ھۆش: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

'''ھۆش''' حاڵەت یا تواناییی ئاگادار بوونە لەو شتانەی لە دەرەوە یا لە ناو [[زەین|زەیندا]] ڕوو ئەدات. ھۆش تایبەتمەندیی بوونەوەرە زیندووکانە و لە مرۆڤدا بە بەرزترین ڕادەی خۆی ئەگات. ھیچ بوونەوەرێکی زیندوو بە قەدەر مرۆڤ ئاگای لە خۆی و دەوروبەری نییە. وەکوو حاڵەت، ھۆش ھەمان [[ئاگایی|ئاگایییە]]، واتە ئەو بارودۆخەی کە بوونەوەری زیندوو لە کاتی ھەستپێکردن و دەرکپێکردن و ناسینەوە و جیاکردنەوەدا تێدایە. وەکوو توانایی، ھۆش بەو تایبەتمەندییە لە ھەندێ لە بوونەوەرە زیندووکاندا ئاماژە ئەکا کە ڕێگەیان بۆ خۆش ئەکا لە «بوون»یان ئاگادار بنەوە.<ref>{{Cite book|title=The Psychology of Self-Esteem|last=Branden|first=Nathaniel|publisher=|year=1969|isbn=|location=|pages=7 - 8}}</ref>

 

وشیاری لە پزیشکیدا بە ڕوانین لە وریایی و وەڵامدەریی نەخۆشێک ھەڵدەسەنگێندرێت و دەکرێت وەکوو زنجیرەیەک لە دۆخەکان چاوی لێ بکرێت: وریا، بەئاگا لە کات و شوێن، ڕاگەیێنەر، لە گێژیدا و، پاشان وڕێنە، پاشان لەدەستدان و دۆڕانی ھەر چەشنە ڕاگەیێنییەکی مانادار و، کۆتایی دێت بە جووڵەنەکردن لە وەڵامی ھاندانی بەسوێدا.

 

[[فەلسەفەی ڕۆژاوایی|فەیلەسووفانی ڕۆژاوایی]] لە [[دیکارت]] و [[جۆن لۆک|لۆک]] بەم لاوە ھەوڵیان داوە خۆیان لە سروشتی ھۆش و ئەوەی کە جێگەی لە ناو وێنەیەکی گەورەتری جیھان لە کوێیە تێبگەیێنن. بەتایبەت لە [[دیاردەناسی]] و لە [[فەلسەفەی زەین|فەلسەفەی زەیندا]] زۆربەی پرسیارەکان لە دەور مەسەلەی ھۆشدا ئەسووڕێنەوە. بۆ نموونە: ئاخۆ ھۆش ماددەیە؟ ئاخۆ ئەکرێ کۆمپیوتەر و ڕۆبۆت وشیار بن؟ چۆن ھۆش گرێ ئەخوا بە زمانەوە؟ چۆن ھۆش وەکوو بوون گرێ ئەخوا بە دنیای ئەزموونەوە؟ ڕۆڵی خۆ لە ئەزمووندا چییە؟

 

 

== سەرچاوەکان ==

[[پۆل:فەلسەفەی زەین]]