سەددام حوسێن: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
| [وەشانی تاوتوێ نەکراو] | [وەشانی تاوتوێ نەکراو] |
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
پەرەپێدان |
پەرەپێدان |
||
ھێڵی ١٠١:
دواتر هەندێک لە پلانگێڕانی ڕووداوەکە لەناویاندا سەددام توانیان دەربازیان ببێت بۆ [[سووریا|سوریا]]، کە شوێنی لەدایکبوونی فیکری بەعس بوو. لەوێ سەددام ئەندامییەتی تەواوی حیزبی بەعسی پێدرا لەلایەن [[میشیل عەفلەق]].<ref>{{cite book|author=Coughlin, Con|url=https://archive.org/details/saddam00conc/page/33|title=Saddam: His Rise and Fall|publisher=[[Harper Perennial]]|year=2005|isbn=0-06-050543-5|page=[https://archive.org/details/saddam00conc/page/33 33]|author-link=Con Coughlin}}</ref> بەشێکی دیکەش لە پلانگێڕەکان دەستگیرکران و لەلایەن حکوومەتی عێراقی دەستبەسەرکران. لەدوای دادگایی کردنێکی ڕووکەشانە ئەوا شەشیان حوکمی لەسێدارەدانیان بۆ دەرچوو؛ بەڵام دوایی بەهۆکاری نەزانراو ئەو حوکمە بەسەریاندا جێبەجێ نەکرا. لەوکاتەدا ئەفلەق چەند ئەندامێکی باڵای حیزبی بەعس لە عێراق دوورخستەوە لە ناویاندا فوئاد ئەل ڕکابی، لەبەرامبەریشدا ئەو کەسانەشی هێشتەوە کە پشتگیری ئەویان دەکرد وەک سەددام.<ref>{{cite book|author=Coughlin, Con|url=https://archive.org/details/saddam00conc/page/34|title=Saddam: His Rise and Fall|publisher=[[Harper Perennial]]|year=2005|isbn=0-06-050543-5|page=[https://archive.org/details/saddam00conc/page/34 34]|author-link=Con Coughlin}}</ref> دواتر لە شووباتی ١٩٦٠، سەددام لە سوریاوە چووە [[میسر]]، سەددام لەوێ مایەوە تاکوو ساڵی ١٩٦٣ لەوێ خوێندنی ئامادەیی لەساڵی ١٩٦١ تەواوکرد بەڵام نەیتوانی خوێندنی بەشی یاسا تەواوبکات.<ref>{{cite book|author=Coughlin, Con|url=https://archive.org/details/saddam00conc/page/34|title=Saddam: His Rise and Fall|publisher=[[Harper Perennial]]|year=2005|isbn=0-06-050543-5|page=[https://archive.org/details/saddam00conc/page/34 34]|author-link=Con Coughlin}}</ref>
ئەو ئەفسەرە سەربازییانەی کە پەیوەندیان لەگەڵ حیزبی بەعس هەبوو ئەوا توانیان لە کودەتای [[شۆڕشی ڕەمەزان]] لە شووباتی ١٩٦٣، حکوومەتەکەی قاسم بڕووخێنن، لە ئەنجامدا سەرکردە بەعسییەکان هاتنە سەر حوکم و عەبدولسەلام عارف کرایە سەرۆکی عێراق. دوایی لە کودەتای تشرینی دووەمی ١٩٦٣، عەبدولسەلام سەرکردەکانی حیزبی بەعسی دەستگیرکرد و حکوومەتە بەعسییەکەی هەڵوەشاندەوە و لەبڕی ئەوە حکوومەتێکی نوێی بەسەرکردایەتی خودی خۆی ڕاگەیاند. لەو دەمە سەددام لە میسر بوو و هیچ شوێن دەستێکی لەو کودەتایانەی ١٩٦٣ نەبوو، دوای گەڕانەوەشی بۆ عێراق، ئەوا لە حیزبی بەعس خۆی لە پۆستێکی بچووکدا دۆزییەوە.<ref>{{cite book|last1=Karsh|first1=Efraim|title=Saddam Hussein: A Political Biography|last2=Rautsi|first2=Inari|publisher=[[Grove Press]]|year=2002|isbn=978-0-8021-3978-8|pp=22–23|authorlink1=Efraim Karsh}}</ref> دواتر سەددام لە تشرینی یەکەمی ١٩٦٤ دەستگیرکرا و ماوەی دوو ساڵان لە زیندان مایەوە تاکوو لە ساڵی ١٩٦٦ توانی خۆی دەرباز بکات.<ref>{{cite book|last1=Karsh|first1=Efraim|title=Saddam Hussein: A Political Biography|last2=Rautsi|first2=Inari|publisher=[[Grove Press]]|year=2002|isbn=978-0-8021-3978-8|pp=25–26|authorlink1=Efraim Karsh}}</ref> لە ساڵی ١٩٦٦، ئەحمەد حەسەن بەکر سەددامی کردە جێگری سکرتێری فەرماندەی سەرکردایەتی ناوخۆیی حیزبی بەعس، لەوێ سەددام لەڕووی جێبەجێکردن و بەڕێوبەریکردنی حیزب سەرکەوتووبوو وە تواناکانی خۆی سەلماند.<ref>{{cite book|author=Tripp, Charles|title=A History of Iraq|publisher=[[Cambridge University Press]]|year=2010|isbn=978-0-521-87823-4|page=183|author-link=Charles R. H. Tripp}}</ref> هەڵبژاردنی سەددام لە پۆستەکانی فەرماندەی ناوخۆیی حیزب بۆ پەیوەندییەکانی ناوبراو دەگەڕێتەوە لەگەڵ میشیل عەفلەق، کە دامەزرێنەری بیری بەعسی بوو.<ref name="Hanna Batatu">''The Old Social Classes and the Revolutionary Movements of Iraq'' (Princeton 1978).</ref> لە ئەیلوولی ١٩٦٦، سەددام ڕوبووبەڕووی ئالنگارییەکی نوێ بوویەوە لەناوخۆی حیزبەکەی، بەوەی لە سووریا ئەو کەسانەی بیری مارکسیزمیان هەبوو توانیان زۆربەی جومگەکانی حیزب کۆنتڕۆڵ بکەن، سەددام ناکۆک بووە لەگەڵ ئەو بابەتە، ئەمانەش وایکرد کە حیزبی بەعسی عێراقی جیابێتەوە لە حیزبەکەی سووریا.<ref>{{cite book|last1=Karsh|first1=Efraim|title=Saddam Hussein: A Political Biography|last2=Rautsi|first2=Inari|publisher=[[Grove Press]]|year=2002|isbn=978-0-8021-3978-8|pp=26–27|authorlink1=Efraim Karsh}}</ref> دواتر سەددام دەزگای ئەمنی بەعسی دامەزراند، کە تەنیا خۆی کۆنتڕۆڵی بەسەریدا هەبوو.<ref>{{cite book|last1=Karsh|first1=Efraim|title=Saddam Hussein: A Political Biography|last2=Rautsi|first2=Inari|publisher=[[Grove Press]]|year=2002|isbn=978-0-8021-3978-8|p=27|authorlink1=Efraim Karsh}}</ref>
لە تەمموزی ١٩٦٨، سەددام بەشداریکرد لە کودەتایەکی خوێناوی کە لەلایەن [[ئەحمەد حەسەن بەکر]] سەرکردایەتی دەکرا بۆ هێنانەخوارەوەی دەسەڵاتی [[عەبدولڕەحمان عارف]]، برای عەبدولسەلام عارف و لە ئەنجامدا سەرکەوتووبوون. دوای کودەتاکە، عەبدولسەلام عارف وەک پەنابەر چووە [[لەندەن]] و پاشان [[ئەستەمبوڵ|ئەستەمبول]]، لە ساڵی ١٩٧٩ دوای هاتنە دەسەڵاتی سەددام ئەوا عارف ڕێگای پێدرا کە بگەڕێتەوە عێراق. لە ئەنجامی کودەتاکەش، ئەحمەد حەسەن بەکر بوو بە سەرۆکی عێراق وە سەددام کرایە جێگری سەرۆکی عێراق و جێگری سەرۆکی سەرکردایەتی شۆڕشی عێراق. ئەحمەد حەسەن بەکر لەوکاتە بەتەمەنتر و ڕێزدارتربوو لە سەددام. لە دوای ساڵی ١٩٦٩، سەددام بووە هێزێکی ڕوون لەناو حیزبی بەعس.
== چوونە ناو حیزبی بەعس ==
| |||