھەبوو لە سەربەخۆیی وڵاتانی ئەمڕۆیی [[وێنۆزۆئێلا]]، [[کۆلۆمبیا]]، [[ئیکوادۆڕ]]، [[پاناما]]، [[پێروو]] و ھەروا [[بوولیڤیا]]، ھەر بۆیە لەم وڵاتانەدا، ئەو وەک قارەمانێکی نەتەوەیی دەناسن.
 
== سەرچاوەکان ==
ھێڵی ٥١:
{{کورت}}
[[پۆل:کەسایەتییە سیاسییەکان]]
 
[[an:Simón Bolívar]]
[[arz:سيمون بوليفار]]
[[ast:Simón Bolívar]]
[[ay:Simuna Wuliwar]]
[[az:Simon Bolivar]]
[[bat-smg:Simón Bolívar]]
[[bcl:Simon Bolivar]]
[[be:Сімон Балівар]]
[[be-x-old:Сімон Балівар]]
[[bg:Симон Боливар]]
[[bn:সিমন বলিভার]]
[[br:Simón Bolívar]]
[[bs:Simón Bolívar]]
[[ca:Simón Bolívar]]
[[ceb:Simón Bolívar]]
[[cs:Simón Bolívar]]
[[cy:Simón Bolívar]]
[[da:Simón Bolívar]]
[[de:Simón Bolívar]]
[[el:Σιμόν Μπολίβαρ]]
[[en:Simón Bolívar]]
[[eo:Simón Bolívar]]
[[es:Simón Bolívar]]
[[et:Simón Bolívar]]
[[eu:Simón Bolívar]]
[[fa:سیمون بولیوار]]
[[fi:Simón Bolívar]]
[[fiu-vro:Bolivari Simon]]
[[fr:Simón Bolívar]]
[[fur:Simón Bolívar]]
[[fy:Simón Bolívar]]
[[ga:Simón Bolívar]]
[[gan:西曼·卜利滑]]
[[gl:Simón Bolívar]]
[[he:סימון בוליבר]]
[[hi:सिमोन बोलिवर]]
[[hif:Simón Bolívar]]
[[hr:Simón Bolívar]]
[[hu:Simón Bolívar]]
[[hy:Սիմոն Բոլիվար]]
[[ia:Simón Bolívar]]
[[id:Simón Bolívar]]
[[io:Simón Bolívar]]
[[is:Simón Bolívar]]
[[it:Simón Bolívar]]
[[ja:シモン・ボリバル]]
[[jbo:simon.bolivar]]
[[jv:Simón Bolívar]]
[[ka:სიმონ ბოლივარი]]
[[kk:Боливар, Симон]]
[[kn:ಸೈಮನ್ ಬೊಲಿವಾರ್]]
[[ko:시몬 볼리바르]]
[[ku:Simón Bolívar]]
[[la:Simon Bolívar]]
[[lad:Simón Bolívar]]
[[lb:Simón Bolívar]]
[[li:Simón Bolívar]]
[[lt:Simón Bolívar]]
[[lv:Simons Bolivars]]
[[mg:Simón Bolívar]]
[[mk:Симон Боливар]]
[[ml:സൈമൺ ബൊളിവർ]]
[[mn:Симон Боливар]]
[[mr:सिमोन बॉलिव्हार]]
[[ms:Simón Bolívar]]
[[mzn:سیمون بولیوار]]
[[nah:Simón Bolívar]]
[[nds:Simón Bolívar]]
[[new:सिमोन बोलिभार]]
[[nl:Simón Bolívar]]
[[nn:Simón Bolívar]]
[[no:Simón Bolívar]]
[[oc:Simón Bolívar]]
[[os:Боливар, Симон]]
[[pap:Simón Bolívar]]
[[pl:Simón Bolívar]]
[[pnb:سائیمن بولیور]]
[[pt:Simón Bolívar]]
[[qu:Simón Bolívar]]
[[ro:Simón Bolívar]]
[[ru:Боливар, Симон]]
[[rue:Сімон Болівар]]
[[sa:साइमन बोलीवार]]
[[scn:Simón Bolívar]]
[[sco:Simón Bolívar]]
[[sh:Simón Bolívar]]
[[simple:Simón Bolívar]]
[[sk:Simón Bolívar]]
[[sl:Simon Bolivar]]
[[sr:Симон Боливар]]
[[sv:Simón Bolívar]]
[[sw:Simon Bolivar]]
[[ta:சிமோன் பொலிவார்]]
[[tg:Иёлоти Боливар]]
[[th:ซีมอง โบลีวาร์]]
[[tl:Simón Bolívar]]
[[tr:Simón Bolívar]]
[[uk:Симон Болівар]]
[[ur:سائمن بولیور]]
[[vi:Simón Bolívar]]
[[war:Simón Bolívar]]
[[yo:Simón Bolívar]]
[[zh:西蒙·玻利瓦尔]]
[[zh-min-nan:Simón Bolívar]]