شەماڵ سائیب: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
ب زیادکردنی دەروازەی مۆسیقای کوردی
تاگ: دەستکاریی تووڵی دەروازە
No edit summary
ھێڵی ١٧:
| notable_instruments =
}}
'''شەماڵ جەلال سائیب''' (لەدایکبووی ١٩٣١، [[سلێمانی]] - ٧ لەسەر ٨ی تشرینی دووەمی ١٩٨٦)<ref name=":0">[https://aras.bradost.net/book.php?id=196 کتێبی شەماڵ سائیب - ژیان و هونەر]، نووسینی ئەحمەد سالار و ژیمۆ شەماڵ سائیب، دەزگای ئاراس، ٢٠١٠.</ref> میوزیکژەن و [[گۆرانیبێژ]]ی [[کورد]] بوو، بەشێوەزاری سۆرانی گۆرانی دەگوت.<ref>[https://rojnews.news/%DA%A9%D9%84%D8%AA%D9%88%D9%88%D8%B1-%D9%88-%D9%87%D9%88%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B1/%D8%AF%D9%88%D8%A7%DB%8C-%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D8%AA%D8%B1-%D9%84%DB%95-%DA%86%D8%A7%D8%B1%DB%95%DA%A9%DB%95-%D8%B3%DB%95%D8%AF%DB%95%DB%8C%DB%95%DA%A9-%D9%87%DB%8E%D8%B4%D8%AA%D8%A7-%D8%AF%DB%95%D9%86/ دوای زیاتر لە چارەکە سەدەیەک هێشتا دەنگی شەماڵ سائیب زیندووە]، ماڵپەڕی ڕۆژ نیوس، ٢٥ی شووباتی ٢٠٢٠ بڵاوکراوەتەوە. </ref>
'''شەماڵ جەلال سائیب''' (١٩٣١ ز - ١٩٨٦ ز) [[گۆرانیبێژ]]ی [[کورد]]ی لە دایک بووی شاری [[سلێمانی]]ە.
 
== ژیان ==
[[١٩٣١]]شەماڵ دالە ساڵی ١٩٣١ لە [[شار]]یشاری [[سلێمانی]] لەدایکبووە. وبەهۆی سەبارەت بەوەی کەئەوەی باوکی قایمقام بووە<ref name=":1">[https://www.basnews.com/so/babat/533724 شەماڵ سائیب ڕۆڵی له‌ موزیك و گۆرانیی كوردی]، ماڵپەڕی [[باسنیوز]]، ١٥ی تەمموزی ٢٠١٧ بڵاوکراوەتەوە.</ref> و لە زۆر لە قەزا و کاروفرمانی دیوە، بۆیە‌ شەماڵ لە منداڵییەوە لەگەلێک شار و شارۆچکەی کوردستاندا ژیاوەو چاوی کراوەتەوە و دوای تەواوکردنی قۆنا‌غی خوێندنی سەرەتایی، چۆتە کۆلیژی مەلیک فەیسەڵ لە [[بەغدا]] کە قوتابخانەیەکی دواناوەندیی بوو و بەزمانی ئینگلیزی وانەی تێدا دەخوێندراو تەنیا قوتابییە یەکەمەکانی عێراقی وەردەگرت.
 
دوای تەواوکردنی قۆناغی خوێندنەکەی لە پەیمانگای ھونەرە جوانەکان وەرگیراوە و لە [[١٩٥١]] ز دا، کۆلیژی ئاداب بەشی مێژوو لە زانستگای [[بەغدا]] وەرگیراوە و لە ساڵی [[١٩٥٦]] ز دا خوێندنی زانکۆی تەواوکردووە و بڕوانامەی بەکالۆریۆسی لە مێژوو وەرگرتووە و کراوە بە مامۆستا لە دوا ناوەندی ئەعزەمییە‌ی کوڕان و لە ساڵی [[١٩٥٩]] ز دا بووەتە مامۆستای بابەتی ڕۆشنبیریی مۆسیقا لە پەیمانگای ھونەرە جوانەکانی بەغدا.
 
لە دوا دوای ساڵی [[١٩٦٣]] ز دا١٩٦٣، چۆتە [[ئەمەریکا]] بۆ تەواوکردنی خوێندنی باڵاو بڕوانامەی ماستە‌ری لە ئەدەبدا وەرگرتووە و کە گەڕاوەتەوە [[کوردستان]].<ref>[http://www.wishe.net/details.aspx?=hewal&jmare=2684&Jor=5 یادی هونەرمەند شەماڵ سائیب دەكرێتەوە]، ماڵپەڕی وشە، ١١ی تشرینی دووەمی ٢٠١٦ بڵاوکراوەتەوە.</ref> لە ساڵی [[١٩٧١]] ز، دا لە [[زانستگایزانکۆی سلێمانی]] کراوە بە مامۆستای یاریدەدەر لە کۆلێژی ئاداب و کە ئەو زانستگایە گوێزرایەوە بۆ [[ھەولێر]] و کراو بە [[زانستگایزانکۆی سەلاحەددین]] ئەمیش گوێزاوەتەوە بۆ ئەو زانستگایە تاکو کۆچی دوایی کردووە.
 
لە [[١٩٨٦]].١١.٠٧٨ی تەمموزی دا '''شەماڵ سائیب''' لە ئەنجامی نەخۆشییەکی درێژخایەن لە [[ھەولێر]] کۆچی دواییکرد و تەرمەکەی برایەوە [[سلێمانی]] و لە گۆڕستانی[[گردی بنەماڵەکەیانسەیوان]] نێژرا.<ref name=":0" />
 
== ھونەری شەماڵ سائیب ==
شەماڵ سائیب لە سەردەمی منداڵیەوە فێری [[عود]] ژەنین بووە و لە سەرەتای ژیانی ھونەریدا لاسای مۆسیقازان و [[گۆرانیبێژ]]ی میسری [[فەرید ئەترەش]]ی کردۆتەوەوکردۆتەوە،<ref name=":1" /> لە پەنجاکانی سەدەی ڕابردووش بۆتە خاوەنی ھونەرو دەنگی تایبەتی خۆی و ئاوازی نوێی بۆ گەلی گۆرانی تازە داناوەو گوتوونی و سوودێکی زۆری لە شیعرو ئاوازی فۆلکلۆری کوردیش وەرگرتووە.
 
ئەم ھونەرمەندە لێھاتووەشەماڵ لە ساڵی [[١٩٥٦]] ز وە١٩٥٦، وەک دەنگێکی نوێ و ھونەرمەندێی نوێکار ھاتۆتە گۆڕەپانی [[ئاواز]] و [[گۆرانی]] کوردی و گەلێک گۆرانی کوردی و گەلێک گۆرانی سەرکەوتووی وەک [[شوانە ھۆ شوانە]] و [[بەردە بەردە]] و [[ھاتی بۆ ھاتی]] و [[ھاتم ھاتم]] و [[ھەرە لەیلێ]] و [[جوان ئێمە جوانین]] و [[بارزانی]] و [[زولەیخا]]ی داناو بەدەنگە خۆش و زۆڵاڵەکەی گوتنی و سەرکەوتنێکی گەورەی وەدەستھێنادانا.
 
== سەرچاوەکان ==
{{سەرچاوەکان}}
* ماڵپەڕی چیا [http://chia.se]
* ماڵپەڕی خۆزگا [https://web.archive.org/web/20090522090506/http://www.xozga.com/nawdaran/hunermendan/73.html]
{{تووڵی دەروازە|مۆسیقا|مۆسیقای کوردی}}
{{گۆرانیبێژانی کورد}}