قەڵای دمدم: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

بەگوێرەی سەرچاوەکان لە سەردەمی ''شا عەباسی سەفەوی شای ئێرانیەکان، '' قەڵای دمدم لە لایەن ''خانی لەب زێڕینەوە بنیاتنراوەتەوە'' لە سەر بناغەی قەڵایەکی کۆنی رووخاودا. لە شەرەفنامەدا باس لە (قلعە داود) کراوە کە ئەوسا ١٥٩٥ز بەدەست میرانی یرادۆستەوە بووە. ئێستا ئاسەواری قەڵاکە نزیکەی ١٥ کیلۆمیتر دوورە لە شاری ورمێ و لەسەر تەپۆڵکەیەک لە دۆڵی قاسملوو ھەڵکەوتووە. چیرۆکی خۆڕاگریی قەڵای دمدم لە نێو شێعری شاعیران، بەیتبێژ رەنگی داوەتەو و بۆتە ھەوێنی شێعری شاعیرە بەناوبانگەکان: ''جگەر خوین'' بە چەندین شیعر لەسەر خۆراگریی و قارەمانیەتیی خانی لەپزێڕین و کوردانی دمدم شیعری ھۆنیوەتەوە. ھەتا ئێستا ٢ رۆمان لەلایەن ٢ رۆمان نووسی کورد ''عەرەب شەمۆ'' و ''[[جان دۆست]]'' لەبەر رووداوی قەڵای دمدم و خۆڕاگریی خانی لەپ زێرین نووسراوە و لەو ٢ رۆمانەدا بەگشتی باس لە نەھامەتی و کوشتاری خەڵکی کورد بەدەستی سوپای شا عەباس کراوە.<ref>{{Cite web |url=http://arktourism.ir/1394/06/قلعه%D9%82%D9%84%D8%B9%D9%87-دم%D8%AF%D9%85-دم%D8%AF%D9%85.html |title=وەشانی ئەرشیڤکراو |access-date= ١ی نیسانی ٢٠١٩ |archive-url=https://web.archive.org/web/20171113001147/http://arktourism.ir/1394/06/%D9%82%D9%84%D8%B9%D9%87-%D8%AF%D9%85-%D8%AF%D9%85.html |archive-date=١٣ی تشرینی دووەمی ٢٠١٧ |dead-url=yes }}</ref>