بنوردیلە: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
بNo edit summary |
Aram (لێدوان | بەشدارییەکان) شائەمراز |
||
ھێڵی ١:
[[پەڕگە:Standard Model of Elementary Particles.svg|چەپ|300px|وێنۆک|مۆدێلی ستانداردی بنوردیلەکان]]
جیھان گەورەترین کۆمەڵەیە کە لە بنوردیلەکان (بە [[ئینگلیسی]]: Elementary particle) پێک ھاتووە. ئەم بنوردیلانە بە ھۆی ھێزەکانی [[ھێزی ڕاکێشان|ڕاکێشان]]، [[ھێزی ئێلێکترۆمەگنەتیک|ئێلێکترۆمەگنەتیک]] و [[ھێزی ناوکی|ناوکی]] پێکەوە بەسراونەتەوە. لێکدانەوەی پێکھاتە و گوورانی
ماکی جیھان لە بنوردیلەکان پێکھاتووە. ھەموو شتەکان، [[لەشی مرۆڤ]]، [[ئەستێرە|ئەستێرەکان]]
[[مولکوول|مولکوولەکان]]، [[بلۆر]]ەکان، [[گاشەبەرد|گاشەبەردەکان]]، [[ئەستێرە|ئەستێرەکان]]، [[گەلەستێر|گەلەستێرەکان]] و جیھان بەگشتی، پێشکەش دەکا. بۆیە لێکۆڵینەوە لە بنوردیلەکان لە فیزیکی ھاوچەرخدا و بەتایبەت فیزیکی ئەستێرە و [[گەردوونناسی|گەردوون ناسی]] گرنگی زۆری پەیدا کردووە.
ھێڵی ١٣:
== پوختەی بابەت ==
بنوردیلەکان یەکەی سەرەکی پێکھێنەری جیھانن. بە پێی کێشی تەنی نەجمیان بە سێ دەستە دابەش دەبن: [[باریۆن|باریۆنەکان]] (وردیلە قورسەکان)، [[نێپتۆن|نێپیۆنەکان]] (وردیلە سووکەکان) و [[مێزۆن|مێزۆنەکان]] (وردیلە مامناوەندییەکان).
* زۆربەی بنوردیلەکان لە ئەنجامی بوونی [[وزە]] بە [[ماک]] دروست بوون. کەمترین وزە بۆ دروست بوونی گرووپێک لە وردیلەکان لە [[لاکێشەی وزەی ئەنشتاین]] بە دەست دێ.
* لە چڕی زۆردا، وردیلە بێ سەقامەکان «نۆترۆن، ھایپرۆن و مێزۆنەکان» سەقامگیر دەبن. ورەدیلە سەقامگیرەکانیش «ئێلێکترۆن و پرۆتۆنەکان» لەوانەیە بەھۆی پێکداداندا تیابچن.
ئەگەر بێتو بنوردیلە سەقامگیرەکان،
==
* [//fa.wikipedia.org/wiki/ذرات_بنیادی| ویکی فارسی]{{dead link|date=September 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes}}
{{تووڵی دەروازە|فیزیک|گەردوون}}
| |||