شیعە: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
دەربازدانی ١ سەرچاوە و تاگکردنی ٠ بە مردوو) #IABot (v2.0
ھێڵی ٢١:
و ھەندێک وای اداەنێن کە ئەمە بەرەو پێشچوو لە سەردەمی خەلیفە [[عوسمانی کوڕی عەفان]]دا، کە ھەندێک لەو سیاسەتانەی کارگێڕەکانی لە [[شام]] و [[میسر]] پێی ھەڵئەسان بوو بە ھۆی توڕەکردنی خەڵک و شۆڕشیان ڕاگەیاند لەگەڵ ئەوەی عەلی خۆی ویستی ڕێگەیان لێبگرێت، بەڵام لە کۆتاییدا عوسمان کوژرا، و پاشا موسڵمانان کۆبوونەوە لە دەوری عەلی و داوایان لێکرد [[خەلافەت]] بگرێتە دەست. لێرەدا جارێکی تر بیرۆکەی ھاوسۆزبوونێکی نوێ دەستی پێکرد و عەلی کرا بە حاکمی فەڕمی موسڵمانان لەلایەن زۆرینەی خەڵکەوە.
 
لە سەرەتاوە ناکۆکی دەستی پێکرد لەگەڵ ھاوەڵەکانی وەک معاویە و تەڵحە و زوبێر، و زاراوەی شیعەی عەلی دەرکەوت کە بە ھاوەڵەکانی عەلی ئەوترا کە پاڵپشتیان لێئەکرد لە بەرامبەردا کۆمەڵێکی تر دروست بوون و ناوی خۆیان نا شیعەی عوسمان و داوای حەقی خوێنی عوسمانیان ئەکردو گەیشتە ئاستێک کە خەلافەتی عەلیان ڕەت ئەکردەوە لەبەرئەوەی خاو بوو لە بەدەنگەوەچوونی داواکەیان بۆ تۆڵە سەندنی عوسمان، لە سەرەوەی شیعەکانی عوسماندا [[معاویە کوڕی ئەبووسوفیان]] بوو لەلایەک و عائیشەی خێزانی پێغەمبەر بوو لە لایەکی تر و پاشان رووداوەکانی وەک شەری جەمەل و شەری سەفین لە نێوان لایەنگرانی عەلی و لایەنگرانی حەقی عوسماندا کەوتەوە ھەروەھا کۆمەڵە نوێکانی وەک خەواریج دەرکەوتن، و عەلی کوڕی ئەبووتالیب لەسەر دەستی یەکێک لە خەواریجەکان کوژرا لە کاتی نوێژی بەیانیدا لە [[کووفە]].<ref name="عەلی کوڕی ئەبووتالیب">[{{Cite web |url=http://www.ahl-ul-bayt.org/newlib/aalam/02e_ali/022.htm#_ftn3 |title=عەلی کوڕی ئەبووتالیب - دەروازەی٤ - بەشی٥]{{بەستەری مردوو|access-date=١٤ی تەممووزی ٢٠١١ |archive-url=https://web.archive.org/web/20200410114254/http://www.ahl-ul-bayt.org/newlib/aalam/02e_ali/022.htm#_ftn3 |archive-date=ئەیلوولی١٠ی ٢٠١٩}}{{deadنیسانی link|date=ئەیلوولی ٢٠١٧٢٠٢٠ |bot=InternetArchiveBot |fixdead-attemptedurl=yes }}</ref><ref>ئیبن ئەسیر، شێری دارستان پەڕە 805</ref><ref>بلازەری، أنساب أشراف پەڕە 376</ref>
 
== کەربەلا ==
وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/wiki/شیعە»