ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

دانیشتوانی ڕەسەنی [[ئەمەریکا]]، پێیان وایە کە ١٢٠٠ تا ١٤٠٠ ساڵ پێش ئەمە لە کیشوەری [[ئاسیا]]وە ھاتوونەتە ئەم وڵاتە نوێیەوە. لە ڕاستیشدا نیشانەی شارستانییەتێکی کۆن لە قەراغقەراخ [[ڕووباری میسیسیپی]] دۆزراوەتەوە کە پیشەیان [[کشت و کاڵ|کشتوکاڵ]] بووە. ئەگەرچی پاش ھاتنی [[ئورووپییەکانئەورووپییەکان]] بۆ ئەم وڵاتە، بە ھۆوی ھاتنی نەخۆشییە نوێکان،نوێیەکان، ژامارەیەکیژمارەیەکی یەکجار زۆریان تێدا چوون.

لە ساڵی [[١٤٩٢]] <nowiki/>دا [[کریستۆف کۆلۆمب]]، گەشتیاری ناودار، کاتێ لە ژێر فەرمانی پاشای [[ئیسپانیا]]دا بوو، گەیشتە [[دوورگەکانی کاڕائیبکارائیب]] و لەوێدا بۆ یەکەم جار ئەوڕووپییەکانئەورووپییەکان چاویان کەوت بە دانیشتوانیدانیشتووانی ڕەسەنی ئەو وڵاتە. بە ھۆی ئەوەی کە مەبەست لەو گەشتە، گەیشتن بە وڵاتی [[ھیند]] بوو، کاتێ گەیشتنە ئەو وڵاتە بە ھیندیان دەزانی و دانیشتوەکانی بە [[ھیندی]] ناسران. پاش ئەوە ھەر یەک لە وڵاتانی دیکە بە سوپایەکەوە لە گۆشەیەکی ئەو وڵاتە دادەبەزین و پارچەیەکیان دەکرد بە بەشی وڵاتی خۆیان؛ وەک [[ئیسپانیا]]، [[ھۆڵەندا]]، و[[فەڕەنسا]].

لە ساڵی [[١٧٣٢]] ئەم وڵاتە بریتی بوو لە سێزدە ئەیالەتویلایەت کە موستەعمەرەی [[بەریتانیای گەورە]] بوون. ھەر یەکھەریەک یاسا و ھەڵبژاردنیان ھەبوو بەڵام لە کۆتاییدا ھەموو یاساکان لەژێر حوکمی بەڕیتانیادابوونبەریتانیادا بوون.