ھەسارە: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
دەربازدانی ٠ سەرچاوە و تاگکردنی ٣ بە مردوو) #IABot (v2.0 |
Aram (لێدوان | بەشدارییەکان) شائەمراز |
||
ھێڵی ٢٥:
|}
[[پەڕگە:Terrestrial planet size comparisons.jpg|283px|وێنۆک|چەپ|
[[پەڕگە:Planets2013.jpg|283px|وێنۆک|چەپ|
'''ھەسارە''' یان '''ئەستێرەی گەڕۆک''' یان '''گەڕەستێر'''، (بە [[ئینگلیزی]]: Planet) [[تەنی فیزیکی|تەنێکە]] بە دەوری [[ئەستێرە|ئەستێرەیەکدا]] دەگەڕێت و لە خۆیەوە [[ڕووناکی]]ی نییە. لە [[کۆمەڵەی خۆر]]دا چەند ھەسارەیەک ھەیە وەکوو: [[بارام (گەڕەستێرە)|بارام]]، [[زەوی]] و ھتد.
ھێڵی ٣٤:
|+ ھێمای ھەسارەکان لە ٢٠٠٦- ئێستا
|- style="font-size:smaller; text-align:center;"
| ١
|}
== رێژەی گەڕەستێر لە گەلەستێرەی خۆمان ==
لە تازەترین لێدوانەکانی فەلەکناسانی پسپۆڕانی لە بواری دۆزینەوەی ھەسارە دەرەکییەکان دەربارەی ھەسارەکانی دەرەوەی سیستەمی خۆردا ھاتووە کەوا دەرەنجامی لێکۆڵینەوەو رووماڵکردنەکان لە رێگای تەلەسکۆبی ئاسمانی [[کێپلەر]] ی زۆر پێشکەوتوودا ئاماژە بە بوونی نزیکەی ٥٠ میلیارد ھەسارە دەدات، نەوەک لە گەردووندا، بەڵکو تەنھا لە نێو خودی گەلەستێرەمان (رێی کاکێشان) و لەنێو گەردوونیشدا نزیکەی ٢٠٠ میلیارد گەلەستێرە ھەیەو نزیکەی ٥٠٠ میلیۆن لەو ھەسارانە دەکەونە شوێن و ناوچەی ناسراو بە (ناوچە گەرمییە مامناوەندییەکان)، واتە رووی ئەو ھەسارانە نە زۆر گەرمن یان زۆر ساردن و بەمەش ئەگەرەکانی بوونی ژیان تێیاندا بەدوور نازانرێت.
ئەم لێدوانەی زانایان بە دۆزینەوە تازەکانی تەلەسکۆبی ئاسمانی [[کێپلەر]] ەوە پشت ئەستوور بووەو لەسەرووی ھەموو ئەو پسپۆڕانەش، سەرۆکی پڕۆسیسە زانستییەکانی [[تەلیسکۆپ]]ی ئاسمانی [[کێپلەر]] (ویلیام بوروکی) گوتوویەتی:
تاوەکو ئێستا تەلەسکۆبی ئاسمانی [[کێپلەر]] ١٢٤٨ ھەسارەی دۆزیوەتەوە و٥٤ یان کەوتوونەتە نێو ناوچەی پلەی گەرمیی مامناوەندی.
بەو پێیە رەنگە بە شێوەیەکی رێژەیی ھەر ئەستێرەیەک دوو ھەسارەی بە دەوردا بخولێتەوەو رەنگە ھەندێکیشیان زیاتر لە دوو ھەسارە بەدەوەریاندا بخولێنەوەو لە نێو خودی گەلەستێرەشماندا نزیکەی ١٠٠ میلیارد ئەستێرە ھەیە، بەڵام ھەندێکی دیکە ئەم ژمارەیە بۆ ٣٠٠ میلیارد ئەستێرە مەزەندە دەکەن.
ھەردوو حاڵەت راستی بیرو بۆچوونی فەلەکناسی ناوداری کۆچکردوو [[کارل سەیگن]] مان دێنێتەوە یاد کە بەر لە چەندین ساڵ پێشبینی بوونی چەندین ھەسارەو بگرە شێوازی جۆراوجۆری ژیان و جیھانی دیکەی جگە لە زەوی لە نێو گەلەستێرەو گەردووندا کردبوو و ئێستاش بەشێک لەو پێشبینیانەی ھاتوونەتە دی.
== داتا و زانیاریەکانی
داتا و زانیاریەکانی ھەسارەکانی [[کۆمەڵەی خۆر]]
'''تایبەتمەندی ھەسارەکان''':
{|class="wikitable" style="text-align:center"
|-
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
|-
|
| ٠٬٣٨٢
| ٠٬٠٦
| ٠٬٣٩
| ٠٬٢٤
| ٣٬٣٨
| ٠٬٢٠٦
| ٥٨٬٦٤
|
|
|
|
|-
|
| ٠٬٩٤٩
| ٠٬٨٢
| ٠٬٧٢
| ٠٬٦٢
| ٣٬٨٦
| ٠٬٠٠٧
| ٢٤٣٬٢
|
|
|
|
|-
|
| ١٬٠٠
| ١٬٠٠
| ١٬٠٠
| ١٬٠٠
| ٧٬٢٥
| ٠٬٠١٧
| ١٬٠٠
|
|
|
|
|-
|
| ٠٬٥٣٢
| ٠٬١١
| ١٬٥٢
| ١٬٨٨
| ٥٬٦٥
| ٠٬٠٩٣
| ١٬٠٣
|
|
| [[کاربۆن دووئۆکسید]] و [[نایترۆجین]]
|
|-
|
| ١١٬٢٠٩
| ٣١٧٬٨
| ٥٬٢٠
| ١١٬٨٦
| ٦٬٠٩
| ٠٬٠٤٨
| ٠٬٤١
|
|
|
|
|-
|
| ٩٬٤٤٩
| ٩٥٬٢
| ٩٬٥٤
| ٢٩٬٤٦
| ٥٬٥١
| ٠٬٠٥٤
| ٠٬٤٣
|
|
|
|
|-
|
| ٤٬٠٠٧
| ١٤٬٦
| ١٩٬٢٢
| ٨٤٬١
| ٦٬٤٨
| ٠٬٠٤٧
|
|
|
|
|
|-
|
| ٣٬٨٨٣
| ١٧٬٢
| ٣٠٬٠٦
| ١٦٤٬٨
| ٦٬٤٣
| ٠٬٠٠٩
| ٠٬٦٧
|
|
|
|
|}
== پێشانگا ==
<gallery>
پەڕگە:Mercury in color - Prockter07-edit1.jpg|وێنۆک|[[زاوە]]
Line ١٧٨ ⟶ ١٧٥:
پەڕگە:OSIRIS Mars true color.jpg|[[بارام (گەڕەستێرە)]]
پەڕگە:Saturn during Equinox.jpg|وێنۆک|[[کەیوان]]
پەڕگە:Jupiter by Cassini-Huygens.jpg|وێنۆک|[[
پەڕگە:Uranus2.jpg|وێنۆک|[[یۆرانۆس]]
پەڕگە:Neptune - Voyager 2 (29347980845) flatten crop.jpg|وێنۆک|[[نێپتۆن]]
Line ١٨٤ ⟶ ١٨١:
== سەرچاوەکان ==
* [https://www.iau.org/| فەلەکناسانی نێودەوڵەتی]{{بەستەری مردوو|url=https://www.iau.org/%7C |date=کانوونی دووەمی ٢٠٢٠
* [https://exoplanets.nasa.gov/| ماڵپەری ناسا]{{بەستەری مردوو|url=https://exoplanets.nasa.gov/%7C |date=کانوونی دووەمی ٢٠٢٠
* [https://www.co-intelligence.org/newsletter/comparisons.html|جیاوازی قەبارەی
{{تووڵی دەروازە|گەردوون}}
{{گەردوون-کۆلکە}}
[[پۆل:ھەسارەناسی]]
|