یەکێتیی سۆڤیەت: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

! colspan="2" style="background-color: #fde0bb" | <font size="٤"> <center>{{چینی ناوەند}}یەکێتیی سۆڤیەت</center>{{کۆتایی}}

| colspan="2" align="center" bgcolor="white" | [[پەڕگە:Flag of the Soviet Union.svg|220px]]

! colspan="2" bgcolor="#fde0bb" |<center>{{چینی ناوەند}} زانیاریی گشتی</center>{{کۆتایی}}

| '''زمانی فەڕمی ''' || align="right" bgcolor="white"| [[زمانی ڕووسی]]

! colspan="2" bgcolor="#fde0bb" | {{چینی <center>ناوەند}}نەخشە لەدوای جەنگی جیھانی دووەم</center>{{کۆتایی}}

یەکێتیی سۆڤیەت دەوڵەتێکی تاک-پارتی بوو<ref>سیستەمی تاک پارتی لەلایەن حیزبی کۆمۆنیستی یەکێتیی سۆڤیەت، http://www.historylearningsite.co.uk/party_systems.htm</ref> لەلایەن پارتیی کۆمۆنیستەوە حوکم دەکرا<ref>http://en.wikipedia.org/wiki/Communist_Party_of_the_Soviet_Union</ref><ref>{{cite web |url=http://education.yahoo.com/reference/encyclopedia/entry/CommunisUSSR |title=وەشانی ئەرشیڤکراو |accessdate= ٦ی ئابی ٢٠١٣ |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111029210220/http://education.yahoo.com/reference/encyclopedia/entry/CommunisUSSR |archivedate=٢٩ی تشرینی یەکەمی ٢٠١١}}</ref> لە دامەزراندییەوە ھەتا ھەڵوەشانی لە کۆتایییەکانی ١٩٩١.<ref>{{Cite web |url=http://www.coldwar.org/articles/90s/fall_of_the_soviet_union.asp |title=وەشانی ئەرشیڤکراو |access-date= ٦ی ئابی ٢٠١٣ |archive-url=https://web.archive.org/web/20170724220159/http://coldwar.org/articles/90s/fall_of_the_soviet_union.asp |archive-date=٢٤ی تەممووزی ٢٠١٧ |dead-url=yes }}</ref>

لە ١٧ەی١٧ی ئۆکتۆبەرتشرینی ساڵییەکەمی [[١٩١٧]] بە بە بڕیارو پلانێکی نەخشە بۆداڕێژراوی پێشوەختی [[ڤلادیمیر لێنین]]<ref>{{cite web |url=http://www.stel.ru/museum/Russian_revolution_1917.htm |title=وەشانی ئەرشیڤکراو |accessdate= ٦ی ئابی ٢٠١٣ |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130704001659/http://www.stel.ru/museum/Russian_revolution_1917.htm |archivedate= ٤ی تەممووزی ٢٠١٣}}</ref>و زۆرایەتی مەکتەبی سیاسی و کۆمیتەی ناوەندی حزبی سۆسیال دیموکراتی کرێکاری ڕووسیا[[بەلشەڤی]] و بە فەرماندەیی [[لیۆن ترۆتسکی]]،<ref>ڕۆڵی تڕۆتسکی لە شۆڕشی ئۆکتۆبەر،تشرینی یەکەم، http://www.trotsky.net/russian_revolution.html</ref> کرێکاران و سەربازان و جوتیاران و ژنان و لاوانی ڕێکخراو لە حزبی بەلشەفی و شوراکاندا لە ھەموو لایەکەوە ھێرشیان بردە سەر حکومەتی کرنیسکی کادیت و ھاوکارەکانی لە سۆسیال شۆڕشگێڕەکان و مەنشەفییەکان و لە ماوەیەکی کەمدا و بە کەمترین زیانی گیانی، کە لە ژمارەی پەنجەکانی مرۆڤێک تێپەڕی نەدەکرد، دەستیان بەسەر کۆشکی زستانەی حکومەت لە پێترۆسبورگدا گرت و زۆربەی سەرانی حکومەتیان دەست بەسەر کرد. ئەمەش بووە سەرەتای چەخماخەیەک بۆ ھێرش بردنە سەر زۆربەی ھەرە زۆری دامودەزگاکانی حکومەتی کرنیسکی لە سەراسەری ڕووسیا بەم شێوە لە کەمترین ماوەدا حزبی بۆلشەڤی بۆ یەکجاری کۆتایی بەدەسەڵاتی چەند سەدەی ئیمپراتۆری تزاری و ھەشت مانگەی حکومەتی بۆرژوایی کرنیسکی ھێنا و لە جێگای دا دەسەڵات و حکومەتی کۆماری شورایی کرێکاران و جوتیاران و سەربازان، کە ڕێکخراو بوون لە شوراکان و ئەرتەشی سوردا، ڕاگەیاند.

[[پەڕگە:USSR Republics Numbered Alphabetically.png|thumb|١٥ کۆمارەکەی سۆڤیەتی پێش هەڵوەشاندنەوەھەڵوەشاندنەوە]]

* ٧ی تشرینی دووەم ڕۆژی گەورەترین شۆڕشی سۆشیالیستی ناسراو بە شۆڕشی ئۆکتۆبەرتشرینی یەکەم

* نەبوونی پیشەسازی پێداویستییە سەرەکییەکانی مرۆڤ وەکو جل و بەرگ و پێڵاو...پێڵاو… کە یەکیەتی سۆڤێت زۆربەی ھاوردە دەکرد و خەڵکی ڕیزی زۆر درێژیان بۆ دەگرت

* نەبوونی خۆراکی پێویست لە وڵاتدا بەتایبەتی لە ساڵی ١٩٩٠و١٩٩١ لەوکاتەدا یەکیەتی سۆڤێت داوای یارمەتی لە چەند وڵاتێک دەکرد وەکو:سوریا...سوریا…