زەڕایەن: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

پاش دروستکردنی حکومەتی [[عێراق]]ی لە ساڵی ١٩٢٥ و لکاندنی [[باشووری کوردستان]] بە دەوڵەتی پاشایەتی ئەوسای عێراقەوە، دەستکرا بە دامەزراندنی دەزگا ئیدارییەکان لە عێراقدا، لە[[کوردستان]]یشدا چەند لیوا (پارێزگا) و قەزا و ناحیە دامەزرا. یەکێک لە ناحیەکان، ناحیەی وارماوا بوو لە گوندی چەمەرگە ئیدارەکەی دامەزرێنرا، سنورەکەشی ئەو کاتە پێکھاتبوو لە ناحیەی زەڕایەنی ئێستاو [[ھەڵەبجەی تازە]] و [[دەربەندیخان]] بە ھەموو دێھاتەکانییەوە. لە ساڵی ١٩٥٢ بەڕێوەبەرێتی ناحیەی وارماوا لە گوندی چەمەرگە گوێزرایەوە بۆ گوندی قلیجە تا ساڵی ١٩٥٨، پێش شۆڕشی ١٤ی تەممووز لە ساڵی ١٩٥٨ بۆ ماوەیەکی کەم، بەڕێوەبەرێتی ناحیەکە گوێزرایەوە بۆ گوندی [[چنارە]] و ھەر بەناوی بەڕیوەبەرێتی ناحیەی وارماواوە بووە، لە ماوەی ساڵەکانی ١٩٥٥ تا ١٩٥٨ [[عەبدول جەبار زەنگەنە]] بەڕێوەبەری ناحیەی وارماوا بووە. لە پاش شۆڕشی ١٤ی تەممووزی ١٩٥٨ بەڕیوەبەرێتی ناحیەی وارماوا لە گوندی چنارەوە گوێزراوەتەوە بۆ دەربەندیخان و ناوەکەی گۆڕدراوە بۆ بەڕێوەبەرێتی ناحیەی دەربەندیخان. لە ساڵی ١٩٧٩ ناحیەکە گوێزراوەتەوە بۆ ئۆردوگای زۆرە ملێی زەڕایەن، کە لەلایەن حکومەتی عێراقەوە لە ساڵی ١٩٧٨ لەشێوەی ئۆردوگای زۆرەملێ لەدانیشتوانی گوندەکانی سەر سنوری عێراق-ئێران کەژمارەیان (٢٠)گوند بووە کە بەزەبری ھێز و سوپا و تانک ڕاگوێزران بۆ ئەم شارۆچکەیە کە ژمارەی ماڵەکانیان (١٢٥٠) ماڵ بوون. کەبریتیی بوون لەم گوندانە ([[گمە]]، [[پشتە]]، [[گڵێجاڵ|گڵیجاڵ]]، [[قەڵپ]]، [[بەلەسۆ]]، [[چواردارانی سەروو]]، [[چواردارانی سەروو]]، [[کانی پاشا]]، [[کانی وەیسکێ|کانی وەیسکی]]، تۆوشکێ، [[مۆرتکە، دەربەندیخان|مۆرتکە]]، [[سەرشاتەی خواروو]]، [[سەرشاتەی سەروو]]، [[زارێن]]، [[کانی ژاڵە]]، [[ھۆرێن]]، [[سەرتەک]]، [[بەڕوێنی سەروو|بەڕوێن]]، [[بانی بۆڵان]])، لاوران)بەڵام چەندبەهۆی گوندێکیئەوەی ترلەوکاتەدا کەبەزەبریبەشێک ھێزلەماڵەکانی وسوپاوگوندی تانکهۆرێن ڕاگوێزرانو کانی ژاڵە ئاوارە بوون لەگوندەکانی چوارداران و بەلەسۆ و گڵێجاڵ و کانی ویسکێ و کانی پاشا دانیشتبوون ئەوانیش هاتوونەتە ئۆردووگای زەڕایەن.