ڕۆبێرت فرۆست: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
ب زیادکردنی دەروازەی ژیاننامە، + شیعر، + ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا
تاگ: دەستکاریی تووڵی دەروازە
شائەمراز، + بەشی بەستەرە دەرەکییەکان (+٥)، +٢ پۆل، باشترکردن
ھێڵی ١:
'''رۆبەرت ليىلیی فرۆست''' (لەدایکبووی ٢ی ئازاری ١٨٧٤ –١٨٧٤–مردووی ٢٩ی كانوونىکانوونی دووەم ١٩٦٣) شاعيرێكىشاعیرێکی [[ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا|ئەمريكیەئەمریکییە]]. بەر لەوەی کارەکانی لە ئەمريكائەمریکا بڵاو بکرێتەوە، سەرەتا لە ئينگلتەرائینگلتەرا بڵاو كرايەوەکرایەوە. بە نیشاندنی وێنەی واقیعی ژیانی لادێیی و ڕابەرایەتی کردنی زمانی باوی ئەمریکی ناسراوە، فرۆست زۆر جار دەربارەىدەربارەی ژيانىژیانی لادێيىلادێیی لە نیو ئەنگلاند لە سەرەتای سەدە بيستەمبیستەم نوسیووە، ئەم شێوازەی بەکاردەھێنا تا سەرنج بخاتە سەر ئاڵۆزیەئاڵۆزییە کۆمەڵایەتیەکانکۆمەڵایەتییەکان و بابەتىبابەتی فەلسەفەیی. لە تەمەنیدا  زۆر جار خەڵاتکراوە و تاكەتاکە شاعيرەشاعیرە کە چوار خەڵاتىخەڵاتی بۆلتیزەری بۆ شیعرەکانی وەرگرتبێت. ئەو بوو بە یەکێک لە دەگمەنترین " کەسایەتی گشتی ئەدەبی، بە نزیکی وەک خوێندنگەیەکی هونەريىھونەریی. " ئەمریکی. لە ١٩٦٠ مەدالیای زێڕینی كۆنگرێسیکۆنگرێسی پێ بەخشرا بۆ بەرھەمە شعریەکانیشعرییەکانی. لە ٢٢ی تەممووزی ١٩٦١، فرۆست بە شاعیری لۆرییەت (نازناوێکی حکومیی کە تێیدا شاعیرێک دیاریدەکرێت بۆ نوسینی شیعر بۆ ڕووداو و بۆنە گشتیەکانگشتییەکان) لە ڤێرمۆنت ناسێندرا.<ref name="Stine 1983 110">Contemporary Literary Criticism. Ed. Jean C. Stine, Bridget Broderick, and Daniel G. Marowski. Vol. 26. Detroit: Gale Research, 1983. p110</ref>
 
== ژیاننامە ==
 
=== سەرەتای تەمەنی ===
رۆبەرتڕۆبەرت فرۆست لە شاری سان فرانسيسکۆیفرانسیسکۆی كاليفۆرنياکالیفۆرنیا لەدايكبووە،لەدایکبووە، باوکی ڕۆژنامەنووس ويليەمویلیەم پرێسكۆتپرێسکۆت فرۆست، ی بچوک، وە  دایکیشی ئيزەبێلئیزەبێل موودىموودی بوو. دايكىدایکی كۆچبەرێكىکۆچبەرێکی سكۆتلەندىسکۆتلەندی بوو، وە باوكىباوکی لە بنەماڵەی  نیکۆڵاس فرۆستی دێڤەن، ئينگلتەرایە،ئینگلتەرایە، کە لە ١٦٣٤ بە رێگەیڕێگەی دەریایی و لەسەر کەشتی وۆلفرانا گەشتیانکرد بۆ نیو ھامشێر.
 
فرۆست کورەزای ساميولسامیول ئاپلتن بوو، کە يەکێکیەکێک بوو لە نیشتەجێ سەرەتاییەکانیسەرەتایییەکانی يپسويچ،یپسویچ، ماسەشوستس، وە رێڤڕێڤ. جۆرج فيليپس،فیلیپس، يەكێکیەکێک لە نیشتەجێ سەرەتاییەکانیسەرەتایییەکانی واتەرتاون، ماسەچووستس.
 
باوكىباوکی فرۆست مامۆستا بوو و دواتر سەرنوسەری ڕۆژنامەی ئێوارانی سان فرانسيسکۆفرانسیسکۆ (کە دواتر لەگەڵ بڵاوکراوەی سان فرانسیسکۆ ئیگزامینەر یەکخرا)، ھەروەھا پاڵێوراو بوو بۆ كۆكەرەوەىکۆکەرەوەی باجىباجی شار بەڵام سەرکەوتوو نەبوو لە بەدەست ھێنانی پۆستەکە. دوایی مردنی لە ٥ی ئاياریئایاری ١٨٨٥، خێزانەكەخێزانەکە گەشتیان بە ھەموو ویلایەتەکە کرد و دواتر لە لۆرانس ،لۆرانس، ماسەشووستس نیشتەجێبوون، لەژێر چاودێری (باپيرەىباپیرەی رۆبەرتڕۆبەرت) ويليەمویلیەم فرۆستی گەورە.، كەکە سەرپەرشت بوو لە ئاشی نیو ئینگلاند. لە ١٨٩٢ فرۆست خوێندنی ئامادەييىئامادەییی لە قوتابخانەىقوتابخانەی لۆرەنس تەواو کرد. دايكىدایکی فرۆست پەیوەندی بە كڵێسایکڵێسای سوێدێنبۆرگيانسوێدێنبۆرگیان کرد وە ھەر لەوێ بە ئاوی پیرۆز رۆبێرتڕۆبێرت پاککرایەوە، بەڵام کە گەورەبوو ئەوێی جێھێشت.<ref>{{cite book|last=Ehrlich|first=Eugene|url=https://archive.org/details/oxfordillustrate00euge|title=The Oxford Illustrated Literary Guide to the United States|author2=Carruth, Gorton|publisher=Oxford University Press|year=1982|isbn=0-19-503186-5|volume=vol. 50|location=New York}}</ref>
 
هەرچەندە ھەرچەندە بەتێکەڵبوونی دواتری لەگەڵ ژیانی لادێ ناسراوە، فرۆست لە شاردا گەورە بوو، يەكەمیەکەم هۆنراوەيھۆنراوەی لە گۆڤارىگۆڤاری قوتابخانەىقوتابخانەی ئامادەييىئامادەییی بڵاو كردەوەکردەوە. ئەو بۆ ماوەی دوو مانگ لە كۆلێژىکۆلێژی دارتمۆس دەستی بە وانە خوێندن کرد، زۆری پێچوو تا لە برایەتی دێلتا کای قبوڵبکرێت. فرۆست گەڕایەوە تا وانە بڵێتەوە و کار لە چەندین بواری جیاوازدا بکات، وەكوەک هاوكاریکردنیھاوکاریکردنی دایکی لە وانەوتنەوە کە پۆلەکەی لە کورگەلێکی لاسار پێکهاتبووپێکھاتبوو، ، گەياندنیگەیاندنی ڕۆژنامە، ھەروەھا لە کارگەیەک کاری پاراستنی کەوانی گڵۆپی کاربۆنی دەکرد.
 
ئەو چێژی لەم کارانەنەدەبینی  ،کارانەنەدەبینی، ھەستی دەکرد پیشەی راستەقینەیڕاستەقینەی ئەو بریتیبوو لە نوسینی شیعر.<ref name="TutenZubizarreta2001">{{cite book|author1=Nancy Lewis Tuten|url=https://books.google.com/books?id=47NFEPDDBMgC&pg=PA146|title=The Robert Frost encyclopedia|author2=John Zubizarreta|publisher=Greenwood Publishing Group|year=2001|isbn=978-0-313-29464-8|page=145|quote=Halfway through the spring semester of his second year, Dean Briggs released him from Harvard without prejudice, lamenting the loss of so good a student.}}</ref><ref name="Parini2000">{{cite book|author=Jay Parini|url=https://books.google.com/books?id=rHWqRHJiAlwC&pg=PA12-IA9|title=Robert Frost: A Life|publisher=Macmillan|year=2000|isbn=978-0-8050-6341-7|pages=64–65}}</ref><ref name="Meyers1996">{{cite book|author=Jeffrey Meyers|url=https://archive.org/details/robertfrost00jeff|title=Robert Frost: a biography|publisher=Houghton Mifflin|year=1996|quote=Frost remained at Harvard until March of his sophomore year, when he decamped in the middle of a term&nbsp;...|url-access=registration}}</ref>
 
=== ژیانی تایبەتی ===
ژیانی فرۆست پڕبوو لە خەم و پەژارە و لەدەستدان. لە ساڵی ١٨٨٥ كاتێكکاتێک ئەو تەمەنی ١١ ساڵ بوو، باوكىباوکی بەھۆی نەخۆشی سیلەوە کۆچی دوایی کرد، تەنیا ھەشت دۆلار ی لە دوای خۆی جێھێشت بۆ خێزانەکەی. لە ساڵی ١٩٠٠ دايكىدایکی فرۆست بەهۆىبەھۆی شێرپەنجەەوە کۆچی دوایی کرد.<ref name="www.learner.org series57">{{cite web|url=http://www.learner.org/resources/series57.html|title=Resource: Voices & Visions|website=www.learner.org|access-date=2018-03-22}}</ref>
 
لە ساڵی ١٩٢٠، ئەو ناچاربوو کە خوشکە بچوکەکەی ئێلێنۆر لە  نەخۆشخانەيێكىنەخۆشخانەیێکی دەروونىدەروونی جێگیر بکات ،بکات، کە ھەر لەوێش لەدوای نۆ ساڵ کۆچی دوایی کرد.
 
وا دەردەکەوێت کە لە بنەماڵەی فرۆستدا نەخۆشیی دەروونی بوونی هەبووبێت ،ھەبووبێت، چونکە خۆی و دایکی دووچاری خەمۆکی بوون، لە ساڵی ١٩٤٧ یش کچەکەی ئێما نێردرا بۆ نەخۆشخانەی دەروونىدەروونی.
 
ھاوسەری فرۆست، ئێلینۆر، بەھەمان شێوە توشی شەپۆلی خەمۆکی دەبوو.
 
ئێلینۆر و رۆبەرتڕۆبەرت فرۆست شەش منداڵیان ھەبوو: كوڕێککوڕێک بە ناوی ئێليەتئێلیەت (١٨٩٦–١٩٠٠، بە هۆىبەھۆی كۆلێراوەکۆلێراوە کۆچی دوایی کرد)؛ كچێککچێک بە ناوی لێسلىلێسلی فرۆست بالەنتاينبالەنتاین (١٨٩٩–١٩٨٣)؛ كوڕێککوڕێک بە ناوی كارۆلکارۆل (١٩٠٢–١٩٤٠، خۆی کوشت)؛ كچێککچێک بە ناوی ئێرما (١٩٠٣–١٩٦٧)؛ كچێککچێک بە ناوی مارجری (١٩٠٥–١٩٣٤، لە ئەنجامىئەنجامی تاىتای پوێرپێرال لەدواىلەدوای منداڵبوون کۆچی دوایی کرد)؛ كچێککچێک بە ناوی ئێلينەرئێلینەر بێتيينەبێتیینە (لە ١٩٠٧ لە دوای یەک رۆژڕۆژ ژیان کۆچی دوایی کردووە). تەنهاتەنھا لێسلىلێسلی و ئێما زیاتر لە باوکیان ژیان.
 
ھاوسەری فرۆستفرۆست، ،کە كەبەدرێژایی بەدرێژايىژیانی ژيانىگرفتی گرفتىدڵی دڵى هەبوو،ھەبوو، لە ساڵی ١٩٣٧ توشی شێرپەنجەىشێرپەنجەی مەمک بوو، لە ساڵی ١٩٣٨ بەھۆی سەکتەی دڵەوە کۆچی دوایی کرد.<ref>{{cite web|url=http://www.pulitzer.org/winners/robert-frost-2|title=The 1943 Pulitzer Prize Winner in Poetry|last=|first=|date=|website=Pulitzer.org|access-date=2018-03-22}}</ref>
 
== کارەکانی ==
=== شێواز و کاردانەوە  ڕەخنەییەکانڕەخنەیییەکان ===
نوسەر و رەخنەگرڕەخنەگر راندەلڕاندەل يارێيلیارێیل زۆرجار ستايشیستایشی شیعرەکانی فرۆستىفرۆستی كردووەکردووە وە نوسیویەتی " رۆبەرتڕۆبەرت فرۆست، لەگەڵ ستييڤینسستییڤینس و ئێلیوت، بۆ من وەک مەزنترينىمەزنترینی شاعيرانیشاعیرانی ئەمریکی ئەم سەدەیەن بەهرەیبەھرەی فرۆست نائاساییەنائاسایییە. ھیچ شاعیرێکی تری زیندوو تا ئێستا نەیتوانیوە بەو جوانیەجوانییە دەربارەی ژیانی کەسێکی ئاسایی بنوسێت؛  مۆنەلۆگە درامییەکانی و دیمەن درمییەکانی کە لە مەعریفەی ئەوە لەبارەی خەڵکییەوە هاتووەھاتووە كەکە كەمکەم شاعيرشاعیر هەيانبووە،ھەیانبووە، و ئەوان لە شێوەی پەخشان نوسراون، کە هەندێھەندێ جاربە  شارەزاییەکیشارەزایییەکی ڕەهاوە،ڕەھاوە، ڕیتم (کێش) ی قسەىقسەی ڕاستەقينەڕاستەقینە بەکاردەهێنێتبەکاردەھێنێت ". <ref>{{cite web|title=A Brief History of the Bread Loaf School of English|url=http://www.middlebury.edu/blse/about/history|website=Middlebury Bread Loaf School of English|access-date=February 11, 2018}}</ref>
 
ئەو هەروەهاھەروەھا ستايشىستایشی" جدديەتىجددییەتی و ڕاستگۆيىڕاستگۆیی فرۆست " ی كرد،کرد، بە وتنی ئەوەی کەوا فرۆست بە دیاریکراویی لە نوێنەرایەتی کردنی رێژەیەکیڕێژەیەکی زۆر لە ئەزمونی مرۆڤایەتی لە شیعرەکانیدا بەهرەمەندەبەھرەمەندە.<ref name="stone_house">{{Cite web|url=https://www.bennington.edu/robert-frost-stone-house-museum|title=Robert Frost Stone House Museum &#124; Bennington College|website=www.bennington.edu}}</ref>
=== شێواز و کاردانەوە  ڕەخنەییەکان ===
نوسەر و رەخنەگر راندەل يارێيل زۆرجار ستايشی شیعرەکانی فرۆستى كردووە وە نوسیویەتی " رۆبەرت فرۆست، لەگەڵ ستييڤینس و ئێلیوت، بۆ من وەک مەزنترينى شاعيرانی ئەمریکی ئەم سەدەیەن بەهرەی فرۆست نائاساییە. ھیچ شاعیرێکی تری زیندوو تا ئێستا نەیتوانیوە بەو جوانیە دەربارەی ژیانی کەسێکی ئاسایی بنوسێت؛  مۆنەلۆگە درامییەکانی و دیمەن درمییەکانی کە لە مەعریفەی ئەوە لەبارەی خەڵکییەوە هاتووە كە كەم شاعير هەيانبووە، و ئەوان لە شێوەی پەخشان نوسراون، کە هەندێ جاربە  شارەزاییەکی ڕەهاوە، ڕیتم(کێش) ی قسەى ڕاستەقينە بەکاردەهێنێت ". <ref>{{cite web|title=A Brief History of the Bread Loaf School of English|url=http://www.middlebury.edu/blse/about/history|website=Middlebury Bread Loaf School of English|access-date=February 11, 2018}}</ref>
 
وتارە بەناوبانگ و کاریگەرەکانی جێرڵ دەربارەی فرۆست، وتاری ' خانوی نێژراو 'ی ساڵی(١٩٦٢)ی" رۆبەرتڕۆبەرت فرۆست " لەخۆ دەگرێت، كەکە خوێندنەوەیەکی فراوانە دەربارەی ئەو شیعرە، وە "بۆ شلگیرانی ئایین" ساڵی (١٩٥٢) كەکە تيايداتێیدا جێرڵ بەرگری لە فرۆست دەکات دژ بەو ڕەخنەگرانەی كەکە فرۆست یان بە  زۆر " نەریتیانە "  وەک کەسێک ناوبرد کە پەيوەندىپەیوەندی لەگەڵ شیعری هاوچەرخھاوچەرخ يانیان شيعرىشیعری نوێخوازدا بچڕاوە.<ref name="Helen Muir">{{cite book|last=Muir|first=Helen|title=Frost in Florida: a memoir|publisher=Valiant Press|year=1995|isbn=0-9633461-6-4|location=|pages=11, 17}}</ref>
ئەو هەروەها ستايشى" جدديەتى و ڕاستگۆيى فرۆست " ی كرد، بە وتنی ئەوەی کەوا فرۆست بە دیاریکراویی لە نوێنەرایەتی کردنی رێژەیەکی زۆر لە ئەزمونی مرۆڤایەتی لە شیعرەکانیدا بەهرەمەندە.<ref name="stone_house">{{Cite web|url=https://www.bennington.edu/robert-frost-stone-house-museum|title=Robert Frost Stone House Museum &#124; Bennington College|website=www.bennington.edu}}</ref>
 
وتارە بەناوبانگ و کاریگەرەکانی جێرڵ دەربارەی فرۆست، وتاری ' خانوی نێژراو 'ی ساڵی(١٩٦٢)ی" رۆبەرت فرۆست " لەخۆ دەگرێت، كە خوێندنەوەیەکی فراوانە دەربارەی ئەو شیعرە، وە "بۆ شلگیرانی ئایین" ساڵی (١٩٥٢) كە تيايدا جێرڵ بەرگری لە فرۆست دەکات دژ بەو ڕەخنەگرانەی كە فرۆست یان بە  زۆر " نەریتیانە "  وەک کەسێک ناوبرد کە پەيوەندى لەگەڵ شیعری هاوچەرخ يان شيعرى نوێخوازدا بچڕاوە.<ref name="Helen Muir">{{cite book|last=Muir|first=Helen|title=Frost in Florida: a memoir|publisher=Valiant Press|year=1995|isbn=0-9633461-6-4|location=|pages=11, 17}}</ref>
 
=== تێماکان ===
لە ڕەخنەىڕەخنەی ئەدەبيىئەدەبیی هاوچەرخدا،ھاوچەرخدا، سەرنوسەران وایان نوسیووە کەوا " باشترین بەرھەمەکانی فرۆست بە دوای وەڵامی  پرسیارە سەرەکیەکانەوەیەسەرەکییەکانەوەیە دەربارەی بوون، وەسف کردنێکی ساردی رەقڕەق و روتیڕوتی و تەنیایی تاکێک لە گەردونێکی کەم تەرخەمدا. ". تىتی. كەىکەی ويپەلویپەل ی ڕەخنەگر تیشکی خستۆتەخستووەتە سەر تەنیایی لە بەرھەمەکانی فرۆستدا، نوسیویەتی کە " لە زۆرێک لە كارەکانیدا،کارەکانیدا، بەتايبەتىبەتایبەتی لە بەرھەمی باکوری بۆستن، سەختترينسەختترین بەرھەمی، دوپات لە تاریکی ژیانی لادێی نیوئینگلاند دەکاتەوە، لەگەڵ زۆرجار نقوم بوون بەرەو شێتبوونی تەواوەتیتەواوی. "<ref>{{Cite web|url=http://artandhistory.house.gov/house_history/goldmedal.aspx|title=Office of the Clerk – U.S. House of Representatives, Congressional Gold Medal Recipients}}</ref>
 
لە دژایەتیەکیدژایەتییەکی تونددا، دامەزرێنەری دەزگاىدەزگای چاپەمەنی و سەرنوسەرىسەرنوسەری بڵاوکراوەی "شيعرشیعرهێريەتھێریەت مۆنرۆ،  جەخت لە کارەکتەری خەڵکی نیو ئینگڵاند و کارەکتەرەکانی نێو بەرھەمە ئەدەبیەکانیئەدەبییەکانی فرۆست دەکاتەوە، نوسیویەتی كەکە " ڕەنگە هيچھیچ شاعيرێکیشاعیرێکی تر لە مێژووماندا نەیتوانیبێت باشترینی روحیڕوحی خەڵکی نیوئینگلاند بخاتە نێو كتێبێكکتێبێک بەتەواوىبەتەواوی. "
 
ئەو ھەروەھا تێبینی بەکارھێنانی بەردەوامی بۆ دیمەنی لادێیی و ژیانی کێڵگە کردووە، ھێریەت ئەمەی دەربارەی هۆنراوەکانیھۆنراوەکانی فرۆست بەدڵە، فرۆست زۆرترین بایەخ بە" نيشاندانىنیشاندانی كاردانەوەىکاردانەوەی مرۆڤ بۆ دۆخە  سروشتییەکان. " دەدات.
 
ئەو ئەوەشی نوسییوە كەکە شیعرە گێڕانەوەیی و کارەکتەرئامێزەکانی فرۆست، زۆرجار گاڵتەئامێزن، فرۆست هەميشەھەمیشە " گاڵتەوگەپێكىگاڵتەوگەپێکی بەسۆز "ىی هەيەھەیە دەربارەی بابەتەکانی.
 
== سەرچاوەکان ==
{{سەرچاوەکان}}
 
== بەستەرە دەرەکییەکان ==
{{کۆمنز|Robert Frost}}
 
* {{Gutenberg author | id=Frost,+Robert | name=ڕۆبێرت فرۆست}}
* {{Internet Archive author|sname=Robert Lee Frost}}
* {{Librivox author|id=338}}
 
{{زانیارییە کتێبخانەیییەکان}}
{{تووڵی دەروازە|ژیاننامە|شیعر|ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا}}
 
[[پۆل:ئەمریکییەکانی بە ڕەگەز ئینگلیز]]
[[پۆل:ئەمریکییەکانی بە ڕەگەز سکۆتلاندی]]
[[پۆل:مردووانی ١٩٦٣]]
[[پۆل:شاعیرانی ئەمریکییەکانی سەدەی ٢٠ەم]]
[[پۆل:لەدایکبووانی ١٨٧٤]]
[[پۆل:مردووانی ١٩٦٣]]