چین: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
No edit summary
تاگەکان: دەستکاریی دیداری دەستکاریی مۆبایل بە وێبی مۆبایل دەستکاری کراوە
شائەمراز
ھێڵی ٢:
{{نامەی ڕوونکردنەوە|کۆماری گەلی چین|چین (ڕوونکردنەوە)}}
{{زانیاریدانی_وڵات
|ناو_خۆماڵی Belongs to [[ROC]]) 中华人民共和国)
|ناو_فەرمی =کۆماری گەلی چین
|ناوی_باو =چین
|ئاڵا_وێنە =Flag_of_the_People's_Republic_of_China.svg
|نیشانی_نەتەوەیی_وێنە =National Emblem of the People's Republic of China.svg
|دروژمی_نەتەوەیی =
|سروودی_نیشتمانی =
|سروودی_پاشایی =
|نەخشە_وێنە =China in its region (claimed hatched).svg
|نەخشە_سەردێڕ =
|پایتەخت =[[پیکەن]]
|latd=2 |latm=20 |latNS=N |longd=1 |longm=40 |longEW=E
|شار_گەورەترین =[[شانگھای]]
|زمانەکان_فەرمی =[[زمانی ستانداردی ماندارین]]، زمانی هه‌رێمه‌كانھەرێمەکان
|جۆری_زمانەکان =
|زمانەکان =
|ڕەگەز_گرووپەکان =
|جۆری_دەسەڵات =تاک حیزب - [[کۆمۆنیزم]]
|پلەی_سەرۆک١ =سەرۆک کۆمار
|ناوی_سەرۆک١ =ھۆجین تائۆ
|پلەی_سەرۆک٢ =سەرۆک وەزیران
|ناوی_سەرۆک٢ =ڤەن جیابائۆ
|جۆری_وەرگرتنی_دەسەڵات =
|زانیاریی_وەرگرتنی_دەسەڵات =
|ڕووداوی_سەربەخۆیی١ =
|ڕێکەوتی_سەربەخۆیی١ =[[١ی تشرینی یەکەم]] [[١٩٤٩]]
|ڕووداوی_سەربەخۆیی٢ =
|ڕێکەوتی_سەربەخۆیی٢ =
|پلە_ڕووبەر =سێھەم
|ڕووبەر_ک. م. ٤گ =9.596.000
|مەزەندەی_ژمارەی_دانیشتوان =1.321.858.888
|پلە_مەزەندەی_دانیشتوان =یەکەم
|ساڵی_مەزەندەی_دانیشتوان =[[٢٠٠٧]]
|سەرژمێریی_دانێشتوان =
|ساڵی_سەرژمێریی_دانێشتوان =
|چڕیی_دانیشتوان_ک. م. ٤گۆش =104
|پلە_چڕیی_دانیشتوان =٥٣ھەم
|دراو =ییوان
|کۆدی_دراو =CNY
|کاتی_ناوچەیی =UTC
|قەرەبووی_کات =+٨
|لای_لێخوڕین =
|پاشگر_دۆمەین =[[.cn]]
|کۆدی_تەلەفوون =+٨٦
}}
'''کۆماری گه‌لیگەلی چین''' (بهبە [[چینی ستاندارد|ماندارین]]: 中华人民共和国, [[پین‌یین]] ''Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó)'' کە زۆرتر بە '''چین''' (بهبە [[چینی ستاندارد|ماندارین]]: 中国, [[پین‌یین]] Zhōngguó, چونگوا) ناسراوە (بە چینیی سادە: 中华人民共和国, بە چینیی کۆن: 中华人民共和国) ژمارەی دانیشتووانەکەی بە زۆرتر لە ١٫٣ ملیارمیلیارد کەس مەزەندە کراوە و بەمەش دەبێتە پڕدانیشتووانترین وڵاتی جیهانجیھان. چین لە ڕۆژھەڵاتی [[ئاسیا]]دا ھەڵکەوتووە. پایتەختی کۆماری گه‌لیگەلی چین شاری [[پەکین]]ە.
 
 
 
== سیاسەتی ئێستا ==
لەئێستادا دەسەڵاتی چین لەسەر جۆری سۆشیالیستی کۆمۆنیستی دەڕوات. لەم وڵاتەدا سیستەمی مەرکەزی پەیڕەو دەکرێت، و ھاوکاتیش چین وڵاتێکی تاکپارتییه؛تاکپارتییە؛ واتا فرەپارتی یان فرەحیزبی نییە. لە چین [[شی جین ثین]] سەرۆک کۆمارە، و سەرۆک وەزیرانیش [[ڤەن جیابائۆ]]
 
== ئابووری ==
[[پەڕگە:Shanghai - Nanjing Road.jpeg|thumb|بازاڕێکی گەورەی چینی لەشاری شەنگەھای]]
 
دوای وەرگرتنی دەسەڵات لەلایەن کۆمۆنیستەکانەوە، چین لەسەر بیردۆزی [[مارکس]] و [[فرێدریش ئەنگەڵس|ئەنگەڵس]] ئابووریەکی پتەوی داڕشت تاکو لە قەیرانەکان ڕزگار بێت. بە ھۆی زۆریی دانیشتووانەوە، ئابووریی چین ھەردەم بەرەو پێشەوە چووە. لهلە ڕووی زۆریی داھاتی بەرھەمھێنانەوە، ئابووریی چینی لە پلەی دووەم دێت لەدوای [[ئەمریکا]] ئابوورییەکەی لە ساڵی (2014٢٠١٤) (11,6١١٬٦) ترلیۆن دۆلار بووە
 
== پەروەردە و فێرکردن ==
لە ساڵی ١٩٨٦ی زایینی کۆماری چین بیری لەوە کردەوە کە گرنگیی زۆرتر بەلایەنی پەروەردە و فێرکردن بدرێت وەک لەوەی گرنگی بەلایەنی سەربازی و شەڕ بدات، ھەر بۆیە لەو کاتەوە تا ساڵی ٢٠٠٧ ٣٩٨,٥٦٧٣٩٨٬٥٦٧ خوێندنگای سەرەتایی بنیادنراوە و ٩٤,١١٦٩٤٬١١٦ خوێندنگای ناوەندی بنیادنراوە ئەم ڕێژەیەش بۆ ڕێژەی دانیشتووان گونجاوە و حکومەتی چین لەماوەی پێنج ساڵدا زۆرتر لە ٢٨ ملیاردمیلیارد دۆلاری لە کەرتی پەروەردەدا خەرج کرد. لە کردنەوەی زانکۆ و پەیمانگا چین کەمتەرخەم نەبووە؛ جۆرەھا زانکۆی جۆراوجۆری لەگشت بوارەکان کردۆتەوە؛ لە ناوبانگترینیان:
* لە شاری پەکین: زانکۆی پەکین، زانکۆی چینگوا، زانکۆی پەکین تایبەت بە مامۆستایان، زانکۆی ڕەنمین.
* لە شاری شەنگەھای: زانکۆی شەنگەھای، زانکۆی ڕۆژھەڵاتی پەکین تایبەت بە مامۆستایان.
* لە شاری ھاربین: پەیمانگای ھاربین تایبەت بە ئایتی و تەکنەلۆژیا
* زانکۆی زانست و تەکنەلۆژیا
* زانکۆی وھان
* زانکۆی تچیانگ
Line ٧٢ ⟶ ٧٠:
 
== دانیشتوان ==
بەپێی ئامارەکانی ساڵی [[٢٠١٤]] ژمارەی دانیشتوانی کۆماری گەلی چین ١,٣٩٣,٧٨٣,٨٣٦١٬٣٩٣٬٧٨٣٬٨٣٦ کەس بووە کە دەکاتە ١٩.٢٤١٩٫٢٤ لەسەدی ڕێژەی خەڵکی جیھان. تەمەنی مامناوەندی خەڵکی ئەم وڵاتە ٣٥.٧٣٥٫٧ ساڵە. ھەروەھا ٥٤ لە سەدی دانیشتوانی وڵات لە شارەکان دەژین.<ref> {{بیرخستنەوەی وێب | سەردێڕ = Countries in the world (ranked by 2014 population)| ناونیشان = http://www.worldometers.info/world-population/population-by-country/ |ڕێکەوتی سەردان= ٥ی ئایاری ٢٠١٥ | بڵاوکەرەوە = ماڵپەڕی Worldometers |نووسەر = |زمان = ئینگلیسی}} </ref>
 
 
== ئایین ==
بەپێی سەرژمێری زۆرتر لەنیوەی دانیشتیوانی چین ھیچ ئاینێکیان نیە جگە لەوەش کۆمەڵەی تر ھەن پەیڕەوی کۆنفۆشی، بوزی، مەسیحیەت و ئیسلام دەکەن. لە چین ھەڵبژاردنی ئاینی تاکەکەس ئازادە، بەڵام لەسەر بنەمای ڕێزگرتن لە بیروبۆچوونی ئاینی کەسی بەرامبەر دەبێت.
 
== بەستەری دەرەکی ==
* [https://web.archive.org/web/20080601193220/http://www.iraqembassy.cn/k/embk.htm ماڵپەڕی کوردیی باڵیۆزخانەی عێراق لە پەکین]
* [http://www.china-map-guide.com/ ڕێبەری نەخشەی چین]
 
== سەرچاوەکان ==
* ویکی عەرەبی
* [http://www.china.org.cn/ ماڵپەڕێکی حکوومی چینی]
{{سەرچاوەکان}}
{{reflist}}
 
== بەستەرە دەرەکییەکان ==
* [https://web.archive.org/web/20080601193220/http://www.iraqembassy.cn/k/embk.htm ماڵپەڕی کوردیی باڵیۆزخانەی عێراق لە پەکین]
* [http://www.china-map-guide.com/ ڕێبەری نەخشەی چین]
 
{{کۆڵکە}}
{{وڵاتەکانی ئاسیا}}
{{کۆڵکە}}
 
[[پۆل:دەوڵەتانی ئەندامی نەتەوە یەکگرتووەکان]]
وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/wiki/چین»