شەبەنگپێوی بارستایی پلازمای جووتکراوی سەپێنەر: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

'''شەبەنگ پێویشەبەنگپێوی بارستایی پلازمای جوت کراویجووتکراوی سەپێنەر''' ({{بە ئینگلیزی: |Inductively coupled plasma mass spectrometry}}؛ یا بە کورتیکورتکراوەی ICP-MS) جۆرێکە لە [[شەبەنگپێوی بارستایی]] کە بۆ لێکۆڵینەوە لە بڕ و جۆری کانزاکان و ھەندێ لە ناکانزاکان بەکاردێت. ئەم جۆرە ئامێرانە لە توانایان دا ھەیە تا چڕی ١٠^١٥ (ppq کورت کراوەی part per quadrillion) لە ماددە بپێوێت. خێرایی و ھەستیاری ئەم ئامێرە وای لێکردوە کە زۆر بابەتی کیمیای شیکردنەوە و زۆرێ لە بابەتە تەئلیلیەکانی تر بەکار بێت.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Inductively_coupled_plasma_mass_spectrometry</ref>

لە ICP-MS سەرچاوەی دروست کردنی [[ئایۆن]]، بریتیە لە پلازمای گازی [[ئارگۆن]] کە پلەی گەرمیەکەی دەگاتە ٨٠٠٠ کلڤن. سەرەتا پلازما بە ھۆی مەشعەلێک لە جنسی کوارتز بەرھەم دەھێنرێت. پاشان نمونەینموونەی تاقی کردنەوەکە بە شێوەی تۆزکراو دەپڕژێنرێت و بە ھۆی بەر کەوتنی بەو پلازمایەوە دەبێ بە ئایۆن.{{Ltr}}(M → M⁺ + e^-){{کۆتایی}}بەکار ھێنانی گازی ئارگۆن بە دوو ھۆکار دێت: ئەکەم بە ھۆی فراوانی گازی ئارگۆن کە ھەرزانترە لەو گازانەی کە لە کۆتا کۆڵۆمی خشتەی توخمە کیمیاییەکان (ناسراو بە گازەکانی نۆبڵ) نوسراوون. ھەروەھا ووزەی یەکەم '''[[ووزەی ئایۆنی]]''' بەرزترە لە توخمەکانی وەک [[ھیلیۆم|ھێلیۆم]]، [[فلۆر]]، و [[نیۆن]]. کەواتە پلازمای گازی ئارگۆن خێراتر و ئاسانتر دەتوانێت ئەلێکتڕۆنێک لە ماددەی نمونەنموونە وەرگرێت و بیکات بە [[ئایۆن]]. لەم شێوەیەش دا ئایۆنی ماددەی کانزایی زیادتر دەتوانن لە ناوەندەکەدا بمێننەوە.<ref>https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B7%DB%8C%D9%81%E2%80%8C%D8%B3%D9%86%D8%AC%DB%8C_%D8%AC%D8%B1%D9%85%DB%8C_%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8Cطیف‌سنجی_جرمی_پلاسمای_جفت‌شده_القایی</ref>

بە گشتی بۆ بە ئایۆن کردنی نمونەنموونە کانزاییەکان سود لە [[لەیزەر]] وەردەگیرێت. لەم تەکنیکەش دا نمونەکەنموونەکە پێویستە لە شێوەی ھەورێک لە دەنکۆڵەی زۆر ووردورد بپڕژێنرێنە ناو پلازما.

==== بەھەڵم بوونبەھەڵمبوون ====

بە مەبەستی دروست کردنی پەیوەندی لە نێوان بەشی پلازما و بەشی شەبەنگ پێوی بەرستایی، پێویستە ئایۆنەکانەکانی نمونەکەنموونەکە بە ناو جیاکەرەوەیەک دا تێ بپەڕن کە تیرەکەی دەگاتە نزیک ١ تا ٠،٤٠٬٤ میلیمەتر. بۆ ئەم مەبەستەش پێویستە بۆشاییەکی گونجاو فەراھەم بکرێت بۆ ئەوەی ئایۆنەکان داخڵ بەم تیوبە ببن.