سەددام حوسێن: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

[وەشانی تاوتوێ نەکراو][وەشانی تاوتوێ نەکراو]
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
پەرەپێدان
پەرەپێدان
ھێڵی ٩٠:
دوای بەدەستهێنانی پلە و پۆست، خزم و ناسیاوەکانی سەددام بوونە پاڵپشت و ڕاوێژکاری نزیک لەخۆی. لە ژێر سەرپەرشتی خاڵی، سەددام چووە خوێندنی ئامادەیی لە قوتابخانەیەکی قەومی. دوای تەواوکردنی قۆناغی ئامادەیی، سەددام بۆ ماوەی سێ ساڵان لە بەشی یاسا دەیخوێند بەڵام لەساڵی ١٩٥٧ وازی لێهێنا و پەیوەندیکرد بەشۆڕشی سەرتاسەری عەرەبی لە حیزبی بەعس، کە خاڵیشی پشتگیری دەکرد. بۆ ماوەیەکیش سەددام بووە مامۆستای قۆناغی ئامادەیی.<ref>{{cite book|last=Batatu|first=Hanna|title=The Old Social Classes & The Revolutionary Movement in Iraq|publisher=[[Princeton University Press]]|year=1979|isbn=0-691-05241-7|authorlink=Hanna Batatu}}</ref> بیرووباوەڕی بەعسی لە سووریا سەریهەڵدا و لەوێ حیزبی بەعس خاوەن پێگە و جەماوەرێکی زۆربوو، لە ساڵی ١٩٥٥ کەمتر لە ٣٠٠ ئەندامی حیزبەکە خەڵکی عێراق بوون، وابڕوادەکرێ ئەمە هۆکاری سەرەکی بێت کە سەددام لەگەڵ کەسە نزیکەکانی لەوانەش [[ئەحمەد حەسەن بەکر]] چوونەتە پاڵ ئەو حیزبە لەبڕی حیزبە نەتەوەییەکانی دیکەی عێراق.<ref name="Karsh 13–15" />
 
لەو سەردەمە هەستی شۆڕشگێری لە عێراق و ڕۆژهەڵاتی ناوین سەری هەڵدابوو. لە عێراق [[پێشکەوتووخوازی|پێشکەوتووخوازەکان]] و [[سۆشیالیزم|سۆسیالیستەکان]] نەریتی سیاسەتی کۆن و خانەدانەکانیان ڕووخاند کە لەلایەن کەسانی بیۆکرات، سەردەمی کۆلۆنیالیزم، ئاغا و سەرمایەدارەکان بەڕێوەدەبردرا.<ref>R. Stephen Humphreys, ''Between Memory and Desire: The Middle East in a Troubled Age'', University of California Press, 1999, p. 68.</ref> زیاتر لەوەش، کەسایەتی ناسیۆنالیستی عەرەبی [[جەمال عەبدولناسر|جەمال عەبدولناسڕ]]، سەرۆکی میسڕ زۆر کاریگەربوو لەسەر بەعسییە گەنجەکان و بەتایبەتیش سەددام. لە ساڵانی پەنجا و شەستەکان ڕکێفی جەماوەری ناسڕ بەرزبوویەوە، ناوبراو داوای لە شەپۆڵی شۆڕشگێری عەرەبەکان دەکرد کە دژی دەسەڵاتی شاهانەی ئینگلیز لە [[عێراق]]، [[میسر|میسڕ]] و [[لیبیا]] بجەنگن. جگە لەوانەش ناسڕ ڕۆڵی هەبوو لەسەر جەنگانی عەرەبە ناسیۆنالیستەکان لە جەنگی سینای ساڵی ١٩٥٦.<ref>Humphreys, 68</ref>
لە ساڵی ١٩٥٨، دوای تێپەڕبوونی ساڵێک بەسەر هاتنی سەددام بۆ ناو حیزبی بەعس ئەوا [[عەبدولکەریم قاسم]] کودەتایەکی سەربازی ڕێکخست و دەسەڵاتی شاهانەی [[فەیسەڵی دووەم|مەلیک فەیسەڵی دووەمی]] هێنایە خوارەوە و ناوی نا [[شۆڕشی ١٤ی تەممووز|شۆڕشی ١٤ی تەمموز]].
 
لە ساڵی ١٩٥٨، دوای تێپەڕبوونی ساڵێک بەسەر هاتنی سەددام بۆ ناو حیزبی بەعس ئەوا [[عەبدولکەریم قاسم]] کودەتایەکی سەربازی ڕێکخست و دەسەڵاتی شاهانەی [[فەیسەڵی دووەم|مەلیک فەیسەڵی دووەمی]] هێنایە خوارەوە و ناوی نا [[شۆڕشی ١٤ی تەممووز|شۆڕشی ١٤ی تەمموز]].
 
=== ژیانی خێزانی ===