نەوت: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
Aram (لێدوان | بەشدارییەکان) ب زیادکردنی دەروازەی کیمیا تاگ: دەستکاریی تووڵی دەروازە |
No edit summary تاگەکان: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد دەستکاریی دیداری |
||
ھێڵی ١٢:
زۆر بەکارهێنانی سوتەمەنی بەبەردبوو بە گشتی و نەوت بەتایبەتی کاریگەری نەرێنی خستۆتە سەر ژینگەی زەوی،وە سوتانی ئەم سوتەمەنیە بەشێوەیەکی ڕاستەوخۆ کاردەکاتە سەر گەرمبونی زەوی،هەربۆیە زانایان چەندین ووزەی دیکەیان بۆ شوێنگرەوەی نەوت دەستنیشان کردووە لەوانە "ووزەی ئەتۆمی،با،تیشکی خۆر،گەرمی،کیمایی"چەندانی دیکە.
== سەرچاوەی ووشەکە ==
'''نەوت''' وەک دیارە لە "نەفط"ی [[زمانی عەرەبی|عەرەبیەوە]] وەرگیراوە،بۆیە بۆ زانینی مانای ڕاستەقینەی ووشەکە ئەبێ بگەڕێینەوە مانا [[زمانی عەرەبی|عەرەبیەکەی]] کە وەک زانراوە ئەم ووشەیە دەمێکەیە بەکاردێت ،بەڵام پێشتر بەکارهاتووە بۆ لێوەرگیراوە نەوتیە ڤیسکۆسەکان وەک قەتران(قیر) لە زمانی [[زمانی عەرەبی|عەرەبیدا]]،وەک دیارە ئەسڵی ووشەکە لە ئەکەدیەوە کە"نبتو"وتراوە یان ئارامیەکان کە "نفتا"بەکارهاتووە.وە لەمانەوە گواستراوەتەوە بۆ ئیغریقیەکان کە ووشەی "نفثا"بەکارهاتووە،کە لە کۆتاییەکانی سەدەی ١٩دا بەکاریان هێناوە وەک ئاماژەدان بە نەوت بەشێوەیەکی گشتی،کە ئەمە ئەوە دەردەخات وشەی "نفثا"بەپێی کات گۆڕانی بەسەردا هاتووە،کە ئێستا ئەم وشەیە"نفثا"ئاماژە بۆ تێکەڵەیەکی خاوی هەڵگیراو دەکات کە بەهۆی [[پاڵاوگەی نەوت|پاڵاوتنی]] نەوتەوە دەستمان دەکەوێت.وەهەروەها وشەی"بترالاون"مان هەیە کە لای عەرەب بەمانای"ڕۆنی بەرد"دێت کە "ئبن بیطار" وتوویەتی "بترالاون"بە زمانی یۆنانی بەمانای "ڕۆنی بەرد"دێت کەئەوەش نەوتە.
بەڵام ووشەیpetroleum،کەئێستا لەناوماندا ناسراوە بە "پتڕۆڵ"،لە زمانی ئیغریقییەوە هاتووە،کە لەدوو بڕگە پێکدێت،بڕگەی یەکەم πέτρα (بترا) بەمانای "بەرد" دێت،وە بڕگەی دووەم ἔλαιον (ايلايون) بەمانای "ڕۆن" دێت.
"جۆرجیوس ئگریکولا" ووشەی "پتڕۆڵیۆم"ی بەکارهێناووە لە کتێبەکەی بەناوی De Natura Fossilium کە لە ساڵی ١٥٤٦ز دا بڵاویکردەووە.
== ئێتیمۆلۆژی ==
| |||