دەروێشێ عەڤدی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

'''دەروێشێ عەڤدی''' یا دەروێشێ عەدوول داستانەکی کوردییە، ئەم دەستان لە رێگەی گۆرانییەوە تاکوو ئێستا پارێزراوە. دەروێشێ عەڤدی لە گۆندی ئورخچی کە گۆندەکی ئێزدینەشینن لە دەڤەری وێرانشار سەربە [[ڕحا]] لە [[باکووری کوردستان]] لە دایک بووە. بەرخودانەکی مەزنی دژی دەوڵەتی عوسمانی و ھۆزە عەرەبیەکان کردووە. ئەو کاتە تەمر پاشای ملی لە سالی ١٧٨٠دا دبێتە سەرۆکی ھۆزە کوردەکانی کیکان و میلان، دەروێشی عەڤدی لەبەر لێھاتووی و زیرەکی لە لایەن تەمر پاشای ملییەوە ھەڵدەبژێرت بۆ سەرلەشکریی، کە درویشی عەبدی ڕوو لە شەڕ دەکات دەلێت دەزانم بۆ رۆیشتن دەچم و جارەکی تر ناگەڕێمەوە. ھێزی عەرەبەکان بە بەشداری چەند ھۆزەکی عەرەبی و بە یارمەتی دەوڵەتی عوسمانی دەکردێت سەر شاری ئورفا ژمارەی سەربازەکانی ھۆزە عەرەبیەکان چەند ئەوندەی سەربازەکانی کورد دەبێت. بە ھۆکاری نابەرابەری ھێز کۆتا جار دەرویشێ عەڤدی لەسەر گردی عەتشان دەکوژرێت لە شەڕەکەدا.

 

https://www.youtube.com/watch?v=2M1cC9oF13I

* ڕاپرتی کەنالی کوردستان ٢٤ لسەر دەرویشی عبدی و شاری رەھا

https://www.youtube.com/watch?v=15Rcp7aXKfU

* گۆندی ئۆرەخچی گوندی دروێشی عبدی لە باکوری کوردستان

https://www.youtube.com/watch?v=eUXsNAXy5Pw

* عەبدوڵڵا ئۆجلان لەکاتی باس کردنی درویشێ عەبدی دا.

https://www.youtube.com/watch?v=CVvX0RqUdrc