ئەستێرەگەڕ: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

[[پەڕگە:Bruce McCandless II during EVA in 1984.jpg| وێنۆک|ئاسمانگەڕی بروس ماکندلیسی دووەم، لەدەرەوەی گلیسکەی ئەمریکی چالێنجەر لە ١١ی شوباتی ١٩٨٤]]<br>

ئەم وشەیە بە گشتی بە ئاسمانگەڕە پسپۆڕەکان دەوترێ، بەڵام بە گشتی بەو کەسانە ئێژن کە بە جۆرێک چووبنە فەزا. بۆ نموونە زانایان، لێکۆڵەران، فڕۆکەوانان و تەنانەت گەشتیارانی فەزایی کە تەجروبەی گەشت بۆ بۆشایییان ھەبووە، وەک ئاسمانگەڕ سەیر دەکرێن. ھەندێ جار بەپێی ھەندێ وتە تەنانەت مسافیرانی ھەندێک لە مووشەک-فڕۆکەکانیش وەکوو ئێکس-١٥ وەکوو ئاسمانگەڕ ناو لێ دەبرێن.<ref>{{بیرخستنەوەی ویکی|بەستەر=https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B6%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%AFفضانورد|سەردێڕ=فضانورد|زمان=فارسی|سەردان=٦ی ٦ی ٢٠٢٠}}</ref>

یەکەمین بوونەوەری زیندوو لە فەزادا سەگێک بوو بە ناوی [[لایکا]] کە لە ٣ی ١١ی ١٩٦٧ی زایینی، تەنیا یەک مانگ پاش فڕینی [[سپوتنیک-١]] و دەستپێکی ڕەسمی سەردەمی فەزا، بە [[کەشتیی بۆشایی|کەشتی فەزایی]]ی [[ڕووسی]]ی [[سپوتنیک-٢]] نێردرا خولگەی زەوی. لەم فڕینەدا کە بە مەبەستی تاقیکردنەوەی کۆئەندامەکانی لەش لە ھەلومەرجی بێکیشیدا بۆ دروستکردنی سیستمەکانی پاڵپشتیی لەش قەومابوو کەشتییە فەزاییەکەفەزایییەکە بۆ مەبەستی گەڕانەوە بۆ زەوی دروست نەکرابوو و لایکا پاش ماوەیەک، لە خولگەی زەویدا گیانی لەدەست دا.<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=http://www.russianspaceweb.com/sputnik2.html|سەردێڕ=ئەرکی فەزایی سپوتنیک|ناونیشانی ئەرشیڤ=|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=|نووسەر=|ناوی بنەماڵەیی=|ناونیشانی نووسەر=|ناو=وێبگەی فەزایی ڕووسیا|نووسەرەکانی تر=|ڕێکەوت=|ساڵ=|مانگ=|ھەڵەگیر=|زمان=ڕووسی|قاڵب=|بەرھەم=|پەڕە=|بڵاوکەرەوە=|ڕێکەوتی سەردان=|وتەگێڕانەوە=}}</ref>

یەکەمین ئاسمانگەڕی جیهانجیھان [[یوری گاگارین]]، ئاسمانگەڕی [[ڕووسی]] بوو کە لە ١٢ی ٤ینیسانی ١٩٦١دا و لە ماوەی ١٠٨ خولەکدا یەکجار بە دەوری زەویدا گەڕا.