کۆریا: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

'''کۆریا''' ناوچەیەکی جوگرافییە دەکەوێتە [[ڕۆژھەڵاتی ئاسیا]]وە. کۆریا دابەشکراوە لە نێوان دوو دەوڵەتدا کە ئەوانیش [[کۆریای باکوور]] و [[کۆریای باشوور]]ە. ھەر دوو دەوڵەتەکە [[نیمچەدوورگە]]یەک پێک دەھێنن کە لە باکووری ڕۆژاواوە لەگەڵ [[چین]] و لە باکووری ڕۆژھەڵاتەوە لەگەڵ [[ڕووسیا]] ھاوسنوورە. لە ڕۆژھەڵاتەوە [[دەریای ژاپۆن]] لە [[ژاپۆن]] و ھەروەھا [[دەریای چینی رۆژھەڵات]] لە تایوان جیای دەکاتەوە.

 

 

لە کۆتایییەکانی سەدەی ١٩ھەمدا ژاپۆن چاوی بڕییە سەر کۆریاو توانی دەست بەسەر ھەموو کۆریادا بگرێت تاکو کۆتای ھاتنی [[شەڕی جیھانیی دووەم]] لەساکی ١٩٤٥ ز. ەدوای کۆتای ھاتنی جانگ [[یەکێتی سۆڤیەت]] و [[ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا]] ڕێککەوتن لەسەر خۆبەدەستەوەدانی ھەموو ھێزە ژاپۆنییەکان لەو ناوچانەدا بە مەبەستی سزادانی ژاپۆن لەدوای جەنگەکە. کە ئەمەش بوو بە ھۆی دابەشکردنی کۆریا بۆ دوو بەش «کۆریای باکوور» کە بەدەست یەکێتی سۆڤیەتەوە بوو و «کۆریای باشوور» کە بە دەست ویلایەتە یەکگرتوەکانی ئەمریکاوە بوو، کە کێبرکێ لە نێوان ھەر دوو حکوومەتەکەدا دروستب وو کە بووە ھۆی دروستبوونی بیروڕای سیاسی لە نێوان ھەر دوو لادا کە ئەمەش بوووە ھۆی لەیەکجیابونەوەی دوو کیانی سیاسی جیاواز کە ئەوانیش کۆریای باکوور و کۆریای باشوور ژمارەی کۆی شارەکانی کۆریایی باشور ٨٥ شارە.