شەڕی سارد: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
ب زیادکردنی بەستەر بۆ وینستۆن چێرچیل
تاگ: بەستەردەری خێرا
No edit summary
ھێڵی ١:
'''جەنگی سارد''' یان '''شەڕی سارد''' ({{ئینگ|Cold War}}) ڕێبازێکی دوژمنکارانە بوو کە ئەوەندە ئیمپریالیستەکان گرتیانە بەر لە پێش ھەموویانەوە [[ئەمریکا]] بۆڕووبەڕوو بوونەوەی لە بەرامبەر [[یەکێتیی سۆڤیەت|یەکێتی سۆڤیەت]] و دەوڵەتە سۆسیالیستەکانی ئەوروپادا دوای کۆتایی ھاتنی [[جەنگی جیھانیی دووەم|جەنگی دووەمی جیھانی]] بە تایبەتی لە کۆتایی ساڵانی چلەکان دا. لە تایبەتمەندنیەکانی ئەم جەنگە پێشبڕکێ لە خۆ پڕ چەک کردن بە تایبەتی [[چەکی ناوکی|چەکی ناووکی]]، وە دامەزراندنی بنکەی سەربازی بە دەوری یەکێتی سۆڤیەت دا، بەگەڕ خستنی ھێز لە پەیوەندییە نێو دەوڵەتیەکان دا، ھەروەھا ڕەتکردنەوەی ھەموو ھەوڵێک بۆ چارەسەر کردنی ناکۆکیە نێو دەوڵەتیەکان لە ڕێگای دانوستانەوە.
[[پەڕگە:Berlinermauer.jpg|وێنۆک|[[دیواری بەرلین]] سەرەکی ترین ھێماکانی شەڕی سارد]]
'''جەنگی سارد''' یان '''شەڕی سارد''' ({{ئینگ|Cold War}}) ڕێبازێکی دوژمنکارانە بوو کە ئەوەندە ئیمپریالیستەکان گرتیانە بەر لە پێش ھەموویانەوە [[ئەمریکا]] بۆڕووبەڕووبۆ بوونەوەیڕووبەڕووبوونەوەی لە بەرامبەر [[یەکێتیی سۆڤیەت|یەکێتی سۆڤیەت]] و دەوڵەتە سۆسیالیستەکانی ئەوروپادا دوای کۆتایی ھاتنی [[جەنگی جیھانیی دووەم|جەنگی دووەمی جیھانی]] بە تایبەتی لە کۆتایی ساڵانی چلەکان داچلەکاندا. لە تایبەتمەندنیەکانی ئەم جەنگە پێشبڕکێ لە خۆ پڕ چەک کردن بە تایبەتی [[چەکی ناوکی|چەکی ناووکی]]، وە دامەزراندنی بنکەی سەربازی بە دەوری یەکێتی سۆڤیەت دا،سۆڤیەتدا، بەگەڕ خستنی ھێز لە پەیوەندییە نێو دەوڵەتیەکان دا،دەوڵەتیەکاندا، ھەروەھا ڕەتکردنەوەی ھەموو ھەوڵێک بۆ چارەسەر کردنی ناکۆکیە نێو دەوڵەتیەکان لە ڕێگای دانوستانەوە.
 
سەرەڕای نەتوانینی زۆربەی لێکۆلەران و زانایانی بواری پەیوەندییە نێو دەوڵەتیەکان دا لە دیاری کردنی ماوەی دەست پێ کردنی ئەم جەنگە، بەڵام لەگەڵ ئەوەش دا زۆربەیان کۆکن لەسەر ئەوەی کە ماوەی ٥ ئازاری ساڵی ١٩٤٦ بە سەرەتای سەر ھەڵدانی ئەم جەنگەیە ئەمەش لەبەر ڕۆشنایی وتارەکەی"چرچڵ" بۆ دامەزراندن و پێکھێنانی یەکێتی سەربازی "ئەنگلۆ ئەمریکی" بۆ ڕووبەڕوو بوونەوەی مەترسی پەرەسەندنی کۆمۆنیزم.