ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
تاگەکان: nowiki زیاد کرا دەستکاریی دیداری دەستکاریی مۆبایل بە وێبی مۆبایل دەستکاری کراوە دەستکاریی مۆبایلیی پێشکەوتوو |
|
|
{{زانیاریدانی فەیلەسووف
| ناو = تالیسی میلیتوس <br> {{ھن}}Thales of Miletus
| وێنە = Illustrerad_Verldshistoria_band_I_Ill_107.jpg
| قەبارەی وێنە = 220
| لێدوان =
| سەردێڕ =
| ناوەکانی تر =
| ناوی کاتی لەدایکبوون =
| ڕێکەوتی لەدایکبوون = ٦٢٤ پ. ز
| شوێنی لەدایکبوون =
| ڕێکەوتی مردن = ٥٤٦ پ. ز
| شوێنی مردن =
| هۆکاریھۆکاری مردن =
| نیشتەجێ =
| نەتەوە = [[یۆنانی]]
| سەردەم = [[فەلسەفەی پێش سوقرات]]
| ناوچە = [[فەلسەفەی ڕۆژئاوایی]]
| ئایین =
| قوتابخانە =
| بایەخە سەرەکییەکان = [[بیرکاری]]، [[گەردوونناسی]]، [[فەلسەفەی ئەخلاق]]، [[مێتافیزیک]]
| کتێبەکان =
| بیرۆکە گرنگەکان =
| کاریگەر بووە بە =
| کاریگەری بووە لەسەر =
| ئیمزاواژوو =
| لێدوانی ئیمزاواژوو =
| ماڵپەڕ =
}}
'''تالیس''' ([[زمانی یۆنانی|یۆنانی]]: [[wikt:Θαλῆς|Θαλῆς]]؛ لەدایکبوو لە یەکێ لە ساڵەکانی ۶۲۴٦٢٤ یان ۶۲۳٦٢٣ و، مردوو لە یەکێ لە ساڵەکانی ۵۴۸٥٤٨ تا ۵۴۵ی٥٤٥ی پێش زایین) [[زانای ماتماتیک]] و [[ئەستێرەناس]] و [[فەلسەفەی پێشسوقراتی|فەیلەسووفێکی پێشسوقراتی]]<nowiki/>ی خەڵکی شاری [[میلیتوس]] لە [[ئاسیای بچووک]] بوو (کە ئێستا کەوتۆتە ناو وڵاتی [[تورکیا]]). تالیس یەکێکە لە [[حەوت حەکیمی یۆنان]]. زۆرێک، کە بەرچاوترینیان [[ئەرەستوو|ئەرەستووە]]، بە یەکەم فەیلەسووفی یۆنانی دەزانن<ref>Aristotle, Metaphysics Alpha, 983b18.</ref><ref>Smith, William, ed. (1870). [https://archive.org/stream/dictionaryofgree03smituoft#page/1016/mode/2up "Thales"]. Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology. p. 1016.</ref> و، ئەگەر واش نەبێ، لە باری مێژوویییەوە ئەو بە یەکەم کەس دادەنرێت لە کولتووری ڕۆژاواییدا کە پەرژابێتە سەر فەلسەفەی زانستی.<ref>Michael Fowler, [http://galileoandeinstein.physics.virginia.edu/lectures/thales.html Early Greek Science: Thales to Plato], University of Virginia [Retrieved 2016-06-16]</ref><ref name="books.google.com">Frank N. Magill, [https://books.google.com/books?id=_CMl8ziTbKYC&pg=PA1121 ''The Ancient World: Dictionary of World Biography'', Volume 1], Routledge, 2003 {{isbn|1135457395}}</ref>
تالیس بەوە ناسراوە کە بەکارھێنانی [[ئوستوورە|ئوستوورەکانی]] بۆ ڕاڤەی جیھان و گەردوون بە لایەکەوە نا و، لە باتیی، وەک ئەوەی لە [[زانست|زانستی]]ی ئەمڕۆدا دەکرێ، [[دیاردە]] و شتە سروشتییەکانی بە [[گریمانە]] و [[تیۆری|تیۆریی]]ی سروشتخوازانە ڕاڤە کرد. تەقریبەن ھەموو فەیلەسووفانی پێش سوقرات بۆ ڕوونکردنەوەی سروشت کەوتنە شوێن گریمانەکانی تالیسەوە. ئەوانیش ڕێک ھەر وەک تالیس لە جیاتیی ئەوە دەسەودامێنی ئوستوورە بن، پیان وا بوو کە تاقە [[جەوھەر|جەوھەرێک]] لە ھەموو شتێکدا ھەیە و سروشت لەوەوە دێت. ئەرەستوو دەڵێ ئەو جەوھەرە بە لای تالیسەوە [[ئاو]] بووە.<ref name="AristotleMeta">{{cite book|author=Aristotle|first=|title=Aristotle, Metaphysics|publisher=Perseus Project|year=|isbn=|location=|pages=|chapter=Book I 983b|chapter-url=http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0052%3Abook%3D1%3Asection%3D983b}}</ref>
لە بیرکاریدا، تالیس زانستی ئەندازەی بەکار هێناوەھێناوە بۆ پێوانەکردنی بەرزی هەرەمەکانھەرەمەکان و دووری کەشتییەکان لە کەناری دەریاوە. هەروەهاھەروەھا ناسراوە بە یەکەم کەس کە دۆزینەوەیەکی بیرکاری درابێتە پاڵ.
== سەرچاوەکان ==
{{سەرچاوەکان|چینی چەپ=}}
{{تووڵی دەروازە|ژیاننامە|ماتماتیک}}
|
