نەرویژ: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
No edit summary
تاگەکان: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد دەستکاریی دیداری دەستکاریی مۆبایل بە وێبی مۆبایل دەستکاری کراوە دەستکاریی مۆبایلیی پێشکەوتوو
ب شائەمراز
ھێڵی ١:
{{زانیاریدانی_وڵات
|ناو_خۆماڵی = Kongeriket Norge <small>(بۆکمۆل)</small><br />{{ھن}}
Kongeriket Noreg <small>(نینۆرسک)</small>
|ناو_فەرمی = شانشینی نەرویژ
ھێڵی ٦:
|ئاڵا_وێنە = Flag_of_Norway.svg
|نیشانی_نەتەوەیی_وێنە = Coat_of_Arms_of_Norway.svg
|دروژمی_نەتەوەیی = (Everything for Norway) <br />{{ھن}}
ھەموو شتێک بۆ نەرویژ
|سروودی_نیشتمانی = بەڵێ، ئێمە ئەم وڵاتەمان خۆش ئەوێ<br{{ھن}}{{ھن}}{{چینی /><br /><center>ناوەند}}[[File:Norway (National Anthem).ogg]]</center>{{کۆتایی}}
|سروودی_پاشایی =
|نەخشە_وێنە = Norway on the globe (Europe centered).svg
ھێڵی ٢٠:
|زمانەکان =
|ڕەگەز_گرووپەکان =
|جۆری_دەسەڵات = [[دیموکراسی پارلەمانی]] و <br />{{ھن}}
[[پادشایی مەشروتە]]
|پلەی_سەرۆک١ = [[پادشا]]
ھێڵی ٣٣:
|ڕێکەوتی_سەربەخۆیی٢ =
|پلە_ڕووبەر = ٦١
|ڕووبەر_ک. م. ٤گ = 385180<ref>[https://www.kartverket.no/Kunnskap/Fakta-om-Norge/Arealstatistikk/Arealstatistikk-Norge/ Arealstatistics for Norway 2017, Kartverket, mapping directory for Norway]</ref>
|مەزەندەی_ژمارەی_دانیشتوان = ٥,٣٢٨,٢١٢٥٬٣٢٨٬٢١٢<ref name="pop_2019_estimate">{{cite web|url=https://www.ssb.no/en/befolkning/statistikker/folkemengde/kvartal|title=Population, 2019-01-01|publisher=Statistics Norway|date=2019-02-22|accessdate=2019-03-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20190327092415/https://www.ssb.no/en/befolkning/statistikker/folkemengde/kvartal|archive-date=٢٧ی ئازاری ٢٠١٩|dead-url=yes}}</ref>
|پلە_مەزەندەی_دانیشتوان = ١٢٠
|ساڵی_مەزەندەی_دانیشتوان = [[٢٠١٩]]
|سەرژمێریی_دانێشتوان =
|ساڵی_سەرژمێریی_دانێشتوان =
|چڕیی_دانیشتوان_ک. م. ٤گۆش =
|پلە_چڕیی_دانیشتوان =
|دراو =
ھێڵی ٥٠:
}}
 
'''نەرویژ''' یەکێکە لە وڵاتە [[ئەوروپائەورووپا|ئەوروپییە]] [[سکاندیناڤیا|سکاندیناڤییەکان]] کە دەکەوێتە باکوری کیشوەرەکەوە. نەرویژ سنووری ھەیە لەگەڵ ھەریەک لە [[سوید]]، [[فینلاند]]، و [[ڕووسیا]]، ھەروەھا سنووری دەریاییی لەگەڵ ھەریەک لە وڵاتانی [[دانمارک]] و [[بریتانیا]]دا ھەیە. نەرویژ بە باشترین وڵات دادەنرێ لە بژێویی ژیاندا.
 
== کورتەیەک لەبارەی مێژوی نەرویژ ==
ئێمە بە سەردەمی نێوان ساڵی ٨٠٠ و ١٠٥٠ی پاش زایین دەڵێین سەردەمی [[ڤایکینگەکان|ڤایکینگ]]. لە سەرەتای سەردەمی ڤایکینگدا، نەرویژ وڵاتێکی یەکگرتوو نەبوو، بەڵکوو لە چەندین شانشینی بچووک پێکهاتبووپێکھاتبوو. لە ساڵی ٨٧٢ هاراڵدھاراڵد فەیرهەیرفەیرھەیر (Harald Hårfagre) بوو بە شای بەشێکی زۆر لە نەرویژ. زۆرێک لە ڤایکینگەکان سەفەریان کرد بۆ وڵاتانی تر. هەندێھەندێ لە ڤایکینگەکان بازرگان بوون و کاڵایان دەکڕی و دەفرۆشت، بەڵام ئەوانی تر جەنگاوەر بوون؛ خەریکی تاڵان و کوشتن بوون. ئەمڕۆ، کاتێ ئێمە باسی ڤایکینگەکان دەکەین زیاتر دەکەوینە بیری جەنگاوەرەکان. لە سەدەی ١١یەمدا، ئایینی [[مەسیحییەت|مەسیحیەت]] هاتەھاتە نێو وڵاتی نەرویژ و جێگەی باوەڕە ئایینیە کۆنەکانی نۆرس (Norse)ی گرتەوە.
 
'''یەکگرتنی دانیمارک و نەرویژ'''
 
لە ساڵانی ١٣٠٠ دا، ڕۆژ لە دوای ڕۆژ کاریگەریی دانیمارک لەسەر نەرویژ زۆرتر دەبوو؛ لە ١٣٩٧، نەرویژ بەفەرمی لەگەڵ دانیمارک و سوید یەکی گرتبوو. ئەم یەکێتیە لەلایەن شایەکی هاوبەشەوەھاوبەشەوە بەڕێوە دەبرا. سوید بەرەبەرە لەم یەکێتییە جیا بووەوە، بەڵام دانیمارک و نەرویژ هەتاھەتا ١٨١٤ بە یەکگرتوویی مانەوە. دانیمارک حاکمی ئەم یەکێتیە بوو. کۆپنھاگن ناوەندی فەرهەنگییفەرھەنگیی ئەم یەکێتیە بوو، و نەرویژییەکان بە زمانی دانیمارکی دەیانخوێند و دەیاننووسی. جووتیارانی نەرویژی باجیان دەدا بە شای کۆپنهاگنکۆپنھاگن.
 
'''لەناوچوونی یەکێتی و دروستبوونی یەکێتیی نوێ'''
 
سالی ١٨١٤ ساڵێکی گرنگە لە مێژووی نەرویژدا. لە ١٧ی مەی ئەم ساڵەدا نەرویژ بوو بە خاوەنی یاسای بنەڕەتی (دەستوور) ی خۆی. لە سەرەتای ساڵانی ١٨٠٠دا، چەندین جەنگ لە ئەورووپا ڕووی دا. یەکێک لەوانە جەنگێکی گەورە بوو لە نێوان بەریتانیا و فەڕەنسا. دانیمارک/نەرویژ لایەنی فەڕەنسای گرت و کاتێ کە فەرەنسا جەنگەکەی دۆڕاند، شای دانیمارک ناچار کرا نەرویژ ڕادەستی سوید بکا، کە لایەنگری بەریتانیا بوو. یەکێتیی نێوان دانیمارک و نەرویژ لە ١٨١٤ لە ناو چوو. هەندێھەندێ لە نەرویژییەکان هیوادارھیوادار بوون کە دوای لەناوچوونی ئەم یەکێتیە نەرویژ ببێ بە نەتەوەیەکی سەربەخۆ. گرووپێک لە پیاوانی پێشەنگ لە ئەیدسڤۆڵ (Eidsvoll)، لە ناوچەی ئاکێرشووس (Akershus)، کۆ بوونەوە. ئەوان لە پاڵ هەوڵەکانیھەوڵەکانی تر دا، یاسای بنەڕەتییان دانا بۆ نەرویژێکی سەربەخۆ. بەڵام، نەرویژ ناچار کرا لەگەڵ سوید یەک بگرێ و لە نۆڤەمبەریتشرینی دووەمی ١٨١٤، یەکێتیی نێوان ئەم دوو وڵاتە بوو بە ڕاست. یەکێتی لەگەڵ سوید لاوازتر لە یەکێتی پێشوو لەگەڵ دانیمارک بوو. بە نەرویژ ڕێگە درا کە یاسای بنەڕەتیی خۆی (بە هەندێھەندێ گۆڕانکارییەوە) بە کار بێنێ و خۆی بەڕێوە ببا. سوید سیاسەتی دەرەوەی دیاری دەکرد و شای هەردووھەردوو وڵات سویدی بوو.
 
'''خۆشەویستیی نیشتمان و ناسنامەی نەرویژی'''
 
نزیک بە نیوەی [[سەدەی ١٩یەم|سەدەی ١٩]]، بزووتنەوەیەکی نوێ لە بواری هونەرھونەر و فەرهەنگدافەرھەنگدا سەری هەڵدا،ھەڵدا، کە ئێمە پێی دەڵێین بزووتنەوەی خۆشەویستیی نیشتمان. بەشێکی گرنگ لەم بزووتنەوەیە لەسەر کاراکتەری نیشتمانی و گەورەکردنەوە و ڕازاندنەوەی ئەم کاراکتەرە جەختی دەکرد. لە نەرویژ، زیاتر تەئکید لەسەر جوانیی سروشتی نیشتمان بوو. کۆمەڵگای جووتیاران وەکوو “نموونەی«نموونەی نەرویژیبوون”نەرویژیبوون» سەیر دەکرا. خۆشەویستیی نیشتمان لە ئەدەبیات، هونەرەھونەرە دیدارییەکان و مووزیکدا خۆی دەنواند. لەم ماوەدا، نەرویژییەکان هەستێکیھەستێکی مەزنتریان بەرانبەربەرامبەر بە ناسنامەی نیشتمانیی خۆیان هەبووھەبوو. زۆرێکیان شانازییان بە نەرویژیبوونی خۆیان دەکرد، وە لە ئاکامی ئەمەدا، مەیلی ئەوان بۆ سەربەخۆبوونی وڵات زیاتر بوو. بە ھۆی ئەوەی کە نەرویژ چەند سەدە لەگەڵ دانیمارک یەکی گرتبوو، زمانی نووسینی نەرویژ دانیمارکی بوو. ئەو زمانی نووسینە کە ئێستا پێی دەڵێین بۆکمال (bokmål) نموونەیەکی پێشکەوتووی ئەم زمانەیە. لە دەورانی بزووتنەوەی خۆشەویستیی نیشتماندا، زۆرکەس پێیان وابوو کە نەرویژییەکان دەبێ زمانی نووسینی تایبەت بە خۆیان هەبێھەبێ کە لەسەر زمانی دانیمارکی نەبێ. لەبەر ئەمە، زمانەوان ئیڤار ئاسێن (Ivar Aasen) (١٨١٣ تا ١٨٩٦) بە سەرانسەری وڵاتدا گەشتی کرد و نموونەی شێوەزارە جیاجیاکانی کۆ کردەوە. ئەو ئەم نموونانەی بە کار هێناھێنا بۆ دروستکردنی زمانێکی نووسینی نوێ بە ناوی نینۆرسک (nynorsk) (واتە سویدیی نوێ). لە ١٨٠٠ـەوە تا ئێستا هەردووھەردوو شێوەزاری نینۆرسک و بۆکمال تا ڕادەیەکی زۆر پێشکەوتوون، بەڵام لە نەرویژ هێشتاھێشتا دوو شێوەزاری ڕەسمی لە زمانی نەرویژی هەیە،ھەیە، جگە لە شێوەزارەکانی سامی (Sami) و کڤێن (Kven (kvensk)).
 
'''نەرویژی ئەمڕۆ'''
 
دوای تەواوبوونی جەنگ، وڵات پێویستی بە بنیادنانەوەی هەبووھەبوو. تا ڕادەیەکی زۆر کالا کەم بوو، و خانووی کافی بۆ خەڵک نەبوو. بۆ بنیادنانەوەی وڵات بەزووترین کات پێویست بە هاوکاریھاوکاری و یەکڕیزی هەبووھەبوو. حکوومەت هەندێھەندێ ڕێسای سەخت و توندی دانا بۆ ئابووری و سەرفکردن (ئیستهلاکئیستھلاک). ماوەیەکی کورت دوای جەنگ، [[نەتەوە یەکگرتووەکان|ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان]] (UN) دامەزرا. ئامانجی سەرەکیی نەتەوە یەگرتووەکان ئەوە بوو کە پەرە بدا بە ئاشتی و دادوەری لە سەرانسەری جیهانجیھان. نەرویژ یەکێک بوو لە یەکەمین وڵاتان کە لە نۆڤەمبەریتشرینی دووەمی ١٩٤٥ بوو بە ئەندامی ئەم ڕێکخراوە. ویلایەتە یەکگرتووەکانی [[ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا|ئەمریکا]] پێشنیاری یارمەتیی داراییی دا بۆ پشتیوانیکردن لە بنیادنانەوەی وڵاتانی ئەورووپا لە دوای جەنگ. ئەم یارمەتیە ئابوورییە بە ناوی “پلانی«پلانی مارشاڵ” ناسراو بوو، وە داخوازییە ئابووری و سیاسیەکانی وڵاتانی وەرگری ئەم یارمەتییەی لە خۆ دەگرت. نەرویژ نزیکەی سێ میلیارد کرۆن یارمەتیی وەرگرت. لە ١٩٤٩، نەرویژ و یازدە وڵاتی تر “پەیماننامەی ئەتلەنتیکی باکور”یانباکور» یان واژۆواژوو کرد. ئەمە بوو بە هۆیھۆی دامەزرانی [[ناتۆ|ڕێکخراوی بەرگریی ئەتلەنتیکی باکور، ناتۆ]]. پەیوەندیی نزیکی نێوان ڕۆژاوای ئەورووپا و ویلایەتە یەکگرتووەکان هەتاھەتا ئەمڕۆ بەردەوامە. ئابووریی نەرویژ لە ساڵانی ١٩٥٠ و ١٩٦٠دا تەقریبەن بەهێزبەھێز بوو، و حکوومەت چەندین چاکسازیی ئەنجام دا بۆ ئەوەی چۆنایەتیی ژیانی دانیشتووانی ئەم وڵاتە باشتر بکا. لە ساڵانی ١٩٦٠دا، چەند کۆمپانیا ویستیان لە دەریاکانی نەرویژدا بیر هەڵکەننھەڵکەنن بۆ بەرهەمهێنانیبەرھەمھێنانی نەوت و گاز. هەروەکووھەروەکوو پرۆژەکانی کارەباییی ئاویی ٥٠ ساڵ لەوەوپێش، سەرچاوەکانی نەوت لەژێر خاوەندارێتیی حکوومەتدا بوو، بەڵام ڕێگە درا بە کۆمپانیاکانی کەرتی تایبەت بۆ ئەوەی لە هەندێھەندێ شوێنی دیاریکراو بۆ ماوەیەکی دیاریکراو بگەڕن بۆ نەوت، بیر هەڵکەننھەڵکەنن و نەوت هەڵگۆزنھەڵگۆزن. یەکەمجار لە ١٩٦٩، لە دەریای باکوور نەوت دۆزرایەوە و، لەو کاتەوە، نەرویژ بووە بە وڵاتێکی خاوەن نەوت. ئەمڕۆ، نەرویژ یەکێکە لەو وڵاتانەی جیهانجیھان کە زۆرترین ڕێژەی نەوت هەناردەھەناردە دەکات، وە پیشەسازیی نەوت کاریگەرییەکی گرنگی لەسەر ئابووریی نەرویژ هەیەھەیە. هەروەها،ھەروەھا، بزووتنەوە جەماوەرییە مەزنەکان کاریگەرییەکی زۆریان لەسەر پێشکەوتنی نەرویژی ئەمڕۆ هەبووەھەبووە. بە تایبەت بزووتنەوەکانی یەکێتیی کرێکاران و بزووتنەوەکانی ژنان ڕۆڵێکی مەزنیان هەبووەھەبووە. پێشینەی بزووتنەوە کرێکارییەکان لە نەرویژ دەگەڕێتەوە بۆ ساڵانی ١٦٠٠، بەڵام لە ساڵانی ١٨٨٠دا لەگەڵ زۆرتربوونی کارەکانی بواری پێشەسازی ئەم بزووتنەوانە زیاتر ڕێکخران. لە ساڵانی ١٩٢٠دا، ئەم بزووتنەوەیە هێزھێز و کاریگەرییەکی زۆرتری هەبووھەبوو. بزووتنەوەی کرێکاری خەباتی کرد بۆ باشترکردنی ژیانی کرێکاران، لەوانە کەمکردنەوەی ماوەی کارکردن لە ڕۆژدا، باشترکردنی سەلامەتی شوێنی کار، بیمەی تەندروستی و مافی وەرگرتنی یارمەتیی دارایی لە کاتی بێکاری. بزووتنەوەی ژنان خەباتی کرد بۆ مافەکانی ژنان لە نێو کۆمەڵگا، یەکسانیی نێوان ڕەگەزەکان و دەرفەتی یەکسان بۆ پیاو و ژن. مافی جیابوونەوە، مافی کۆنترۆڵی منداڵبوون، مافی لەباربردن و مافی ژنان بۆ بڕیاردان لەبارەی لەشی خۆیان هۆکارەھۆکارە سەرەکیەکانی دروستبوونی بزووتنەوەی ژنان بوونە. ئەمڕۆ، پیاو و ژن مافی یەکسانیان هەیەھەیە بۆ خوێندن، کار، مڵک، ماڵ، میرات، دەرمان و چاودێریی تەندروستی.
 
== جوگرافیا ==
 
جوگرافیا
 
بەشەکانی وڵات
 
نەرویژ کراوە بە پێنج بەش: باکوور، ترۆندێلاگ (Trøndelag)، ڕۆژاوا، باشوور و ڕۆژهەڵاتڕۆژھەڵات.
 
ناحیەکان
 
نەرویژ 19١٩ ناحیەی هەیەھەیە.
 
فینمارک، ترۆمس و نۆردلاند لە هەرێمیھەرێمی باکوور هەڵکەوتوونھەڵکەوتوون.
 
نۆرد-ترۆندێلاگ و سۆر-ترۆندێلاگ لە هەرێمیھەرێمی ترۆندێلاگ هەڵکەوتوونھەڵکەوتوون.
 
مۆر ئۆگ رۆمسدال، سۆگن ئۆگ فیۆردانە، هۆردالاندھۆردالاند و رۆگالاند لە هەرێمیھەرێمی ڕۆژئاواڕۆژاوا هەڵکەوتوونھەڵکەوتوون.
 
ڤێست-ئاگدێر و ئاوست ئاگدێر لە هەرێمیھەرێمی باشوور هەڵکەوتوونھەڵکەوتوون.
 
تێلێمارک، بوسکێروند، ڤێستفۆڵد، ئاکێرشووس، ئۆسلۆ، ئۆستفۆڵد، هێدمارکھێدمارک و ئۆلاند لە هەرێمیھەرێمی ڕۆژهەڵاتڕۆژھەڵات هەڵکەوتوونھەڵکەوتوون.
 
شارەکان
 
نەرویژ نزیک بە 100١٠٠ شاری هەیەھەیە.
 
ئەمانەی خوارەوە گەورەترین شارەکانی نەرویژن (بە گوێرەی سەرژمێریی (2014٢٠١٤):
ئۆسلۆ (نزیکەی 634000٦٣٤٠٠٠ کەس)
بێرگێن (نزیکەی 272000٢٧٢٠٠٠ کەس)
ترۆندهەیمترۆندھەیم (نزیکەی 182000١٨٢٠٠٠ کەس)
ستاڤانگێر (نزیکەی 130000١٣٠٠٠٠ کەس)
کریستیانساند (نزیکەی 86000٨٦٠٠٠ کەس)
فرێدریکستاد (نزیکەی 78000٧٨٠٠٠ کەس
ترۆمسۆ (نزیکی 72000٧٢٠٠٠ کەس)
ساندنێس (نزیکەی 72000٧٢٠٠٠ کەس)
دراممێن (نزیکەی 66000٦٦٠٠٠ کەس)
سارپسبۆرگ (نزیکەی 54000٥٤٠٠٠ کەس)
 
ڕاستیە جوگرافییەکانی تر
* بەرزترین کێوی نەرویژ ناوی گالدهۆپیگگێن (Galdhøpiggen)ـە. 2469 میتر بەرزە. نزیکەی نیوەی ڕووبەری وڵاتی نەرویژ شاخاوی و کێوسانە.
* گەورەترین دەریاچەی نەرویژ ناوی میۆسا (Mjøsa) یە.
* درێژترین ڕووباری نەرویژ گلۆمما (Glomma) یە. 611 کیلۆمیتر درێژە.
* چەندین ئاودۆڵ (fjord) لە کەناری دەریا دا هەن، کە درێژترینی ئەوان سۆنگەفیۆرد (Sognefjord) ـە. ئەم ئاودۆڵە 204 کیلۆمیتر درێژە و لە قووڵترین شوێن دا 1308 میتر کوورە.
 
* بەرزترین کێوی نەرویژ ناوی گالدهۆپیگگێنگالدھۆپیگگێن (Galdhøpiggen)ـە. 2469٢٤٦٩ میتر بەرزە. نزیکەی نیوەی ڕووبەری وڵاتی نەرویژ شاخاوی و کێوسانە.
* گەورەترین دەریاچەی نەرویژ ناوی میۆسا (Mjøsa) یە.
=== کەش‌ و هەوا ===
* درێژترین ڕووباری نەرویژ گلۆمما (Glomma) یە. 611٦١١ کیلۆمیتر درێژە.
نەرویژ چوار وەرزی هەیە: [[بەھار|بەهار]]، [[ھاوین|هاوین]]، [[پاییز]] و [[زستان]].
* چەندین ئاودۆڵ (fjord) لە کەناری دەریا دا هەن،ھەن، کە درێژترینی ئەوان سۆنگەفیۆرد (Sognefjord) ـە. ئەم ئاودۆڵە 204٢٠٤ کیلۆمیتر درێژە و لە قووڵترین شوێن دا 1308١٣٠٨ میتر کوورە.
 
=== کەش‌کەش و هەواھەوا ===
کەش‌ و هەوای نەرویژ لە ناوچەیەکەوە بۆ ناوچەیەکی تر جیاوازە. هەروەها لە نێو یەک ناوچەیشدا جیاوازیی زۆر هەیە، و ڕەنگە هەموو ساڵێک تا ڕادەیەکی بەرچاو بگۆڕێ. بەگشتی، ناوچەکانی کەنار دەریا زستانی ئارام و بەفری کەمیان هەیە، بەڵام ناوچەکانی ناوەوەی وڵات زستانی سارد و بەفری زۆریان هەیە. لە لایەکی ترەوە، هاوینی ئەم ناوچانە زۆرجار گەم و وشکە. لە هەرێمی ڕۆژاوای نەرویژ زۆرتر لە هەرێمی ڕۆژهەڵات باران دەبارێ.
نەرویژ چوار وەرزی هەیەھەیە: [[بەھار|بەهار]]، [[ھاوین|هاوین]]، [[پاییز]] و [[زستان]].
 
کەش‌کەش و هەوایھەوای نەرویژ لە ناوچەیەکەوە بۆ ناوچەیەکی تر جیاوازە. هەروەهاھەروەھا لە نێو یەک ناوچەیشدا جیاوازیی زۆر هەیە،ھەیە، و ڕەنگە هەمووھەموو ساڵێک تا ڕادەیەکی بەرچاو بگۆڕێ. بەگشتی، ناوچەکانی کەنار دەریا زستانی ئارام و بەفری کەمیان هەیە،ھەیە، بەڵام ناوچەکانی ناوەوەی وڵات زستانی سارد و بەفری زۆریان هەیەھەیە. لە لایەکی ترەوە، هاوینیھاوینی ئەم ناوچانە زۆرجار گەم و وشکە. لە هەرێمیھەرێمی ڕۆژاوای نەرویژ زۆرتر لە هەرێمیھەرێمی ڕۆژهەڵاتڕۆژھەڵات باران دەبارێ.
 
لە ناوچەکانی کەناردەریا زۆربەی کات، بە تایبەت لە وەرزی پاییز، با دێ.
 
هەروەهاھەروەھا ڕێژەی ڕووناکیی ڕۆژ تا ڕادەیەکی زۆر لە نێوان ناوچەکانی باکور و باشووردا جیاوازە. لە وەرزی زستان، هەرچەندەھەرچەندە لە باکور نزیک دەبیتەوە، ڕۆژ کورتترە. لە هاممێرفێست،ھاممێرفێست، کە باکوریترین شاری ئەورووپایە لەسەر خاکی ئەسڵیی نەرویژ، لە وەرزی زستان تاریکترین کاتی ساڵ نزیکەی دوو مانگ درێژەی هەیەھەیە. لەم ماوەیەدا، هیچھیچ خۆرەتاوێک نییە. بەڵام لە هاوینھاوین دا پێچەوانەی ئەمە ڕوو دەدا، و لە نیوەی شەودا خۆرەتاوە!
 
لە باشووری وڵات، هەروەها جیاوازیی زۆر هەیە لە نێوان ڕۆژەکانی زستان و هاویندا. بەڵام لە ناوچەکانی باشوور هەرگیز شەوی سەرجەمی یان خۆرەتاوی نیوەشەو ڕوو نادا.
 
 
لە باشووری وڵات، هەروەهاھەروەھا جیاوازیی زۆر هەیەھەیە لە نێوان ڕۆژەکانی زستان و هاوینداھاویندا. بەڵام لە ناوچەکانی باشوور هەرگیزھەرگیز شەوی سەرجەمی یان خۆرەتاوی نیوەشەو ڕوو نادا.
 
== دانیشتووان ==
بەپێی ئامارەکانی ساڵی [[٢٠١٤]] ژمارەی دانیشتووانی وڵاتی نەرویژ ٥٫٠٩١٫٩٢٤ کەس بووە کە دەکاتە ٠٫٠٧ لە سەدی ڕێژەی خەڵکی جیھان. تەمەنی مامناوەندی خەڵکی ئەم وڵاتە ٣٩٫١ ساڵە. ھەروەھا ٨٠ لە سەدی دانیشتووانی ئەم وڵاتە لە شارەکان دەژین.<ref> {{بیرخستنەوەی وێب | سەردێڕ = Countries in the world (ranked by ٢٠١٤2014 population)| ناونیشان = http://www.worldometers.info/world-population/population-by-country/ |ڕێکەوتی سەردان= ‏١٥ی ئایاری ٢٠١٥ | بڵاوکەرەوە = ماڵپەڕی Worldometers |نووسەر = |زمان = ئینگلیسی}} </ref>
 
== سەرچاوەکان ==
{{سەرچاوەکان}}
{{reflist}}
 
{{ئەندامانی ناتۆ}}