پارتی کرێکارانی کوردستان: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
No edit summary
تاگەکان: دەستکاریی مۆبایل بە وێبی مۆبایل دەستکاری کراوە
شائەمراز
ھێڵی ١:
{{خاوێنکردن}}
{{زانیاریدانی حیزب پێشکەوتوو
| ناو = پارتی کرێکارانی کوردستان
| ماڵپەڕ =www.pkkonline.com
| ناوی_خۆماڵی = پەکەکە <br /> {{ھن}}{{چبڕ|Partiya Karkerên Kurdistan (PKK)}}
| زمان١ = [[ئینگلیزی]]
| ناوی_زمان١ = Kurdistan Workers' Party
| زمان٢ =
| ناوی_زمان٢ =
| زمان٣ =
| ناوی_زمان٣ =
| زمان٤ =
| ناوی_زمان٤ =
| لۆگۆ = [[پەڕگە:Flag of Kurdistan Workers Party (PKK).svg|200px]]
| ڕەنگکۆد = #FF0000
| سەرکردە = [[موراد قەرەیلان]]، [[جەمیل بایک]]، [[بەسێ هۆزاتھۆزات]] و هەروەهاھەروەھا [[عەبدولڵا ئۆجەلان]] ئێستاش لە ژوورەکەی خۆی لە زیندانەوە ڕێنمایی پارتەکە دەکات.
| سەرۆک =
| سەرۆک_ئەنجوومەن =
| سکرتێری_گشتی =
| سکرتێری_یەکەم =
| سکرتێری_گشتی =
|
| سکرتارییەت =
| وتەبێژ = [[ئەحمەد دێنیز]]<ref>http://en.aswataliraq.info/%28S%283kxmhantps5hkwnpsg1nfdqr%29%29(S(3kxmhantps5hkwnpsg1nfdqr))/Default1.aspx/files/articles/large/files/articles/large/images/Default.aspx?page=article_page&c=slideshow&id=153289{{dead link|date=کانوونی یەکەمی ٢٠١٧ |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{dead link|date=ئەیلوولی ٢٠١٧ |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{dead link|date=ئەیلوولی ٢٠١٧ |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>
| دامەزرێنەر = [[عەبدولڵا ئۆجەلان]] و چوار کەسی دیکە
| ناونیشانی_سەرکردە١ =
| ناوی_سەرکردە١ =
| ناونیشانی_سەرکردە٢ =
| ناوی_سەرکردە٢ =
| ناونیشانی_سەرکردە٣ =
| ناوی_سەرکردە٣ =
| ناونیشانی_سەرکردە٤ =
| ناوی_سەرکردە٤ =
| ناونیشانی_سەرکردە٥ =
| ناوی_سەرکردە٥ =
| دروشم = ئازادی بۆ ئۆجەلان، ئاشتی بۆ کوردستان
| دامەزراندن = ۲۷ی٢٧ی سەرماوەرزی ۱۹۷٨١٩٧٨
| جیابوونەوە =
| جیابووەتەوە_لە =
| پێشینە =
| یەکگرتن =
| پاشینە =
| شوێنگە = [[چیای قەندیل]]، [[هەرێمیھەرێمی کوردستان]]<ref>http://www.bbc.co.uk/news/world-europe-22305066</ref>
| ڕۆژنامە =
| باڵی_خوێندکار =
| باڵی_گەنج =
| ناوی_باڵی١ = باڵی سەربازی
| باڵی١ = [[هێزەکانیھێزەکانی پاراستنی گەل]] (هەپەگەھەپەگە)
| ناوی_باڵی٢ =
| باڵی٢ =
| ناوی_باڵی٣ =
| باڵی٣ =
| ساڵی_ئەندامێتی =
| ئەندامێتی =
| ئایدۆلۆژیا = [[کوردایەتی]]<br />{{ھن}}[[سۆشیالیزمی دیموکراتی]]<br /> {{ھن}}[[کۆنفیدراڵیزم]]<br />{{ھن}}[[کۆمۆنیزم]]<br />{{ھن}}[[مارکسیزم-لینینیزم]]<small>(پێشتر)</small><br />{{ھن}}[[ماویزم]]<small>(پێشتر)</small>
|شوێنی_سیاسی = [[سیاسەتی ئەوپەڕی چەپ|ئەوپەڕی چەپ]]
| ئایین = [[سکولاریزم]]
| نیشتمانی =
| نێودەوڵەتی = [[کۆما جڤاکێن کوردستان]]
| ئەوروپی =
| پەرلەمانی_ئەوروپی =
| ناونیشانی_ئینتیما١ =
| ئینتیما١ =
| ڕەنگەکان =
| ناوی_کورسییەکان١ =
| کورسییەکان١ =
| ناوی_کورسییەکان٢ =
| کورسییەکان٢ =
| ناوی_کورسییەکان٣ =
| کورسییەکان٣ =
| ناوی_کورسییەکان٤ =
| کورسییەکان٤ =
| سونبوول =
| ئاڵا = [[پەڕگە:Flag of Kurdistan Workers Party (PKK).svg|200px]]
| ماڵپەر = {{URL|http://www.pkkonline.org}}
| وڵات = [[کوردستانی گەورە]]
| وڵات٢ =
| بەرپێنووس =
}}
 
'''پارتی کرێکارانی کوردستان''' ([[پەکەکە]]) پارتێکی کوردی باکوری کوردستانە لە [[٢٧ی سەرماوەرز]]ی [[١٦٧٨ی کوردی]] (١٩٧٨) وەک پارتێکی [[مارکسیزم-لینینیزم|مارکسی-لینینی]] دامەزرا. بە بەشداربوونی ٢٣ ئەندام کۆنگرەی دامەزراندنی پەکەکە پێکھێنرا. ناوی پەکەکە لە لایەن فەرھاد کورتاییەوە پێشنیار کرا. لە سەرەتاوە بە کاری سیاسی دەستی پێ کرد بەڵام لە ساڵی [[١٩٨٤]] بە ناچاری بووە ڕێکخراوێکی چەکداری، لەبەر ئەو ھەموو ئێش و ئازار و چەوساندنەوەیەی دەوڵەتی تورکیا دەرحەق بە گەلی کوردستانی لە باکووری کوردستان ئەنجامداوە لە ماوەی ٩٠ ساڵی ڕابردوودا. ئایدیۆلۆژیایی پەکەکە لەسەر بنەما شۆڕشگێڕییەکانی مارکسیزم - لینینیزم و نەتەوەخوازیی کوردی دامەزرێنرا. ئامانجی پەکەکە دروستکردنی دەوڵەتێکی سەربەخۆی کوردیی [[سۆشیالیستی]] بوو لە کوردستان، ئەو ناوچەیەی کەوتۆتە باشووری ڕۆژھەڵاتی [[تورکیا]]، باکووری ڕۆژھەڵاتی [[عێراق]]، باکووری ڕۆژھەڵاتی [[سوریا]] و باکووری ڕۆژئاوای [[ئێران]]، کە تیایداتێیدا کوردەکان ڕێژەی سەرەکی دانیشتوان پێک دەھێنن. ئەم ئامانجە ئێستا نوێ کراوەتەوە بەوەی داوای مافی کلتوری و سیاسی بۆ کوردەکانی ناو دەوڵەتی [[تورکیا]] دەکەن.
پەکەکە پشتیوانییەکی بەربڵاوی ھەیە لە نێوان کوردەکانی [[تورکیا]] و لایەنگرییەکی سنووردار لەلایەن کوردەکانی پارچەکانی تر. لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی لە لایەن چەند دەوڵەت و ڕێکخراوێکەوە بە تیرۆریست ناسێنرا، لەوانە [[ئەمریکا]] و [[ناتۆ]] و [[یەکێتیی ئەورووپا]] بەڵام دوایی ھاتنی پڕۆسەی ئاشتی لە [[تورکیا]] یەکێتیی ئەوڕووپا ناوی پەکەکەی گۆڕی لە لایەنێکی تیرۆریست بۆ چالاکوانان بەڵام [[ئەمریکا]] و [[ناتۆ]] ھەڵوێستی خۆیان نەگۆڕیوە. لە ساڵی [[٢٠٠٧]]دا بە یەکێک لە ١٢ ڕێکخراویە تیرۆریستییە چالاکەکان ناسێنرا بەپێی بەشی دژە تیرۆر و چالاکییەکانی سەر بە فەرمانگەی گشتی ئاسایش (پۆلیسی تورکیا). سەرچاوە تورکییەکان پەکەکە بە ڕێکخراوێکی جوداییخوازی قەومی ناودەبەن کە تیرۆریزم دژی خەڵکی شارستانی و ئامانجە سەربازییەکان بەکاردێنن بۆ گەیشتن بە مەرامە سیاسییەکان. ھێزە چەکدارەکانی [[تورکیا]] نزیکەی ٨٠٠٠ دێی کوردستانیان خاپوور کرد و بەمەش نزیکەی ٣٣–٤ - ٤ ملیۆنمیلیۆن کورد ئاوارەبوون. لە [[١٩٨٤]]ەوە١٩٨٤ەوە کە پەکەکە خەباتی چەکداری دەست پێکردووە، زیاد لە ٣٧٠٠٠ کەس کوژراون.
 
== سەرچاوە دارایییەکان ==
بودجەی ساڵانەی پەکەکە بە ١٥٦ ملیۆنمیلیۆن دۆلاری ئەمریکی دەخەمڵێنرێت.
سەرچاوەی داھاتەکە بە کورتی خۆی لە کۆمەکە داراییەکانی دەوڵەمەندە کوردەکانی باکووری کوردستان دەبینێتەوە ھەروەھا یارمەتی کوردی پارچەکانی تر، ھەروەھا لە ڕێگەی بڵاوکراوە و بازرگانی ڕێپێدراوەوە کە پەکەکە.
هەروەها،پارتیھەروەھا، پارتی کرێکارانی کوردستان، لە ناوخۆی تورکیاو لە وڵاتانی ئەوروپائەورووپا چەندین سەرچاوەی داهاتییانداھاتییان هەیەھەیە وەک کۆمپانیای بچووک و گەورە کە لەلایەن ئەندامان ولایەنگرانی ئەو پارتەوە بەڕێوە دەچێ وداهاتەکانیانوداھاتەکانیان بە ڕاستەوخۆو ناڕاستەوخۆ دەچێتە خزمەت پارتی کرێکارانی کوردستان.
 
== درووست بوونی پارتی کرێکارانی کوردستان PKK ==
پارتىپارتی کرێکارانىکرێکارانی کوردستان (پەکەکە) ساڵی ١٩٨٧ لە گوندێکىگوندێکی باکوورىباکووری کوردستان یەکەم کۆنگرەىکۆنگرەی خۆىخۆی بەست و بوونىبوونی خۆىخۆی بە شێوەىشێوەی ئاشکرا و فەرمىفەرمی ڕاگەیاند. پەکەکە لە ڕۆژىڕۆژی ٢٧/١١/١٩٧٨ لە گوندىگوندی فیسىفیسی سەر بە قەزاىقەزای لیجە لە پارێزگاىپارێزگای ئامەد لە باکورىباکوری کوردستان یەکەم کۆنگرەىکۆنگرەی خۆىخۆی بە بەشداریىبەشداریی ٢٣ کەس بەست و سەرهەڵدانىسەرھەڵدانی خۆىخۆی ڕاگەیاند. دانانىدانانی ناوىناوی پەکەکە بۆ ئەو حزبە تازە دامەزراوە لەلایەن ئەندامێکىئەندامێکی کۆنگرەىکۆنگرەی یەکەمىیەکەمی پەکەکە بە ناوىناوی فەرهادفەرھاد کورتاىکورتای پێشنیاز کراوە و لەو کۆنگرەیەدا پەسەندکرا. پێش دامەزراندنىدامەزراندنی پەکەکە، ئەندامان و لایەنگرەکانىلایەنگرەکانی ئەو حزبە، بەناوىبەناوی ئاپۆچییەوە کارو چالاکییان بەڕێوە دەبرد. یەکەم دەستەىدەستەی ئەو کەسانەىکەسانەی پێیان دەوترا ئاپۆچىئاپۆچی لە ساڵىساڵی ١٩٧٤ دا لە ئەنقەرەىئەنقەرەی پایتەختىپایتەختی تورکیا وەک گروپێکىگروپێکی فیکرىفیکری و ئایدۆلۆژىئایدۆلۆژی بە سەرۆکایەتیىسەرۆکایەتیی عەبدوڵا ئۆجەلان دەستیان بەکار کرد. لە ساڵىساڵی ١٩٧٧دا ئەو گروپە سەرەتاییەىسەرەتاییەی پەکەکە بڕیاریدا بۆ درێژەدان بەکارو چالاکییەکانىچالاکییەکانی بگەڕێتەوە بۆ باکوورىباکووری کوردستان. ساڵێک لە دواىدوای گەڕانەوەیان بۆ باکوروىباکوروی کوردستان بە بەشداریىبەشداریی ٢٣ کەس یەکەم کۆنگرەیان بەست، لەو کۆنگرەیەدا حەوت کەس بۆ دەستەىدەستەی بەڕێوەبەریىبەڕێوەبەریی پەکەکە هەڵبژێردرانھەڵبژێردران. دەرکەوتنىدەرکەوتنی ئاپۆچییەکان و پەکەکە لە باکوورىباکووری کوردستان لەلایەن بەشێک لەو عەشیرەتە چەکدارانەوە، کە حکومەتىحکومەتی تورکیا پشتیوانیىپشتیوانیی لێدەکردن دژایەتىدژایەتی دەکرا. ئەوەش بووە هۆىھۆی ئەوەی یەکەم پێکدادانە سەربازییەکانىسەربازییەکانی پەکەکە لەناوچەىلەناوچەی حیلوان - سیڤەرەک لە پارێزگاىپارێزگای ڕحا (ئورفا) لە نێوان ئاپۆچییەکان و چەکدارە عەشیرەییەکاندا ڕووبدات. ئەو دۆخە بەردەوام بوو تاوەکو کودەتاىکودەتای سەربازیىسەربازیی ١٢ ئەیلولىئەیلولی ١٩٨٠ بەسەرۆکایەتیىبەسەرۆکایەتیی کەنعان ئەڤرەن، لەلایەن جەنەڕاڵەکانىجەنەڕاڵەکانی سوپاىسوپای تورکیاوە بەڕێوەچوو. لە دواىدوای ئەو کودەتایە ئەندامانىئەندامانی پەکەکە وەک زۆربەىزۆربەی گروپ و دەستەکانىدەستەکانی دیکە لە باکورىباکوری کوردستان و تورکیا کەوتنەبەر شاڵاىشاڵای ڕاونان و گرتن و کوشتن. هەڵمەتىھەڵمەتی ڕاوەدونان و کوشتنىکوشتنی ئەندامانىئەندامانی پەکەکە بووە هۆىھۆی ئەوەی لە کۆتایىکۆتایی ساڵی ١٩٨١دا بەشێک لە ئەندامانىئەندامانی پەکەکە بەرەو لوبنان بڕۆن. لوبنان لەو کاتەدا ناوەندێک بوو بۆ کۆبوونەوەىکۆبوونەوەی گروپە شۆڕشگێڕەکانىشۆڕشگێڕەکانی سەرتاسەرىسەرتاسەری جیهانجیھان. ئەندامانىئەندامانی پەکەکە بە سەرۆکایەتیىسەرۆکایەتیی عەبدوڵا ئۆجەلان لە لوبنان پەیوەندییان بە گروپە شۆڕشگێڕەکانىشۆڕشگێڕەکانی ئەو سەردەمەوە کرد و لەلایەن کەسانىکەسانی وەک نایف حەواتمە، جۆرج حەبەش و بەگشتىبەگشتی بزووتنەوەىبزووتنەوەی ڕزگاریىڕزگاریی فەلەستینەوەوە هاوکارىھاوکاری کران.
 
پەکەکە لە ساڵىساڵی ١٩٨٢ دا دووەمین کۆنگرەىکۆنگرەی خۆىخۆی لە لوبنان بەڕێوەبرد و لەو کۆنگرەیەدا بڕیاردرا لەسەر گەڕانەوەىگەڕانەوەی گروپە ڕاهێنراوەکانىڕاھێنراوەکانی پەکەکە بۆ باکورىباکوری کوردستان و ئامادەکارىئامادەکاری بۆ دەستپێکردنىدەستپێکردنی شەڕىشەڕی چەکداریی درا. ئەو گروپە ڕاهێنراوانەىڕاھێنراوانەی پەکەکە لە دواىدوای گەڕانەوەیان بۆ باکورىباکوری کوردستان پردىپردی پەیوەندییان لە نێوان باکور و لوبناندا دروستکرد و پۆل پۆل کەسان و لایەنگرانىلایەنگرانی خۆیان دەنارد بۆ ڕاهێنانڕاھێنان بۆ لوبنان. بەهۆىبەھۆی گەورەبوونەوەىگەورەبوونەوەی ئەو کار و چالاکییەکانىچالاکییەکانی پەکەکە سوپاىسوپای تورکیا هەڵمەتێکىھەڵمەتێکی لە دژىدژی ئەندامان و لایەنگرانىلایەنگرانی پەکەکە دەستپێکرد. لەو هەڵمەتانەىھەڵمەتانەی سوپاىسوپای تورکیادا ژمارەیەکىژمارەیەکی زۆر لە ئەندامان و لایەنگران و کادێرە پێشکەوتووەکانىپێشکەوتووەکانی پەکەکە دەستگیرکران، یان کوژران. ئەو سەرکردە و کادیرە دیارانەىدیارانەی پەکەکە لەلایەن سوپاىسوپای تورکیا و دەستگیرکران بریتی بوون لە مەزڵوم دۆغان، حەقىحەقی قەرار، محەمەدمحەممەد خەیرىخەیری دورمش، کەمال پیر و عەلىعەلی چیچەک. مەزڵوم دۆغان لە دواىدوای دەستگیرکردنىدەستگیرکردنی لە زینداندا بە بۆنەىبۆنەی نەورۆزەوە ئاگرىئاگری لە جەستەىجەستەی خۆىخۆی بەردا و نەریتىنەریتی یادکردنەوەىیادکردنەوەی نەورۆزىنەورۆزی لە دۆخە سەخت و ئەستەمەکاندا چەسپاند. هەرھەر یەک لەو ئەندامانىئەندامانی دیکەىدیکەی پەکەکە مانگرتنیان تا مردنیان بەڕێوە برد و بەهۆىبەھۆی مانگرتنەوە گیانیان لە دەستدا. باردۆخىباردۆخی خۆڕاگریىخۆڕاگریی ئەندامان و کادیرانىکادیرانی پەکەکە کاردانەوەىکاردانەوەی بەرچاوىبەرچاوی لە ناو کۆمەڵگەىکۆمەڵگەی کوردستاندا دروستکرد. ئەوەش بووە هۆىھۆی ئەوە لە دەرەوەىدەرەوەی زیندانیش کاروچالاکییەکانىکاروچالاکییەکانی پەکەکە ڕوو لە زیادبوون بکات و سەربارىسەرباری ئەوەىئەوەی زۆربەىزۆربەی کادیرە سەرەکییەکانی پەکەکە دەستیگرکرابوون، ژمارەىژمارەی ئەندامانىئەندامانی ئەو حزبە ڕووىڕووی لە زیادبوون کرد. لە دواىدوای ئەو پێشهاتانەپێشھاتانە پەکەکە لە ساڵىساڵی ١٩٨٤ هێزىھێزی ڕزگاریىڕزگاریی کوردستان (هەرەکەھەرەکە)ى ی دامەزراند و لە ١٥ى١٥ی ئابىئابی ١٩٨٤دا شەڕىشەڕی چەکدارىچەکداری بەشێوەىبەشێوەی فەرمىفەرمی و بە سەرۆکایەتیىسەرۆکایەتیی مەعسوم کۆرکوماز (عەگید) لە دژىدژی سوپا و حکومەتىحکومەتی تورکیا لە ناوچەکانىناوچەکانی ئەڕوح شەمزینان دەستپێکرد. لە ساڵىساڵی ١٩٨٦ و لە ڕۆژىڕۆژی ٢٨ى٢٨ی ئازارىئازاری ئەو ساڵەدا و لە دواىدوای چەند پێکدادانىپێکدادانی قورس دامەزرێنەىدامەزرێنەی هێزىھێزی ڕزگاریىڕزگاریی کوردستان، عەگید لە چیاىچیای گابار گیانىگیانی لە دەستدا. عەگید خەڵکىخەڵکی فارقینىفارقینی ئامەد بوو و لە دایکبووىدایکبووی ١٩٥٦ بوو.
پارتى کرێکارانى کوردستان (پەکەکە) ساڵی ١٩٨٧ لە گوندێکى باکوورى کوردستان یەکەم کۆنگرەى خۆى بەست و بوونى خۆى بە شێوەى ئاشکرا و فەرمى ڕاگەیاند. پەکەکە لە ڕۆژى ٢٧/١١/١٩٧٨ لە گوندى فیسى سەر بە قەزاى لیجە لە پارێزگاى ئامەد لە باکورى کوردستان یەکەم کۆنگرەى خۆى بە بەشداریى ٢٣ کەس بەست و سەرهەڵدانى خۆى ڕاگەیاند. دانانى ناوى پەکەکە بۆ ئەو حزبە تازە دامەزراوە لەلایەن ئەندامێکى کۆنگرەى یەکەمى پەکەکە بە ناوى فەرهاد کورتاى پێشنیاز کراوە و لەو کۆنگرەیەدا پەسەندکرا. پێش دامەزراندنى پەکەکە، ئەندامان و لایەنگرەکانى ئەو حزبە، بەناوى ئاپۆچییەوە کارو چالاکییان بەڕێوە دەبرد. یەکەم دەستەى ئەو کەسانەى پێیان دەوترا ئاپۆچى لە ساڵى ١٩٧٤ دا لە ئەنقەرەى پایتەختى تورکیا وەک گروپێکى فیکرى و ئایدۆلۆژى بە سەرۆکایەتیى عەبدوڵا ئۆجەلان دەستیان بەکار کرد. لە ساڵى ١٩٧٧دا ئەو گروپە سەرەتاییەى پەکەکە بڕیاریدا بۆ درێژەدان بەکارو چالاکییەکانى بگەڕێتەوە بۆ باکوورى کوردستان. ساڵێک لە دواى گەڕانەوەیان بۆ باکوروى کوردستان بە بەشداریى ٢٣ کەس یەکەم کۆنگرەیان بەست، لەو کۆنگرەیەدا حەوت کەس بۆ دەستەى بەڕێوەبەریى پەکەکە هەڵبژێردران. دەرکەوتنى ئاپۆچییەکان و پەکەکە لە باکوورى کوردستان لەلایەن بەشێک لەو عەشیرەتە چەکدارانەوە، کە حکومەتى تورکیا پشتیوانیى لێدەکردن دژایەتى دەکرا. ئەوەش بووە هۆى ئەوەی یەکەم پێکدادانە سەربازییەکانى پەکەکە لەناوچەى حیلوان - سیڤەرەک لە پارێزگاى ڕحا (ئورفا) لە نێوان ئاپۆچییەکان و چەکدارە عەشیرەییەکاندا ڕووبدات. ئەو دۆخە بەردەوام بوو تاوەکو کودەتاى سەربازیى ١٢ ئەیلولى ١٩٨٠ بەسەرۆکایەتیى کەنعان ئەڤرەن، لەلایەن جەنەڕاڵەکانى سوپاى تورکیاوە بەڕێوەچوو. لە دواى ئەو کودەتایە ئەندامانى پەکەکە وەک زۆربەى گروپ و دەستەکانى دیکە لە باکورى کوردستان و تورکیا کەوتنەبەر شاڵاى ڕاونان و گرتن و کوشتن. هەڵمەتى ڕاوەدونان و کوشتنى ئەندامانى پەکەکە بووە هۆى ئەوەی لە کۆتایى ساڵی ١٩٨١دا بەشێک لە ئەندامانى پەکەکە بەرەو لوبنان بڕۆن. لوبنان لەو کاتەدا ناوەندێک بوو بۆ کۆبوونەوەى گروپە شۆڕشگێڕەکانى سەرتاسەرى جیهان. ئەندامانى پەکەکە بە سەرۆکایەتیى عەبدوڵا ئۆجەلان لە لوبنان پەیوەندییان بە گروپە شۆڕشگێڕەکانى ئەو سەردەمەوە کرد و لەلایەن کەسانى وەک نایف حەواتمە، جۆرج حەبەش و بەگشتى بزووتنەوەى ڕزگاریى فەلەستینەوەوە هاوکارى کران.
 
پەکەکە لە ساڵىساڵی ١٩٨٦ لە سێیەمین کۆنگرەیدا بڕیایدا هێزىھێزی ڕزگاریىڕزگاریی کوردستان بکات بە ئارتەشىئارتەشی ڕزگاریىڕزگاریی گەلىگەلی کوردستان (ئەرگەکە). هەروەهاھەروەھا ئەکادیمیاىئەکادیمیای سەربازیىسەربازیی مەعسوم کورکوماز (عەگید)ى ی دامەزراند. لە ساڵانىساڵانی ١٩٩٠ى١٩٩٠ی ڕابردوودا زنجیرەیەک ڕاپەڕین بە پێشەوایەتیی پەکەکە زۆربەىزۆربەی شار و شارۆچکە و ناوچەکانىناوچەکانی باکورىباکوری کوردستانىکوردستانی گرتووە و ئەوەش بووە هۆىھۆی ئەوە پەکەکە زیاتر لەوەىلەوەی کە چاوەڕوان دەکرا هێزىھێزی خۆىخۆی لە ناو خەڵکدا نیشان بدات.
پەکەکە لە ساڵى ١٩٨٢ دا دووەمین کۆنگرەى خۆى لە لوبنان بەڕێوەبرد و لەو کۆنگرەیەدا بڕیاردرا لەسەر گەڕانەوەى گروپە ڕاهێنراوەکانى پەکەکە بۆ باکورى کوردستان و ئامادەکارى بۆ دەستپێکردنى شەڕى چەکداریی درا. ئەو گروپە ڕاهێنراوانەى پەکەکە لە دواى گەڕانەوەیان بۆ باکورى کوردستان پردى پەیوەندییان لە نێوان باکور و لوبناندا دروستکرد و پۆل پۆل کەسان و لایەنگرانى خۆیان دەنارد بۆ ڕاهێنان بۆ لوبنان. بەهۆى گەورەبوونەوەى ئەو کار و چالاکییەکانى پەکەکە سوپاى تورکیا هەڵمەتێکى لە دژى ئەندامان و لایەنگرانى پەکەکە دەستپێکرد. لەو هەڵمەتانەى سوپاى تورکیادا ژمارەیەکى زۆر لە ئەندامان و لایەنگران و کادێرە پێشکەوتووەکانى پەکەکە دەستگیرکران، یان کوژران. ئەو سەرکردە و کادیرە دیارانەى پەکەکە لەلایەن سوپاى تورکیا و دەستگیرکران بریتی بوون لە مەزڵوم دۆغان، حەقى قەرار، محەمەد خەیرى دورمش، کەمال پیر و عەلى چیچەک. مەزڵوم دۆغان لە دواى دەستگیرکردنى لە زینداندا بە بۆنەى نەورۆزەوە ئاگرى لە جەستەى خۆى بەردا و نەریتى یادکردنەوەى نەورۆزى لە دۆخە سەخت و ئەستەمەکاندا چەسپاند. هەر یەک لەو ئەندامانى دیکەى پەکەکە مانگرتنیان تا مردنیان بەڕێوە برد و بەهۆى مانگرتنەوە گیانیان لە دەستدا. باردۆخى خۆڕاگریى ئەندامان و کادیرانى پەکەکە کاردانەوەى بەرچاوى لە ناو کۆمەڵگەى کوردستاندا دروستکرد. ئەوەش بووە هۆى ئەوە لە دەرەوەى زیندانیش کاروچالاکییەکانى پەکەکە ڕوو لە زیادبوون بکات و سەربارى ئەوەى زۆربەى کادیرە سەرەکییەکانی پەکەکە دەستیگرکرابوون، ژمارەى ئەندامانى ئەو حزبە ڕووى لە زیادبوون کرد. لە دواى ئەو پێشهاتانە پەکەکە لە ساڵى ١٩٨٤ هێزى ڕزگاریى کوردستان (هەرەکە)ى دامەزراند و لە ١٥ى ئابى ١٩٨٤دا شەڕى چەکدارى بەشێوەى فەرمى و بە سەرۆکایەتیى مەعسوم کۆرکوماز (عەگید) لە دژى سوپا و حکومەتى تورکیا لە ناوچەکانى ئەڕوح شەمزینان دەستپێکرد. لە ساڵى ١٩٨٦ و لە ڕۆژى ٢٨ى ئازارى ئەو ساڵەدا و لە دواى چەند پێکدادانى قورس دامەزرێنەى هێزى ڕزگاریى کوردستان، عەگید لە چیاى گابار گیانى لە دەستدا. عەگید خەڵکى فارقینى ئامەد بوو و لە دایکبووى ١٩٥٦ بوو.
 
پەکەکە لە ساڵىساڵی ١٩٩٠ جگە لە لوبنان چەند بنکەیەکىبنکەیەکی لە ناوچەکانىناوچەکانی شام لە سووریا کردەوە. عەبدوڵا ئۆجەلانیش لە لوبنانەوە بەرەو شام گەڕایەوە و بە بەردەوامىبەردەوامی سەردانىسەردانی ناوچەکانىناوچەکانی ڕۆژئاواىڕۆژئاوای کوردستانىکوردستانی دەکرد. لە دواىدوای هەوڵەکانھەوڵەکان بۆ ڕاگەیاندنىڕاگەیاندنی ئاگربەست لە نێوان پەکەکە و حکومەتىحکومەتی تورکیا بۆ ئەوەىئەوەی کێشەىکێشەی کورد بە شێوەىشێوەی ئاشتییانە چارەسەر بێت. لە ڕۆژىڕۆژی ١٩ى١٩ی ئازارىئازاری ١٩٩٣ عەبدوڵا ئۆجەلان بە ئامادەبوونىئامادەبوونی جەلال تاڵەبانىتاڵەبانی سکرتێرىسکرتێری گشتیىگشتیی یەکێتیىیەکێتیی نیشتمانیىنیشتمانیی کوردستان لە بوقاعىبوقاعی لوبنان کۆنفرانسێکىکۆنفرانسێکی ڕۆژنامەنووسیىڕۆژنامەنووسیی بەڕێوەبرد و لەلایەن پەکەکەوە ئاگربەست ڕاگەیاندرا. بەپێىبەپێی گفتوگۆکان بۆ ڕاگەیاندنىڕاگەیاندنی ئاگربەست و چارەسەرکردنىچارەسەرکردنی کێشەکىکێشەکی کورد بە شێوەىشێوەی ئاشتییانە بەهێزترینبەھێزترین پێشنیاز، پێشنیازىپێشنیازی دامەزراندنىدامەزراندنی تورکیاىتورکیای فیدراتیڤ بوو. تورگوت ئۆزال هەشتەمینھەشتەمین سەرۆک کۆمارىکۆماری تورکیا لە چەند لێدوانێکدا باسىباسی فیدراسیۆنىفیدراسیۆنی نێوان کورد و تورکىتورکی کردبوو. لە دواىدوای ئەوەىئەوەی بەشێوەىبەشێوەی گوماناوىگوماناوی تورگوت ئۆزال لە ١٧ى١٧ی نیسانىنیسانی ١٩٩٣ کوژرا. ئاگربەستىئاگربەستی نێوان پەکەکە و حکومەتىحکومەتی تورکیاش کۆتایىکۆتایی پێهاتپێھات. لە دواىدوای ئەوەىئەوەی جەنگ لە نێوان سوپاىسوپای تورکیا و پەکەکە زیاتر لە جاران چڕبوویەوە دیسانەوە هەوڵەکانھەوڵەکان بۆ ڕاگەیاندنىڕاگەیاندنی ئاگربەست دەستیان پێکردەوە و لەو چوارچێوەیەدا پەکەکە لە ساڵىساڵی ١٩٩٥ دا ئاگربەست و لە ڕۆژىڕۆژی ئاشتیىئاشتیی جیهانىجیھانی لە ساڵىساڵی ١٩٩٦ ئاگربەستێکىئاگربەستێکی دیکەىدیکەی ڕاگەیاند، بەڵام بەهۆىبەھۆی هەوڵىھەوڵی "تیرۆرکردنى"«تیرۆرکردنی» عەبدوڵا ئۆجەلان لە ڕێگەىڕێگەی ئۆتۆمبێلێکىئۆتۆمبێلێکی بۆمبڕێژکراوەوە، ئاگربەستەکەىئاگربەستەکەی ١٩٩٦ کۆتایىکۆتایی پێهاتپێھات. بەهۆىبەھۆی گوشارەکانىگوشارەکانی تورکیاوە حکومەتىحکومەتی سووریا داواىداوای لە عەبدوڵا ئۆجەلان کرد خاکىخاکی ئەو وڵاتە بەجێبهێڵێتبەجێبھێڵێت و لە نۆىنۆی تشرینىتشرینی یەکەمىیەکەمی ١٩٩٨ دا ئۆجەلان سووریاىسووریای بەجێهێشتبەجێھێشت.
پەکەکە لە ساڵى ١٩٨٦ لە سێیەمین کۆنگرەیدا بڕیایدا هێزى ڕزگاریى کوردستان بکات بە ئارتەشى ڕزگاریى گەلى کوردستان (ئەرگەکە). هەروەها ئەکادیمیاى سەربازیى مەعسوم کورکوماز (عەگید)ى دامەزراند. لە ساڵانى ١٩٩٠ى ڕابردوودا زنجیرەیەک ڕاپەڕین بە پێشەوایەتیی پەکەکە زۆربەى شار و شارۆچکە و ناوچەکانى باکورى کوردستانى گرتووە و ئەوەش بووە هۆى ئەوە پەکەکە زیاتر لەوەى کە چاوەڕوان دەکرا هێزى خۆى لە ناو خەڵکدا نیشان بدات.
 
ئۆجەلان لە یەکەم گەشتیدا ڕووىڕووی لە ڕووسیا کرد و سەربارىسەرباری ئەوەىئەوەی دۆماىدۆمای ئەو وڵاتە بە کۆىکۆی دەنگ مافىمافی پەنابەریىپەنابەریی سیاسیىسیاسیی بە ئۆجەلان بەخشى،بەخشی، بەڵام حکومەتىحکومەتی ڕووسیا مانەوەىمانەوەی ئۆجەلانىئۆجەلانی لە خاکەکەیدا قبوڵ نەکرد. ڕووسیا لەبەرامبەر ئەوەدا کە ڕێگرىڕێگری لە مانەوەىمانەوەی ئۆجەلان بکات لەلایەن سندوقىسندوقی دراوىدراوی نێودەوڵەتییەوە قەرزێکىقەرزێکی ١٠ ملیارمیلیارد دۆلاریىدۆلاریی پێدرا و تورکیاش پشتیوانییەکانىپشتیوانییەکانی خۆىخۆی بۆ چەکدارەکانىچەکدارەکانی چیچان بڕى،بڕی، کە ئەو کات چەکدارەکانىچەکدارەکانی چیچان بەسەرۆکایەتیىبەسەرۆکایەتیی جەوهەرجەوھەر دۆدایف و ئەسلان مەسخادۆف و شامیل باسایفەوە ڕووسیایان ڕووبەڕووىڕووبەڕووی قەیرانێکىقەیرانێکی گەورە کردبووە. لە دواىدوای ئەوە ئۆجەلان سەردانىسەردانی هەرھەر یەک لە وڵاتانىوڵاتانی یۆنان و ئیتالیاىئیتالیای کرد. هەروەهاھەروەھا هەوڵیداھەوڵیدا بڕواتە ئەڵمانیا کە لەلایەن حکومەتىحکومەتی ئەڵمانیاوە ڕیگرىڕیگری لێکرا. هەوڵێکىھەوڵێکی دیکەىدیکەی ئۆجەلان ڕۆیشتن بوو بۆ هۆڵەنداھۆڵەندا تاوەکو لە دادگاىدادگای تاوانىتاوانی نێودەوڵەتىنێودەوڵەتی دۆز لە بارەىبارەی کێشەىکێشەی کوردەوە بکرێتەوە و ئەو کێشەیە بەشێوەیەکىبەشێوەیەکی نێودەوڵەتیىنێودەوڵەتیی کۆتایىکۆتایی پێبهێنرێتپێبھێنرێت. بریتا بۆلەر یەکێک لە پارێزەرە هۆڵەندییەکانىھۆڵەندییەکانی ئۆجەلان، کە هاوکاتھاوکات ئەندامىئەندامی دەستەىدەستەی تیمێکىتیمێکی پارێزەرىپارێزەری نێودەوڵەتىنێودەوڵەتی بوو لە کتێىکتێی "«گەشتە بێ ئاکامەکانىئاکامەکانی سەرکردەیەکدا"» نووسیویەتى،نووسیویەتی، کاتێک ئۆجەلان هەوڵیداھەوڵیدا خۆىخۆی بگەیەنێتە هۆڵەنداھۆڵەندا حکومەتىحکومەتی ئەمێستردام ئامادە باشىباشی ڕاگەیاند و ڕێگاىڕێگای لە نیشتنەوەىنیشتنەوەی فڕۆکەکەىفڕۆکەکەی ئۆجەلان گرت لە فڕۆکە خانەکانىخانەکانی ئەو وڵاتەدا. لەسەر داواىداوای یۆنان و بۆ هێوربونەوەىھێوربونەوەی دۆخەکە، داواکرا ئۆجەلان یۆنان بەرەوە [[کینیا]] لە ئەفریقا بەجێبهێڵێتبەجێبھێڵێت. لەو کاتەدا پلانىپلانی ڕۆیشتنیش بۆ ئەفریقاىئەفریقای باشوور بۆلاىبۆلای ماندێلا بەهۆىبەھۆی ڕەزامەندىڕەزامەندی نیشان نەدانىنەدانی حکومەتىحکومەتی ئەفریقاىئەفریقای باشوورەوە شکستىشکستی هێناھێنا.
پەکەکە لە ساڵى ١٩٩٠ جگە لە لوبنان چەند بنکەیەکى لە ناوچەکانى شام لە سووریا کردەوە. عەبدوڵا ئۆجەلانیش لە لوبنانەوە بەرەو شام گەڕایەوە و بە بەردەوامى سەردانى ناوچەکانى ڕۆژئاواى کوردستانى دەکرد. لە دواى هەوڵەکان بۆ ڕاگەیاندنى ئاگربەست لە نێوان پەکەکە و حکومەتى تورکیا بۆ ئەوەى کێشەى کورد بە شێوەى ئاشتییانە چارەسەر بێت. لە ڕۆژى ١٩ى ئازارى ١٩٩٣ عەبدوڵا ئۆجەلان بە ئامادەبوونى جەلال تاڵەبانى سکرتێرى گشتیى یەکێتیى نیشتمانیى کوردستان لە بوقاعى لوبنان کۆنفرانسێکى ڕۆژنامەنووسیى بەڕێوەبرد و لەلایەن پەکەکەوە ئاگربەست ڕاگەیاندرا. بەپێى گفتوگۆکان بۆ ڕاگەیاندنى ئاگربەست و چارەسەرکردنى کێشەکى کورد بە شێوەى ئاشتییانە بەهێزترین پێشنیاز، پێشنیازى دامەزراندنى تورکیاى فیدراتیڤ بوو. تورگوت ئۆزال هەشتەمین سەرۆک کۆمارى تورکیا لە چەند لێدوانێکدا باسى فیدراسیۆنى نێوان کورد و تورکى کردبوو. لە دواى ئەوەى بەشێوەى گوماناوى تورگوت ئۆزال لە ١٧ى نیسانى ١٩٩٣ کوژرا. ئاگربەستى نێوان پەکەکە و حکومەتى تورکیاش کۆتایى پێهات. لە دواى ئەوەى جەنگ لە نێوان سوپاى تورکیا و پەکەکە زیاتر لە جاران چڕبوویەوە دیسانەوە هەوڵەکان بۆ ڕاگەیاندنى ئاگربەست دەستیان پێکردەوە و لەو چوارچێوەیەدا پەکەکە لە ساڵى ١٩٩٥ دا ئاگربەست و لە ڕۆژى ئاشتیى جیهانى لە ساڵى ١٩٩٦ ئاگربەستێکى دیکەى ڕاگەیاند، بەڵام بەهۆى هەوڵى "تیرۆرکردنى" عەبدوڵا ئۆجەلان لە ڕێگەى ئۆتۆمبێلێکى بۆمبڕێژکراوەوە، ئاگربەستەکەى ١٩٩٦ کۆتایى پێهات. بەهۆى گوشارەکانى تورکیاوە حکومەتى سووریا داواى لە عەبدوڵا ئۆجەلان کرد خاکى ئەو وڵاتە بەجێبهێڵێت و لە نۆى تشرینى یەکەمى ١٩٩٨ دا ئۆجەلان سووریاى بەجێهێشت.
 
کاتێک ئۆجەلان لە باڵیۆزخانەىباڵیۆزخانەی یۆنان لە شارىشاری [[نایرۆبی]]ىی پایتەختىپایتەختی کینیا بوو، بڕیارىبڕیاری ئەوە درابوو ئۆجەلان بگەڕێتەوە بۆ ئەوروپائەورووپا و یەکێک لە پلانەکانیش ئەوە بووە بگەڕێتەوە بۆ کوردستان، بەڵام کاتێک لە بیناىبینای باڵیۆزخانەىباڵیۆزخانەی یۆنانەوە بەرەو فڕۆکە خانەىخانەی نایرۆبىنایرۆبی بەڕێدەکەون لەلایەن ژمارەیەک لە تیمىتیمی تایبەتەوە هێرشکرایەھێرشکرایە سەر ئۆتۆمبێلەکەىئۆتۆمبێلەکەی ئۆجەلان و دەستگیریان کردووە و لە ١٥ى١٥ی شوباتىشوباتی ١٩٩٩ دا ئۆجەلان فڕێندرا بۆ تورکیا. بەپێىبەپێی بەشێک لەسەرچاوە میدیاییەکان سەرۆکىسەرۆکی ئەو کاتىکاتی کینیا لەبەرامبەر وەرگرتنىوەرگرتنی پێنج ملیۆنمیلیۆن دۆلاردا ئامادەبووە ڕێگا بە فڕاندنەکەىفڕاندنەکەی ئۆجەلان بدرێت. هەروەهاھەروەھا بەشێک لە میدیاکان ئەوەیان بڵاوکردبووە کە وتەبێژىوتەبێژی کۆشکىکۆشکی سپىسپی بەناوىبەناوی سێندىسێندی برگرەوە سەرپەرشتیىسەرپەرشتیی ئۆپراسیۆنىئۆپراسیۆنی چاودێرکردن و دەستگیرکردنىدەستگیرکردنی ئۆجەلانىئۆجەلانی بەڕێوە بردووە. ئەو زانیارییە بەشێوەىبەشێوەی فەرمىفەرمی لەلایەن ئەمریکاوە پشتڕاست نەکراونەتەوە. لەو کاتەدا ئۆجەلان فڕیندرا، پەکەکە سەرقاڵىسەرقاڵی بەڕێوەبردنىبەڕێوەبردنی شەشەمین کۆنگرەىکۆنگرەی خۆىخۆی بوو. لە دواىدوای ڕفاندنىڕفاندنی ئۆجەلان پەکەکە حەوتەمین کۆنگرەىکۆنگرەی خۆىخۆی بەشێوەىبەشێوەی نائاسایىنائاسایی بەڕێوە برد. پەکەکە تاوەکو ئێستا ١١ جار کۆنگرەىکۆنگرەی بەڕێوە بردووە و نۆ جار ئاگربەستىئاگربەستی یەکلایەنەىیەکلایەنەی ڕاگەیاندووە. پەکەکە سێ جار لۆگۆىلۆگۆی خۆىخۆی گۆڕیوە. پەکەکە لە دواىدوای عەبدوڵا ئۆجەلانەوە لەلایەن کەسانىکەسانی وەک موردا قەرەیلان و جەمیل بایکەوە سەرۆکایەتیىسەرۆکایەتیی کراوە. سووپاىسووپای تورکیا لە ماوەىماوەی جەنگ لە دژىدژی پەکەکەدا زیاتر لە چوار هەزارھەزار گوندىگوندی باکوورىباکووری کوردستانىکوردستانی تێکدا. بەهۆىبەھۆی ئەو جەنگەوە زیاتر لە ٢٥ هەزارھەزار ئەندام و لایەنگرىلایەنگری پەکەکە و هاووڵاتیىھاووڵاتیی کورد شەهیدشەھید کراون وە زیاتر لە. ٢٠ هەزارھەزار هێزیھێزی سەربازی وە ئەندامانی میتی تورکیەتورکییە کوژراون.
ئۆجەلان لە یەکەم گەشتیدا ڕووى لە ڕووسیا کرد و سەربارى ئەوەى دۆماى ئەو وڵاتە بە کۆى دەنگ مافى پەنابەریى سیاسیى بە ئۆجەلان بەخشى، بەڵام حکومەتى ڕووسیا مانەوەى ئۆجەلانى لە خاکەکەیدا قبوڵ نەکرد. ڕووسیا لەبەرامبەر ئەوەدا کە ڕێگرى لە مانەوەى ئۆجەلان بکات لەلایەن سندوقى دراوى نێودەوڵەتییەوە قەرزێکى ١٠ ملیار دۆلاریى پێدرا و تورکیاش پشتیوانییەکانى خۆى بۆ چەکدارەکانى چیچان بڕى، کە ئەو کات چەکدارەکانى چیچان بەسەرۆکایەتیى جەوهەر دۆدایف و ئەسلان مەسخادۆف و شامیل باسایفەوە ڕووسیایان ڕووبەڕووى قەیرانێکى گەورە کردبووە. لە دواى ئەوە ئۆجەلان سەردانى هەر یەک لە وڵاتانى یۆنان و ئیتالیاى کرد. هەروەها هەوڵیدا بڕواتە ئەڵمانیا کە لەلایەن حکومەتى ئەڵمانیاوە ڕیگرى لێکرا. هەوڵێکى دیکەى ئۆجەلان ڕۆیشتن بوو بۆ هۆڵەندا تاوەکو لە دادگاى تاوانى نێودەوڵەتى دۆز لە بارەى کێشەى کوردەوە بکرێتەوە و ئەو کێشەیە بەشێوەیەکى نێودەوڵەتیى کۆتایى پێبهێنرێت. بریتا بۆلەر یەکێک لە پارێزەرە هۆڵەندییەکانى ئۆجەلان، کە هاوکات ئەندامى دەستەى تیمێکى پارێزەرى نێودەوڵەتى بوو لە کتێى "گەشتە بێ ئاکامەکانى سەرکردەیەکدا" نووسیویەتى، کاتێک ئۆجەلان هەوڵیدا خۆى بگەیەنێتە هۆڵەندا حکومەتى ئەمێستردام ئامادە باشى ڕاگەیاند و ڕێگاى لە نیشتنەوەى فڕۆکەکەى ئۆجەلان گرت لە فڕۆکە خانەکانى ئەو وڵاتەدا. لەسەر داواى یۆنان و بۆ هێوربونەوەى دۆخەکە، داواکرا ئۆجەلان یۆنان بەرەوە [[کینیا]] لە ئەفریقا بەجێبهێڵێت. لەو کاتەدا پلانى ڕۆیشتنیش بۆ ئەفریقاى باشوور بۆلاى ماندێلا بەهۆى ڕەزامەندى نیشان نەدانى حکومەتى ئەفریقاى باشوورەوە شکستى هێنا.
 
لە ماوەىماوەی جەنگىجەنگی نێوان پەکەکە و سوپاىسوپای تورکیا لەلایەن حکومەتىحکومەتی تورکیاوە ١٧ هەزارھەزار مامۆستا، ئەندازیار، خوێندکار، گوندنیش، پارێزەر، پزیشک لە شار و گوندەکانىگوندەکانی باکوورىباکووری کوردستان فڕیندراون و چارەنووسیان نادیارە. ئەگەرىئەگەری زۆر ئەوەیە ئەو کەسانە لەلایەن هێزەکانىھێزەکانی سوپاىسوپای تورکیاوە لە دەستەىدەستەی چەند کەسیدا و بە کۆمەڵ کوژرابن و لە گۆڕىگۆڕی کۆمەڵادا شاردرابنەوە. بەپێىبەپێی ڕاپۆرتەکانىڕاپۆرتەکانی ڕێکخراوىڕێکخراوی مافىمافی مرۆڤ (ئیهادئیھاد) لە تورکیا، زیاتر لە ٣٠٠ گۆڕىگۆڕی بەکۆمەڵ لە ناوچەکانىناوچەکانی باکوورىباکووری کوردستاندا هەیەھەیە و جگە لەچەند دانەیەکیان نەبێت تاوەکو ئێستا حکومەتىحکومەتی تورکیا ڕێگاىڕێگای نەداوە گۆڕەکان هەڵبدرێنەوەھەڵبدرێنەوە و دۆسیەکانیان یەکلایىیەکلایی بکرێتەوە. پەکەکە ئێستا لە ژێر چەترىچەتری کۆما جڤاکێن کوردستان (کەجەکە) کار دەکات. شێوەىشێوەی بەڕێوەبردنىبەڕێوەبردنی سیستمىسیستمی هاوسەرۆکایەتییەھاوسەرۆکایەتییە. ستراتیژیىستراتیژیی ئێستاىئێستای پەکەکە کۆنفدڕاڵیزمىکۆنفدڕاڵیزمی دیموکراتیکە. بەپێىبەپێی ئەو ستراتیژیەستراتیژییە هەمووھەموو گروپ، پێکهاتە،پێکھاتە، ئایین و نەتەوە جیاوازەکان دەتوانن بەپێىبەپێی تایبەتمەندییەکانیان خۆیان بەڕێوە ببەن.
کاتێک ئۆجەلان لە باڵیۆزخانەى یۆنان لە شارى [[نایرۆبی]]ى پایتەختى کینیا بوو، بڕیارى ئەوە درابوو ئۆجەلان بگەڕێتەوە بۆ ئەوروپا و یەکێک لە پلانەکانیش ئەوە بووە بگەڕێتەوە بۆ کوردستان، بەڵام کاتێک لە بیناى باڵیۆزخانەى یۆنانەوە بەرەو فڕۆکە خانەى نایرۆبى بەڕێدەکەون لەلایەن ژمارەیەک لە تیمى تایبەتەوە هێرشکرایە سەر ئۆتۆمبێلەکەى ئۆجەلان و دەستگیریان کردووە و لە ١٥ى شوباتى ١٩٩٩ دا ئۆجەلان فڕێندرا بۆ تورکیا. بەپێى بەشێک لەسەرچاوە میدیاییەکان سەرۆکى ئەو کاتى کینیا لەبەرامبەر وەرگرتنى پێنج ملیۆن دۆلاردا ئامادەبووە ڕێگا بە فڕاندنەکەى ئۆجەلان بدرێت. هەروەها بەشێک لە میدیاکان ئەوەیان بڵاوکردبووە کە وتەبێژى کۆشکى سپى بەناوى سێندى برگرەوە سەرپەرشتیى ئۆپراسیۆنى چاودێرکردن و دەستگیرکردنى ئۆجەلانى بەڕێوە بردووە. ئەو زانیارییە بەشێوەى فەرمى لەلایەن ئەمریکاوە پشتڕاست نەکراونەتەوە. لەو کاتەدا ئۆجەلان فڕیندرا، پەکەکە سەرقاڵى بەڕێوەبردنى شەشەمین کۆنگرەى خۆى بوو. لە دواى ڕفاندنى ئۆجەلان پەکەکە حەوتەمین کۆنگرەى خۆى بەشێوەى نائاسایى بەڕێوە برد. پەکەکە تاوەکو ئێستا ١١ جار کۆنگرەى بەڕێوە بردووە و نۆ جار ئاگربەستى یەکلایەنەى ڕاگەیاندووە. پەکەکە سێ جار لۆگۆى خۆى گۆڕیوە. پەکەکە لە دواى عەبدوڵا ئۆجەلانەوە لەلایەن کەسانى وەک موردا قەرەیلان و جەمیل بایکەوە سەرۆکایەتیى کراوە. سووپاى تورکیا لە ماوەى جەنگ لە دژى پەکەکەدا زیاتر لە چوار هەزار گوندى باکوورى کوردستانى تێکدا. بەهۆى ئەو جەنگەوە زیاتر لە ٢٥ هەزار ئەندام و لایەنگرى پەکەکە و هاووڵاتیى کورد شەهید کراون وە زیاتر لە.٢٠ هەزار هێزی سەربازی وە ئەندامانی میتی تورکیە کوژراون.
 
بارەگاىبارەگای سەرەکیىسەرەکیی ئێستاىئێستای سەرکردایەتىسەرکردایەتی پەکەکە لە زنجیرە چیاکانىچیاکانی قەندیلە و ئەو ناوچانەىناوچانەی لە ژێر دەسەڵاتىدەسەڵاتی پەکەکەدان و لەلایەن پەکەکەوە بە ناوچەکانىناوچەکانی پاراستنىپاراستنی میدیا دەناسرێن و ڕووبەرىڕووبەری ئەو ناوچانەش زیاتر لە ٢٠ هەزارھەزار کیلۆمەتر چوار گۆشە دەبێت. ئەو ناوچانە ناوچەىناوچەی شاخاوىشاخاوی و سەختن لە سنوورە هاوبەشەکانىھاوبەشەکانی نێوان باکوور و باشوور و ڕۆژهەڵاتىڕۆژھەڵاتی کوردستاندان.
لە ماوەى جەنگى نێوان پەکەکە و سوپاى تورکیا لەلایەن حکومەتى تورکیاوە ١٧ هەزار مامۆستا، ئەندازیار، خوێندکار، گوندنیش، پارێزەر، پزیشک لە شار و گوندەکانى باکوورى کوردستان فڕیندراون و چارەنووسیان نادیارە. ئەگەرى زۆر ئەوەیە ئەو کەسانە لەلایەن هێزەکانى سوپاى تورکیاوە لە دەستەى چەند کەسیدا و بە کۆمەڵ کوژرابن و لە گۆڕى کۆمەڵادا شاردرابنەوە. بەپێى ڕاپۆرتەکانى ڕێکخراوى مافى مرۆڤ (ئیهاد) لە تورکیا، زیاتر لە ٣٠٠ گۆڕى بەکۆمەڵ لە ناوچەکانى باکوورى کوردستاندا هەیە و جگە لەچەند دانەیەکیان نەبێت تاوەکو ئێستا حکومەتى تورکیا ڕێگاى نەداوە گۆڕەکان هەڵبدرێنەوە و دۆسیەکانیان یەکلایى بکرێتەوە.پەکەکە ئێستا لە ژێر چەترى کۆما جڤاکێن کوردستان (کەجەکە) کار دەکات. شێوەى بەڕێوەبردنى سیستمى هاوسەرۆکایەتییە. ستراتیژیى ئێستاى پەکەکە کۆنفدڕاڵیزمى دیموکراتیکە. بەپێى ئەو ستراتیژیە هەموو گروپ، پێکهاتە، ئایین و نەتەوە جیاوازەکان دەتوانن بەپێى تایبەتمەندییەکانیان خۆیان بەڕێوە ببەن.
 
هەرچەندھەرچەند هێزىھێزی سەربازىسەربازی پەکەکە و ژمارەیان بە تەواوەتىتەواوەتی ڕوون نییە، بەڵام مەزەندە دەکرێت پەکەکە زیاتر لە ١٤ هەزارھەزار گەریلاىگەریلای لە شاخدا هەبێت،ھەبێت، کە لە چوارچێوەىچوارچێوەی هێزەکانىھێزەکانی پاراستنىپاراستنی گەل (هەپەگەھەپەگە) دا ڕێکخراون. هەپەگەھەپەگە لەلایەن موراد قەرەیلانەوە سەرپەرشتىسەرپەرشتی دەکرێت. لە ناو پەکەکەدا ژنان خاوەنىخاوەنی هێزىھێزی تایبەت بە خۆیان و هێزەکانیانھێزەکانیان بەناوىبەناوی (یەژە ئا ستار) ە. هەروەهاھەروەھا ژنان لە ناو پەکەکە حزبێکیان هەیەھەیە بەناوەىبەناوەی پارتىپارتی ژنانىژنانی ئازادىئازادی کوردستان (پاژک). سەرچاوە داراییەکانىداراییەکانی پەکەکە بە تەواوەتىتەواوەتی ڕوون نین، بەڵام بەرپرسانىبەرپرسانی پەکەکە و ئەو بەرپرسانەشىبەرپرسانەشی کە لە پەکەکە جیابوونەتەوە باس لەوە دەکەن کە سەرچاوەیىسەرچاوەیی سەرەکیىسەرەکیی داراییەکانىداراییەکانی پەکەکە هاووڵاتییانىھاووڵاتییانی کوردن لە ناوچە جیاواز و جۆراجۆرەکانىجۆراجۆرەکانی کوردستان و ئەوروپائەورووپا.
بارەگاى سەرەکیى ئێستاى سەرکردایەتى پەکەکە لە زنجیرە چیاکانى قەندیلە و ئەو ناوچانەى لە ژێر دەسەڵاتى پەکەکەدان و لەلایەن پەکەکەوە بە ناوچەکانى پاراستنى میدیا دەناسرێن و ڕووبەرى ئەو ناوچانەش زیاتر لە ٢٠ هەزار کیلۆمەتر چوار گۆشە دەبێت. ئەو ناوچانە ناوچەى شاخاوى و سەختن لە سنوورە هاوبەشەکانى نێوان باکوور و باشوور و ڕۆژهەڵاتى کوردستاندان.
 
تۆڕێکىتۆڕێکی گەورەىگەورەی میدیایىمیدیایی وەک ستێرک تیڤى،تیڤی، ئاژانسىئاژانسی هەواڵىھەواڵی فورات، نوچە تیڤى،تیڤی، ئاژانسىئاژانسی هەواڵىھەواڵی دیجلە، کەناڵىکەناڵی ئاىئای ئێم سى،سی، ڕۆژنامەىڕۆژنامەی ئازادیا وڵات، ڕۆژنامەىڕۆژنامەی یەنىیەنی ئوزگور پولوتیکا کارو چالاکییەکانىچالاکییەکانی پەکەکە ڕووماڵ دەکەن. شانبەشانىشانبەشانی ئەوانە ئاژانسىئاژانسی هەواڵىھەواڵی هاوار،ھاوار، ڕووناهىڕووناھی تیڤى،تیڤی، نەورۆز تیڤىتیڤی و چرا تیڤىتیڤی گرنگىگرنگی بە بڵاوکردنەوەىبڵاوکردنەوەی کارو چالاکییەکانىچالاکییەکانی پەکەک دەدەن.
هەرچەند هێزى سەربازى پەکەکە و ژمارەیان بە تەواوەتى ڕوون نییە، بەڵام مەزەندە دەکرێت پەکەکە زیاتر لە ١٤ هەزار گەریلاى لە شاخدا هەبێت، کە لە چوارچێوەى هێزەکانى پاراستنى گەل (هەپەگە)دا ڕێکخراون. هەپەگە لەلایەن موراد قەرەیلانەوە سەرپەرشتى دەکرێت. لە ناو پەکەکەدا ژنان خاوەنى هێزى تایبەت بە خۆیان و هێزەکانیان بەناوى (یەژە ئا ستار)ە. هەروەها ژنان لە ناو پەکەکە حزبێکیان هەیە بەناوەى پارتى ژنانى ئازادى کوردستان (پاژک). سەرچاوە داراییەکانى پەکەکە بە تەواوەتى ڕوون نین، بەڵام بەرپرسانى پەکەکە و ئەو بەرپرسانەشى کە لە پەکەکە جیابوونەتەوە باس لەوە دەکەن کە سەرچاوەیى سەرەکیى داراییەکانى پەکەکە هاووڵاتییانى کوردن لە ناوچە جیاواز و جۆراجۆرەکانى کوردستان و ئەوروپا.
 
ئەو حزبانەش کە بە دۆست و هاوپەیمانھاوپەیمان و هاوئایدۆلۆژیھاوئایدۆلۆژی لەگەڵ پەکەکە دەناسرێن بریتین لە پەیەدە، تەڤگەرىتەڤگەری ئازادى،ئازادی، پەژاک، کۆدار و هەدەپە،ھەدەپە، دەبەپە، کەجەدە، کۆنگرەىکۆنگرەی گەل، دەتەکە و کەژەئا. هەروەهاھەروەھا هێزەھێزە سەربازییەکانىسەربازییەکانی یەپەگە، یەبەشە، یەپەژە، یەرەکە بەو هێزەھێزە سەربازیانە دەناسرێن، کە هاوستراتیژھاوستراتیژ و هاوتاکتیکىھاوتاکتیکی پەکەکەن.
تۆڕێکى گەورەى میدیایى وەک ستێرک تیڤى، ئاژانسى هەواڵى فورات، نوچە تیڤى، ئاژانسى هەواڵى دیجلە، کەناڵى ئاى ئێم سى، ڕۆژنامەى ئازادیا وڵات، ڕۆژنامەى یەنى ئوزگور پولوتیکا کارو چالاکییەکانى پەکەکە ڕووماڵ دەکەن. شانبەشانى ئەوانە ئاژانسى هەواڵى هاوار، ڕووناهى تیڤى، نەورۆز تیڤى و چرا تیڤى گرنگى بە بڵاوکردنەوەى کارو چالاکییەکانى پەکەک دەدەن.
 
ئەو حزبانەش کە بە دۆست و هاوپەیمان و هاوئایدۆلۆژی لەگەڵ پەکەکە دەناسرێن بریتین لە پەیەدە، تەڤگەرى ئازادى، پەژاک، کۆدار و هەدەپە، دەبەپە، کەجەدە، کۆنگرەى گەل، دەتەکە و کەژەئا. هەروەها هێزە سەربازییەکانى یەپەگە، یەبەشە، یەپەژە، یەرەکە بەو هێزە سەربازیانە دەناسرێن، کە هاوستراتیژ و هاوتاکتیکى پەکەکەن.
 
==مێژووی ئاڵای پەکەکە==
Line ١٣٤ ⟶ ١٣٣:
}}
 
== سەرچاوەکان ==
{{سەرچاوەکان}}
 
<references/>
 
{{ڕێکخراوە سیاسییەکانی کوردستان}}