|
[[File:Gorskii_04414u.jpg|چەپ|وێنۆک|200x200پیکسڵ|سەدەی بستەم ئەو دینەمۆیە دروستکرا لەلایەن گانز لە ١٩٠٩ز لە بودەپێست لە ھەنگاریا کە لە ھۆلی بەرھەمھێنانی وزەی کارەبایە کە یەکێکە لە گەورەترین وێستگەی ھایدرۆلیکی.]]
دینەمۆ بەکاردێ بۆ بەرھەم ھێنانی کارەبا کە وزەی میکانیکی دەگۆرێت بۆ کارەبایی لەسەر شێوەی تەزووی گۆراو (AC) بەھۆی تێچویەکەی و سادەیەکەیەوە زۆربەی دینەمۆکان بەکارھێنانیان بە شێوەی بواری موگناتیسی بازنەییە لەگەڵ ئارمێنچەری نەجوڵاو. ھەندێک جار دینەمۆی راست یان ئارمێنچەری خولاوە لەگەڵ بواری موگناتیسی نەجوڵاودا بەکاردێت.
لە بنەرەتدا ھەر جێنەرەیتەرێک کە تەزووی گۆراو بەرھەم دەھێنێت دەتوانرێت پێی بگوترێت دینەمۆ، بەڵام بە گشتی ئەم زاراوەیە بۆ ئامێری بچوکی خولاوە یان بزوێنەرە سوتانە ناوەکیەکان بەکاردێت.
[[File:Gorskii_04414u.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Gorskii_04414u.jpg|ڕاست|وێنۆک|200x200پیکسڵ|سەدەی بستەم ئەو دینەمۆیە دروستکرا لەلایەن گانز لە ١٩٠٩ز لە بودەپێست لە هەنگاریا کە لە هۆلی بەرهەمهێنانی وزەی کارەبایە کە یەکێکە لە گەورەترین وێستگەی هایدرۆلیکی.]]
دینەمۆ بەکاردێ بۆ بەرھەم ھێنانی کارەبا کە وزەی میکانیکی دەگۆرێت بۆ کارەبایی لەسەر شێوەی تەزووی گۆراو (AC) بەھۆی تێچویەکەی و سادەیەکەیەوە زۆربەی دینەمۆکان بەکارھێنانیان بە شێوەی بواری موگناتیسی بازنەییە لەگەڵ ئارمێنچەری نەجوڵاو . ھەندێک جار دینەمۆی راست یان ئارمێنچەری خولاوە لەگەڵ بواری موگناتیسی نەجوڵاودا بەکاردێت .
دینەمۆ دەتوانێت موگناتیسی ھەمیشەیی بکات بە بواری موگناتیسی کە پێی دەگوترێت مەگنیتۆ (magneto). دینەمۆکان لە وێستگەکانی توانادا کاردەکان بەھۆی تۆرباینە ھەڵمیەکان کە پێشیان دەگوترێ تۆربۆ-دینەمۆکان(turbo-alternators). دینەمۆی گەورەی سێ خەتی(three phase) ٥٠ یان ٦٠ ھێرتزی لە وێستگەکانی بەرھەمھێنان زۆر بەکاردێن لە جیھانی وزەی کارەبا، کە پاشان دابەشدەکرێت بەھۆی تۆڕەکانی وزەی کارەبا.
لە بنەرەتدا ھەر جێنەرەیتەرێک کە تەزووی گۆراو بەرھەم دەهێنێت دەتوانرێت پێی بگوترێت دینەمۆ ، بەڵام بە گشتی ئەم زاراوەیە بۆ ئامێری بچوکی خولاوە یان بزوێنەرە سوتانە ناوەکیەکان بەکاردێت .
== مێژوو ==
دینەمۆ دەتوانێت موگناتیسی ھەمیشەیی بکات بە بواری موگناتیسی کە پێی دەگوترێت مەگنیتۆ (magneto) .دینەمۆکان لە وێستگەکانی توانادا کاردەکان بەهۆی تۆرباینە هەڵمیەکان کە پێشیان دەگوترێ تۆربۆ-دینەمۆکان( turbo-alternators) . دینەمۆی گەورەی سێ خەتی(three phase ) ٥٠ یان ٦٠ هێرتزی لە وێستگەکانی بەرهەمهێنان زۆر بەکاردێن لە جیهانی وزەی کارەبا، کە پاشان دابەشدەکرێت بەهۆی تۆڕەکانی وزەی کارەبا.
[[File:Ames_Colorado_generator_alternating_current_power_plant_1891_Gold_King_Mine.png|ڕاست|وێنۆک|ئەم مەکینە بەکارھاتوە وەک دینەمۆ بۆ بەرھەمھێنانی ٣٠٠٠ ڤۆلتیە بە ١٣٣ ھێرتز، بەیەک خەتی تەزوو گۆڕاو .]]
سیستەمی بەرھەمھێنانی تەزووی گۆڕاو ناسێنرا لە سادەترین شێوە لە دۆزینەوەی ھاندەری موگناتیسی لە تەزووی کارەبایی لە ساڵی ١٨٣٠ز. خولانەوەی دینەمۆ بە ئاسایی تەزووی گۆڕاو بەرھەم دەھێنێت بەڵام ماوەیەکی کەم بۆ ئەوە بەکاردەھات، بۆیە بە ئاسایی دەیانگۆری بۆ تەزووی نەگۆر بەھۆی تەزوو گۆرەر (commutator) لە ناو جێنەرەیتەر.
مەکینە سەرەتایەکان پەرەیان پێدرا لە لایەن پێشەنگەکان وەک مایکڵ فارادای (Michael Faraday) و ھیپۆلیتی پیکسی(Hippolyte Pixii). فارادای پەرەی بە لاکێشەی خولاوەدا کە بە کارپێکردنی جەمسەری جیاواز کە ھەر گەیەنەرێکی چالاک بە سەرکەوتویی تێدەپەڕێت بەناو بواری موگناتیسی بە ئاراستەی پێچەوانەی بوارەکە.
== مێژوو : ==
[[File:Ames_Colorado_generator_alternating_current_power_plant_1891_Gold_King_Mine.png|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ames_Colorado_generator_alternating_current_power_plant_1891_Gold_King_Mine.png|ڕاست|وێنۆک|ئەم مەکینە بەکارهاتوە وەک دینەمۆ بۆ بەرهەمهێنانی ٣٠٠٠ ڤۆلتیە بە ١٣٣ هێرتز ، بەیەک خەتی تەزوو گۆڕاو . ]]
سیستەمی بەرهەمهێنانی تەزووی گۆڕاو ناسێنرا لە سادەترین شێوە لە دۆزینەوەی هاندەری موگناتیسی لە تەزووی کارەبایی لە ساڵی ١٨٣٠ز . خولانەوەی دینەمۆ بە ئاسایی تەزووی گۆڕاو بەرهەم دەهێنێت بەڵام ماوەیەکی کەم بۆ ئەوە بەکاردەهات ، بۆیە بە ئاسایی دەیانگۆری بۆ تەزووی نەگۆر بەهۆی تەزوو گۆرەر (commutator) لە ناو جێنەرەیتەر.
ھەروەھا لۆرد کلڤن (Lord Kelvin)و سباستیان فیرانتی(Sebastian Ferranti) پەرەیان بە دینەمۆ سەرەتایەکان دا بە بەرھەمھێنانی لەرەلەر لە نێوان ١٠٠ بۆ ٣٠٠ ھێرتز.
مەکینە سەرەتایەکان پەرەیان پێدرا لە لایەن پێشەنگەکان وەک مایکڵ فارادای ( Michael Faraday ) و هیپۆلیتی پیکسی(Hippolyte Pixii). فارادای پەرەی بە لاکێشەی خولاوەدا کە بە کارپێکردنی جەمسەری جیاواز کە هەر گەیەنەرێکی چالاک بە سەرکەوتویی تێدەپەڕێت بەناو بواری موگناتیسی بە ئاراستەی پێچەوانەی بوارەکە.
لە کۆتایی ١٨٧٠ز بینرا پێشەکی یەکەم سیستەمی کارەبایی قەبارە گەورە لەگەل بەشە سەرەکیەکانی بەرھەمھێنان بۆ وزەدان بە گلۆپە چەماوەکان کە بەکاردەھاتن بۆ روناککردنەوەی شەقامەکان، و حەوشەی کارگەکان یان ناوەوەی کۆگا گەورەکان. ھەندیک لەوان وەک گلۆپی چەماوەی یابلۆچ کە بەرھەمھات لە سالی ١٨٧٨ز کە باشتر کاری دەکرد بە تەزووی گۆراو، و پێشکەوتنەکانی سیستەمی بەرھەمھێنانی سەرەتایی تەزووی گۆراو لەگەل بەکارھێنانی یەکەم وشەی دینەمۆ. پشتگیریکردنی ریژەیەکی گونجاوی ڤۆلتیە لەڕێگەی بەشی بەرھەمھێنان لە سیستەمە سەرەتایانەی کە بە ڕێگەدان بەسەرەوە لە کارامەیی ئەندازیاری بۆ خستنەسەری ئەرک (riding the load). لە سالی ١٨٨٣ز گانز(Ganz) کە جێنەرەیتەری ڤۆلتیەی نەگۆڕی داھێنا کە دەیتوانی ڤۆلتیەیەکی ئاشکرا بدات بە فەرامۆشکردنی نرخی راستەقینەی ئەرک.
هەروەها لۆرد کلڤن (Lord Kelvin )و سباستیان فیرانتی( Sebastian Ferranti) پەرەیان بە دینەمۆ سەرەتایەکان دا بە بەرهەمهێنانی لەرەلەر لە نێوان ١٠٠ بۆ ٣٠٠ هێرتز.
لە پێشەکی ترانسفۆرمەرەکان (transformers) لە ناوەراستی ١٨٨٠ز کە بۆوە پێشەنگ بۆ بڵاوکردنەوە بە بەکارھێنانی تەزووی گۆراو، و بەکارھێنانی لە دینەمۆکان کە پێویستیان پێبێت. پاشان سالی ١٨٩١ز دینەمۆ فرە خەتیەکان بەرھەمھێنران بۆ پشتگیریکردن لە سەرچاوەی تەزوو لە چەندین خەتی جیاواز. دینەمۆکانی دواتر وا بەرھەمھێنران کە بۆ ھەمەجۆر لە لەرەلەری تەزووی گۆراو، کە لەرەلەر لە نیوان ١٦ بۆ ١٠٠ ھێرتز ببێت، کە بەکار دەھاتن لە گلۆپە چەماوەکان و گلۆپە بریقەدار و درەوشاوەکان و مۆتۆرە کارەبایەکان. بەتایبەتی لەرەلەری رادیۆیی گۆراو پەرەی پێدرا وەک شەپۆلی درێژی رادیۆیی گوێزەرەوە لە دەوروبەری جەنگی جیھانی یەکەم وە کەمێک بەکارھات لەوێستگەی بەرزی توانای بروسکەیی بێتەل پێش ئەوەی لوولە بۆشایە گوێزەرەوەکان شوێنیان بگرنەوە.
لە کۆتایی ١٨٧٠ز بینرا پێشەکی یەکەم سیستەمی کارەبایی قەبارە گەورە لەگەل بەشە سەرەکیەکانی بەرهەمهێنان بۆ وزەدان بە گلۆپە چەماوەکان کە بەکاردەهاتن بۆ روناککردنەوەی شەقامەکان، و حەوشەی کارگەکان یان ناوەوەی کۆگا گەورەکان . هەندیک لەوان وەک گلۆپی چەماوەی یابلۆچ کە بەرهەمهات لە سالی ١٨٧٨ز کە باشتر کاری دەکرد بە تەزووی گۆراو ،و پێشکەوتنەکانی سیستەمی بەرهەمهێنانی سەرەتایی تەزووی گۆراو لەگەل بەکارهێنانی یەکەم وشەی دینەمۆ. پشتگیریکردنی ریژەیەکی گونجاوی ڤۆلتیە لەڕێگەی بەشی بەرهەمهێنان لە سیستەمە سەرەتایانەی کە بە ڕێگەدان بەسەرەوە لە کارامەیی ئەندازیاری بۆ خستنەسەری ئەرک (riding the load). لە سالی ١٨٨٣ز گانز(Ganz) کە جێنەرەیتەری ڤۆلتیەی نەگۆڕی داهێنا کە دەیتوانی ڤۆلتیەیەکی ئاشکرا بدات بە فەرامۆشکردنی نرخی راستەقینەی ئەرک.
== بنچینەی کارکردنی ==
لە پێشەکی ترانسفۆرمەرەکان (transformers) لە ناوەراستی ١٨٨٠ز کە بۆوە پێشەنگ بۆ بڵاوکردنەوە بە بەکارهێنانی تەزووی گۆراو ، و بەکارهێنانی لە دینەمۆکان کە پێویستیان پێبێت . پاشان سالی ١٨٩١ز دینەمۆ فرە خەتیەکان بەرهەمهێنران بۆ پشتگیریکردن لە سەرچاوەی تەزوو لە چەندین خەتی جیاواز. دینەمۆکانی دواتر وا بەرهەمهێنران کە بۆ هەمەجۆر لە لەرەلەری تەزووی گۆراو ، کە لەرەلەر لە نیوان ١٦ بۆ ١٠٠ هێرتز ببێت ، کە بەکار دەهاتن لە گلۆپە چەماوەکان و گلۆپە بریقەدار و درەوشاوەکان و مۆتۆرە کارەبایەکان. بەتایبەتی لەرەلەری رادیۆیی گۆراو پەرەی پێدرا وەک شەپۆلی درێژی رادیۆیی گوێزەرەوە لە دەوروبەری جەنگی جیهانی یەکەم وە کەمێک بەکارهات لەوێستگەی بەرزی توانای بروسکەیی بێتەل پێش ئەوەی لوولە بۆشایە گوێزەرەوەکان شوێنیان بگرنەوە.
[[File:Alternator_1.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Alternator_1.svg|وێنۆک|ھێڵکاری سادەی دینەمۆ لەگەل ناواخنی موگناتیسی خولاوە(rotor) و بەشی جێگیر(stator). وە پێشاندانی تەزووی بەرھەم ھاوتوو لەناو بەشی جێگیر بەھۆی خولانەوەی بواری موگناتیسی خولاوە.]]
جووڵەی کارەبایی پەیوەندی ھەیە لەگەڵ بواری موگناتیسی گەشەسەندوو کە پێی دەگوتری ھێزی جوڵەی ئەلیکترۆنەکان (EMF) لە ھاوکیشەی فارادای. ئەو(EMF) پێچەوانەیە کە جەمسەرگیرە بۆیە کاتێک دەجوڵێت لە ژێر جەمسەری بواری موگناتیسی بە پێچەوانەی جەمسەرەکان دەبێت. بە شێوەیەکی گشتی خولانەوەی موگناتیس پێی دەگوترێ خولاوە (rotor) کە دەخولێتەوە لەناو بەشی جێگیری گەیەنەری کۆیل کە ناواخنی ئاسنە. ئەو بوارە گەیەنەرە کە دەبڕێت کە دەبێتەھۆی بەرھەمھێنانی (EMF)کە وەک خستنە سەری میکانیکیانە ھۆکارێکە بۆ سوراندنەوەی خولاوە (rotor).
بواری موگناتیسی خولاوە دەبیتەھۆی دروستکردنی ڤۆلتەیەی تەزووی گۆراو. لە کاتێکدا تەزوو لە ناو پێچە جێگیرکراوەکان دەگۆڕێت لەگەل شوێنی پارچە خولاوەکە، دینەمۆ ھاوکات جێنەرەیتەریشە.
== بنچینەی کارکردنی : ==
[[File:Alternator_1.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Alternator_1.svg|وێنۆک|هێڵکاری سادەی دینەمۆ لەگەل ناواخنی موگناتیسی خولاوە(rotor) و بەشی جێگیر(stator).وە پێشاندانی تەزووی بەرهەم هاوتوو لەناو بەشی جێگیر بەهۆی خولانەوەی بواری موگناتیسی خولاوە. ]]
جووڵەی کارەبایی پەیوەندی هەیە لەگەڵ بواری موگناتیسی گەشەسەندوو کە پێی دەگوتری هێزی جوڵەی ئەلیکترۆنەکان (EMF) لە هاوکیشەی فارادای .ئەو(EMF) پێچەوانەیە کە جەمسەرگیرە بۆیە کاتێک دەجوڵێت لە ژێر جەمسەری بواری موگناتیسی بە پێچەوانەی جەمسەرەکان دەبێت .بە شێوەیەکی گشتی خولانەوەی موگناتیس پێی دەگوترێ خولاوە (rotor) کە دەخولێتەوە لەناو بەشی جێگیری گەیەنەری کۆیل کە ناواخنی ئاسنە . ئەو بوارە گەیەنەرە کە دەبڕێت کە دەبێتەهۆی بەرهەمهێنانی (EMF)کە وەک خستنە سەری میکانیکیانە هۆکارێکە بۆ سوراندنەوەی خولاوە (rotor).
بواری موگناتیسی خولاوە بەرھەمدێت لە موگناتیسە ھەمیشەیەکان، یان لە لایەن بواری کۆیلی موگناتیسی کارەبایی. دینەمۆ خۆبزوێنەکان پێچ خولاوەکان بەکاردێنن کە رێگا دەدەن بە کۆنترۆلکردنی بەرھەم ھێنانی ڤۆلتیەی دەستکەوتوو لە دینەمۆکان بە گۆرینی نرخی تەزوو لە بواری پێچەکانی خولاوە. مەکینە موگناتیسە ھەمیشەیەکان بە دوورن لە لەدەستدان بەھۆی موگناتیسبونەوەی لەناو خولاوەکە. بەلام دیاریدەکرێت بەھۆی قەبارە و نرخی مادەی موگناتیسی. لەو کاتەی بواری موگناتیسی ھەمیشەیی جێگیرە ئەوا تێرمینال ڤۆلتیە راستەوانە دەگۆرێت لەگەل خێرایی خولانەوەی جێنەرەیتەر. ئەو فەحمانەی ناو جەنەرەیتەری تەزووی گۆراو قەبارەیان گەورەترە لەوانەی کە بەکاردێن لەناو بەکارھێنانە خۆبزوینەکان.
بواری موگناتیسی خولاوە دەبیتەهۆی دروستکردنی ڤۆلتەیەی تەزووی گۆراو.لە کاتێکدا تەزوو لە ناو پێچە جێگیرکراوەکان دەگۆڕێت لەگەل شوێنی پارچە خولاوەکە، دینەمۆ هاوکات جێنەرەیتەریشە.
ئامێری کۆنترۆلکردنی ڤۆلتیەی ئۆتۆماتیکی کۆنترۆلی بواری تەزوو(field current) دەکات بۆ پارێزگاریکردن لە ڤۆلتیەی جێگیری بەرھەم ھاتوو. ئەگەر ڤۆلتیەی بەرھەم ھاتوو لە کۆیلی جێگیری ئارمێچەر کەم بوو ئەوا دەبیتەھۆی داواکردنی بەمەش تەزووی زیاتر دەچێتە ناو کۆیلی خولاوە بەناو ڤۆلتیە راستکەرەوە ((VR)voltage regulator). ئەو زیادبونەی لە بواری موگناتیسی چواردەوری کۆیلەکان پەیدادەبێت زیاترە لەو ڤۆلتیەی ناو کۆیلی ئارمێچەر. بەم جۆرە ڤۆلتیەی بەرھەم ھاتوو دەگەرێتەوە سەر ھەمان نرخی سەرەتایی خۆی.
بواری موگناتیسی خولاوە بەرهەمدێت لە موگناتیسە هەمیشەیەکان ،یان لە لایەن بواری کۆیلی موگناتیسی کارەبایی. دینەمۆ خۆبزوێنەکان پێچ خولاوەکان بەکاردێنن کە رێگا دەدەن بە کۆنترۆلکردنی بەرهەم هێنانی ڤۆلتیەی دەستکەوتوو لە دینەمۆکان بە گۆرینی نرخی تەزوو لە بواری پێچەکانی خولاوە. مەکینە موگناتیسە هەمیشەیەکان بە دوورن لە لەدەستدان بەهۆی موگناتیسبونەوەی لەناو خولاوەکە. بەلام دیاریدەکرێت بەهۆی قەبارە و نرخی مادەی موگناتیسی. لەو کاتەی بواری موگناتیسی هەمیشەیی جێگیرە ئەوا تێرمینال ڤۆلتیە راستەوانە دەگۆرێت لەگەل خێرایی خولانەوەی جێنەرەیتەر .ئەو فەحمانەی ناو جەنەرەیتەری تەزووی گۆراو قەبارەیان گەورەترە لەوانەی کە بەکاردێن لەناو بەکارهێنانە خۆبزوینەکان.
دینەمۆکان بەکاردێن لە بەشی گرینگی وێستەگەکانی بەرھەمھینانی وزە ھەروەھا بۆ کۆنتڕۆلکردنی بواری تەزوو بۆ رێکردنەوەی وزەی پەرچدراوە، و یارمەتیدەرە بۆ جێگیرکردنی سیستەمی وزە دژی کاریگەریەکانی ھەڵە لەناکاوەکان. بەزۆری سێ جۆر لە پێچی جێگیر دادەنرێت کە پارسەنگی بواری موگناتیسی خولاوە دەکات کە سێ خەت تەزوو بەرھەم دەھێنێت.
ئامێری کۆنترۆلکردنی ڤۆلتیەی ئۆتۆماتیکی کۆنترۆلی بواری تەزوو( field current) دەکات بۆ پارێزگاریکردن لە ڤۆلتیەی جێگیری بەرهەم هاتوو. ئەگەر ڤۆلتیەی بەرهەم هاتوو لە کۆیلی جێگیری ئارمێچەر کەم بوو ئەوا دەبیتەهۆی داواکردنی بەمەش تەزووی زیاتر دەچێتە ناو کۆیلی خولاوە بەناو ڤۆلتیە راستکەرەوە ((VR)voltage regulator). ئەو زیادبونەی لە بواری موگناتیسی چواردەوری کۆیلەکان پەیدادەبێت زیاترە لەو ڤۆلتیەی ناو کۆیلی ئارمێچەر.بەم جۆرە ڤۆلتیەی بەرهەم هاتوو دەگەرێتەوە سەر هەمان نرخی سەرەتایی خۆی.
== خێراییە ھاوشێوەکان ==
دینەمۆکان بەکاردێن لە بەشی گرینگی وێستەگەکانی بەرهەمهینانی وزە هەروەها بۆ کۆنتڕۆلکردنی بواری تەزوو بۆ رێکردنەوەی وزەی پەرچدراوە، و یارمەتیدەرە بۆ جێگیرکردنی سیستەمی وزە دژی کاریگەریەکانی هەڵە لەناکاوەکان .بەزۆری سێ جۆر لە پێچی جێگیر دادەنرێت کە پارسەنگی بواری موگناتیسی خولاوە دەکات کە سێ خەت تەزوو بەرهەم دەهێنێت.
یەک سووڕ لە تەزووی گۆراو کە بەرھەمدێت لەھەرکاتێک کە ھەرجووتێک لە جەمسەری بواریەکە لە ھەرخالێک پێچە جێگیرەکان دەبڕێت. پەیوندی خێرایی و لەرەلەر یەکسانە بە ئەم ھاوکیشەی خوارەوە:-
<math>N = 120f/P</math>
== خێراییە هاوشێوەکان : ==
* کاتێک(<math>f</math>) لەرەلەر بێت کە بە ھێرتز دەپێورێت
یەک سووڕ لە تەزووی گۆراو کە بەرهەمدێت لەهەرکاتێک کە هەرجووتێک لە جەمسەری بواریەکە لە هەرخالێک پێچە جێگیرەکان دەبڕێت . پەیوندی خێرایی و لەرەلەر یەکسانە بە ئەم هاوکیشەی خوارەوە:-
* <math>P</math> : یەکسانە بە ژمارەی جەمسەرەکان (٢٬٤٬٦،...)
* <math>N</math> : یەکسانە بە ژمارەی سورانەوەکان بە یەکەی خولانەوە بۆ ھەر خولەکێک (RPM).
یەکێک لە کۆنترین وەسفکردنی سیستەمی تەزووی گۆراو کە ھەندێک جار دەدرا بە لەرەلەر بە زاراوەی گۆرینەکان بۆ ھەر خولەکێک یان ژماردنی نیوە بۆ ھەر یەک سووری گۆرینەکە. نمونە ١٢٠٠٠ گۆرین (نۆرە) بۆ ھەر خولەکێک کە یەکسانە بە ١٠٠ھێرتز.
<math>N = 120f/P</math>
لەرەلەری بەرھەمھاتووی دینەمۆ بەندە لەسەر ژمارەی جەمسەرەکان و خێرایی خولانەوە. ھاوشێوەی خولاوە بە لەرەلەرێکی تایبەت پێشی دەگوترێ خێرایی ھاوشێوە بۆ ئەو لەرەلەرە.
* کاتێک( <math>f</math>) لەرەلەر بێت کە بە هێرتز دەپێورێت
* <math>P</math> : یەکسانە بە ژمارەی جەمسەرەکان (٢،٤،٦،...)
* <math>N</math> : یەکسانە بە ژمارەی سورانەوەکان بە یەکەی خولانەوە بۆ هەر خولەکێک (RPM).
ئەم خشتەیەی خوارەوە ھەندێک نمونە پیشان دەدات:
یەکێک لە کۆنترین وەسفکردنی سیستەمی تەزووی گۆراو کە هەندێک جار دەدرا بە لەرەلەر بە زاراوەی گۆرینەکان بۆ هەر خولەکێک یان ژماردنی نیوە بۆ هەر یەک سووری گۆرینەکە. نمونە ١٢٠٠٠ گۆرین(نۆرە )بۆ هەر خولەکێک کە یەکسانە بە ١٠٠هێرتز.
لەرەلەری بەرهەمهاتووی دینەمۆ بەندە لەسەر ژمارەی جەمسەرەکان و خێرایی خولانەوە.هاوشێوەی خولاوە بە لەرەلەرێکی تایبەت پێشی دەگوترێ خێرایی هاوشێوە بۆ ئەو لەرەلەرە.
ئەم خشتەیەی خوارەوە هەندێک نمونە پیشان دەدات :
{| class="wikitable"
! rowspan="2" |جەمسەرەکان
! colspan="3" |خێرایی خولانەوە (RPM)
|-
!٥٠ هێرتزھێرتز
!٦٠ھێرتز
!٦٠هێرتز
!٤٠٠ هێرتزھێرتز
|-
|٢
|-
|١٤
|٤٢٨٫٦
|٤٢٨.٦
|٥١٤٫٣
|٥١٤.٣
|٣٤٢٩
|-
|-
|١٨
|٣٣٣٫٣
|٣٣٣.٣
|٤٠٠
|٢٦٦٧
|}
== پۆلێنکردنەکان : ==
دینەمۆ دەکرێت پۆلێن بکرێن بە چەند رێگایەک وەک: بە ھاندان ،ھاندان، ژمارەی خەتەکان ،خەتەکان، جۆرەکانی خولانەوە وە ڕێگاکانی ساردکردنەوە و بەکارھێنانەکانی .
=== بە ھاندان ( by excitation ) : ===
دوو رێگای سەرەکی ھەیە بۆ بەرھەم ھێنانی بواری موگناتیسی لە دینەمۆکاندا ، بەهۆی موگناتیسی ھەمیشەیی یان بواری کۆیلەکان ، لە دینەمۆ موگناتیسی ھەمیشەیی بەکاردێت کە بە گشتی پێی دەگوترێت مەگنەتۆس(magnetos) .
=== بە ھاندان (by excitation) ===
لە ھەندێ جۆری دینەمۆکان بواری کۆیلەکان بەکاردێت لەلایەن ئەلیکترۆمەگنەتیک بۆ بەرھەم ھێنانی بواری موگناتیسی خولاوە .
دوو رێگای سەرەکی ھەیە بۆ بەرھەم ھێنانی بواری موگناتیسی لە دینەمۆکاندا، بەھۆی موگناتیسی ھەمیشەیی یان بواری کۆیلەکان، لە دینەمۆ موگناتیسی ھەمیشەیی بەکاردێت کە بە گشتی پێی دەگوترێت مەگنەتۆس(magnetos).
لە ھەندێ جۆری دینەمۆکان بواری کۆیلەکان بەکاردێت لەلایەن ئەلیکترۆمەگنەتیک بۆ بەرھەم ھێنانی بواری موگناتیسی خولاوە.
ئەو ئامێرەی کە موگناتیسی ھەمیشەیی بەکاردێنت بۆ بەرھەم ھێنانی تەزووی کارەبایی گۆراو پێی دەگوترێت دینەمۆی موگناتیسی ھەمیشەیی، جێنەرەیتەری موگناتیسی هەمیشەیی دەکرێت بەرھەم بھێنرێ بە یەکێک لە تەزووی کارەبای گۆراو یان تەزووی کارەبای نەگۆر ئەگەر تەزوو گۆر(commutator)ھەبێت ،تەزوو گۆر ئامێڕێكە بۆ پێچەوانە كردنەوەي تەزوويی كارەبا.
ئەو ئامێرەی کە موگناتیسی ھەمیشەیی بەکاردێنت بۆ بەرھەم ھێنانی تەزووی کارەبایی گۆراو پێی دەگوترێت دینەمۆی موگناتیسی ھەمیشەیی، جێنەرەیتەری موگناتیسی ھەمیشەیی دەکرێت بەرھەم بھێنرێ بە یەکێک لە تەزووی کارەبای گۆراو یان تەزووی کارەبای نەگۆر ئەگەر تەزوو گۆر(commutator)ھەبێت، تەزوو گۆر ئامێڕێکە بۆ پێچەوانە کردنەوەی تەزوویی کارەبا.
==== جێنەرەیتەری تەزووی کارەبای نەگۆر (DC) : ====
ئەم رێگایە لە ھاندان(excitation ) پێکدێت لە بەشێکی بچوکی جێنەرەیتەری تەزووی کارەبای نەگۆر کە جێگیرکراوە لەسەر ھەمان شەفت لەگەڵ دینەمۆ ، جێنەرەیتەری تەزووی کارەبای نەگۆر (DC) بڕێکی بچوک کارەبای پێویستە تا ھانی بواری کۆیلەکان دەدات بۆ بەیەکەوە بەستی دینەمۆ بە جێنەرەیتەری کارەبایی . گۆران لەم سیستەمە لە جۆرەکانی دینەمۆ بەکاردێت.
==== جێنەرەیتەری تەزووی کارەبای نەگۆر (DC) ====
هەمەجۆری لەو سیستەمە یەکێکە لەو جۆرانەی دینەمۆ کە تەزووی نەگۆڕ بەکاردێنێت لەڕێی پاتری بۆ ئەوەی دەست بەهاندانی سەرەتا بکات بەلام دوای ئەوە دینەمۆکە خودی خۆی هاندا دەدات.
ئەم رێگایە لە ھاندان(excitation) پێکدێت لە بەشێکی بچوکی جێنەرەیتەری تەزووی کارەبای نەگۆر کە جێگیرکراوە لەسەر ھەمان شەفت لەگەڵ دینەمۆ، جێنەرەیتەری تەزووی کارەبای نەگۆر (DC) بڕێکی بچوک کارەبای پێویستە تا ھانی بواری کۆیلەکان دەدات بۆ بەیەکەوە بەستی دینەمۆ بە جێنەرەیتەری کارەبایی. گۆران لەم سیستەمە لە جۆرەکانی دینەمۆ بەکاردێت.
ھەمەجۆری لەو سیستەمە یەکێکە لەو جۆرانەی دینەمۆ کە تەزووی نەگۆڕ بەکاردێنێت لەڕێی پاتری بۆ ئەوەی دەست بەھاندانی سەرەتا بکات بەلام دوای ئەوە دینەمۆکە خودی خۆی ھاندا دەدات.
==== گۆران و راستکردنەوە : ====
ئەم رێگایە پشت دەبەستێت بە پاراستنی ماوەی موگناتيسێتی لە ناواخنی ئاسن بۆ بەرهەمهینانی بواری موگناتیسی لاوازی کە ڕێگا دەدات ڤۆلتیەکی کەم بەرهەمبێت ئەو ڤۆلتییەیە بەکاردێت بۆ ھاندانی بواری کۆیلەکان لە دینەمۆ بۆ بەرهەم هێانی ڤۆلتیەی بەھێز وەکو بەشی پرۆسێسی بەرز کردنەوە (BUP) . دوای بەرز کردنەوەی ڤۆلتیەی سەرەتایی ، ئەو بوارە ڤۆلتیەی راستکەرەوەی ھەیە لە دینەمۆ .
==== گۆران و راستکردنەوە ====
==== دینەمۆ بێ فەحمەکان (فڵچەکان): ====
ئەم رێگایە پشت دەبەستێت بە پاراستنی ماوەی موگناتیسێتی لە ناواخنی ئاسن بۆ بەرھەمھینانی بواری موگناتیسی لاوازی کە ڕێگا دەدات ڤۆلتیەکی کەم بەرھەمبێت ئەو ڤۆلتییەیە بەکاردێت بۆ ھاندانی بواری کۆیلەکان لە دینەمۆ بۆ بەرھەم ھێانی ڤۆلتیەی بەھێز وەکو بەشی پرۆسێسی بەرز کردنەوە (BUP). دوای بەرز کردنەوەی ڤۆلتیەی سەرەتایی، ئەو بوارە ڤۆلتیەی راستکەرەوەی ھەیە لە دینەمۆ.
دینەمۆ بێ فەحمەکان (فڵچەکان) پێکدەهێنران لە بەستی دوو دینەمۆ کە کۆتاکانیان لەسەر یەک شەفت بوو. تا سالی ١٩٦٦ز دینەمۆکان فەحمەکانیان بەکاردەهێنا لەگەل پێشکەوتنی تەکنەلۆژیای نیمچە گەیەنەر ،دینەمۆ بێ فەحمەکان گونجاون .دینەمۆبچوکە بێ فەحمەکان وەک یەک یەکە دەردەکەون بەلام دوو پارچەی دیاریکراویان هەیە لە جیلە گەورەکان .یەكێک لەو پارچە گەورەکە بەشی سەرەکی دینەمۆیەکەیە بەلام بەشە بچوکەکە هاندەرە(exciter).هاندەر کۆیلی جێگیری هەیە لەگەل ئارمێچەری خولاوە .
==== دینەمۆ بێ فەحمەکان (فڵچەکان) ====
دینەمۆی سەرەکی دیمەنی پێچەوانە بەکاردێنێت لەگەل بواری خولاوە و ئارمێچەری جێگیر.رێکتیفایەری گەیاندن کەپێی دەگوترێ رێکتیفایەری بەستراوی خولاوە جێگیر دەکریت لەسەر خولاوە(rotor).هیچ کام لە فەحمەکان و خلیسکە ئەلقەکان بەکارنایەن کە ئەمەش ژمارەی پاڕجە زیادەکان کەم دەکاتەوە.
دینەمۆ بێ فەحمەکان (فڵچەکان) پێکدەھێنران لە بەستی دوو دینەمۆ کە کۆتاکانیان لەسەر یەک شەفت بوو. تا سالی ١٩٦٦ز دینەمۆکان فەحمەکانیان بەکاردەھێنا لەگەل پێشکەوتنی تەکنەلۆژیای نیمچە گەیەنەر، دینەمۆ بێ فەحمەکان گونجاون. دینەمۆبچوکە بێ فەحمەکان وەک یەک یەکە دەردەکەون بەلام دوو پارچەی دیاریکراویان ھەیە لە جیلە گەورەکان. یەکێک لەو پارچە گەورەکە بەشی سەرەکی دینەمۆیەکەیە بەلام بەشە بچوکەکە ھاندەرە(exciter). ھاندەر کۆیلی جێگیری ھەیە لەگەل ئارمێچەری خولاوە.
دینەمۆی سەرەکی دیمەنی پێچەوانە بەکاردێنێت لەگەل بواری خولاوە و ئارمێچەری جێگیر. رێکتیفایەری گەیاندن کەپێی دەگوترێ رێکتیفایەری بەستراوی خولاوە جێگیر دەکریت لەسەر خولاوە(rotor). ھیچ کام لە فەحمەکان و خلیسکە ئەلقەکان بەکارنایەن کە ئەمەش ژمارەی پاڕجە زیادەکان کەم دەکاتەوە.
جیاوازی لە ڕێژەی تەزووی تێپەربوو بە کۆیلی هاندەری جێگیر دەبیتە هۆی پەیدابونی سێ خەتی دەرجوو لە هاندەر. ئەو خەتە دەرچوانە رێکدەخرێن بەهۆی رەکتیفایەری بەستراوی خولاوە کە بەستراون لەسەر خولاوە ،بەرئەنجامی سەرچاوەی کەمی تەزووی نەگۆر لە بواری خولاوەی دینەمۆی سەرەکی لەگەل دەرچوەکانی دینەمۆ. ئەو هەموو ئەنجامە بە برەکی کەم لە تەزوویەکی نەگۆری هاندەر کۆنترۆلی دەرچوەکانی دینەمۆی سەرەکی بە شێوەیەکی ناراستەوخۆ دەکات.
جیاوازی لە ڕێژەی تەزووی تێپەربوو بە کۆیلی ھاندەری جێگیر دەبیتە ھۆی پەیدابونی سێ خەتی دەرجوو لە ھاندەر. ئەو خەتە دەرچوانە رێکدەخرێن بەھۆی رەکتیفایەری بەستراوی خولاوە کە بەستراون لەسەر خولاوە، بەرئەنجامی سەرچاوەی کەمی تەزووی نەگۆر لە بواری خولاوەی دینەمۆی سەرەکی لەگەل دەرچوەکانی دینەمۆ. ئەو ھەموو ئەنجامە بە برەکی کەم لە تەزوویەکی نەگۆری ھاندەر کۆنترۆلی دەرچوەکانی دینەمۆی سەرەکی بە شێوەیەکی ناراستەوخۆ دەکات.
=== ژمارەی خەتەکان : ===
رێگایەکی تر بۆ پۆلێن کردنی دینەمۆکان ژمارەی ئەو خەتەکانەیە کە لە ڤۆلتیەی دەردەچێت ، کە دەتوانرێت تاکە خەت بێت یان فرە خەت .دینەمۆ سێ خەتیەکان زۆرترین بەکارھێنانان ھەیە ، بەڵام فرە خەتیەکان لە دینەمۆ دەکرێت دوو خەتی ،یان شەش خەتی یان زیاتر بێت .
=== بەژمارەی بەشی خولاوە:خەتەکان ===
رێگایەکی تر بۆ پۆلێن کردنی دینەمۆکان ژمارەی ئەو خەتەکانەیە کە لە ڤۆلتیەی دەردەچێت، کە دەتوانرێت تاکە خەت بێت یان فرە خەت. دینەمۆ سێ خەتیەکان زۆرترین بەکارھێنانان ھەیە، بەڵام فرە خەتیەکان لە دینەمۆ دەکرێت دوو خەتی، یان شەش خەتی یان زیاتر بێت.
بەشە خولاوەکان لە دینەمۆ دەتوانن ببن بە ئارمێچەر یان بواری موگناتیسی . جۆری ئارمێچەری خولاوە کە پێچی ئارمێچەری ھەیە لەسەر بەشە خولاوەکەی ، لەو شوێنەی پێچەکان بەناو بواری موگناتیسی جێگیردا تێپەر دەبن. جۆری ئارمێچەری خولاوە زۆر بەکار نایەت . جۆری بواری خولانەوە (revolving field) کە بواری موگناتیسی ھەیە لەسەر بەشە خولاوەکەدا دەخولێنەوە پێچەکانی ئارمێچەری جێگیر دەبڕن. ئەو سودانەی کە ھەیەتی سێرکتی خولاوە توانایەکی کەمتر لە دەست دەدات لەچاو سێرکتی ئارمێچەر ئەمە وا دەکات خلیسکە ئەلقە بچوکتر بێت و تێچوی کەمتر بێت ، تەنھا دوو لەو خلیسکە ئەلقانە پێویستن بۆ تەزووی نەگۆر ، ئەگەر چی پێچەکانی خولاوە سێ خەتە و شوێنی زۆرە پێویستی بە خلیسکە ئەلقەی زۆرترە . ئارمێچەری جێگیر دەتوانێت ببێت بە پێچ بۆ ئاستی ڤۆلتیەی ناوەندی لەبار کە دەتوانێت بەرز بکرێتەوە بۆ ھەزاران ڤۆلتیە . بەرھەم ھێنانی خلیسکە ئەلقەکان بۆ زیاتر لە ھەزار ڤۆلتیە تێچوویەکی زۆری ھەیە و لە باریش نییە .
=== بە بەشی خولاوە ===
=== رێگاکانی ساردکردنەوە : ===
بەشە خولاوەکان لە دینەمۆ دەتوانن ببن بە ئارمێچەر یان بواری موگناتیسی. جۆری ئارمێچەری خولاوە کە پێچی ئارمێچەری ھەیە لەسەر بەشە خولاوەکەی، لەو شوێنەی پێچەکان بەناو بواری موگناتیسی جێگیردا تێپەر دەبن. جۆری ئارمێچەری خولاوە زۆر بەکار نایەت. جۆری بواری خولانەوە (revolving field) کە بواری موگناتیسی ھەیە لەسەر بەشە خولاوەکەدا دەخولێنەوە پێچەکانی ئارمێچەری جێگیر دەبڕن. ئەو سودانەی کە ھەیەتی سێرکتی خولاوە توانایەکی کەمتر لە دەست دەدات لەچاو سێرکتی ئارمێچەر ئەمە وا دەکات خلیسکە ئەلقە بچوکتر بێت و تێچوی کەمتر بێت، تەنھا دوو لەو خلیسکە ئەلقانە پێویستن بۆ تەزووی نەگۆر، ئەگەر چی پێچەکانی خولاوە سێ خەتە و شوێنی زۆرە پێویستی بە خلیسکە ئەلقەی زۆرترە. ئارمێچەری جێگیر دەتوانێت ببێت بە پێچ بۆ ئاستی ڤۆلتیەی ناوەندی لەبار کە دەتوانێت بەرز بکرێتەوە بۆ ھەزاران ڤۆلتیە. بەرھەم ھێنانی خلیسکە ئەلقەکان بۆ زیاتر لە ھەزار ڤۆلتیە تێچوویەکی زۆری ھەیە و لە باریش نییە.
زۆربەی دینەمۆکان سارد دەکرێنەوە بە ھەوای دەوروبەر ، ھێزەکان بە ھۆی پەرژین کردنەوە لە لایەن پانکە کە ئیشدەکەن لەسەر ھەمان شەفتی دینەمۆ .لە هۆیەکانی گواستنەوە وەک پاسەکانی گواستنەوە ئەو سیستەمە کارەبایە گەورانە دینەمۆی گەورەیان پێویستە کە بە زەیت سارد دەکرێنەوە ، وە لە جۆرە دەریاییەکاندا ئاو بەکاردێت بۆ ساردکردنەوە ، وە لە ئۆتۆمبێلە گرانەکانیشدا دووبارە ئاو بەکار دێت بۆ ساردکردنەوە تا ئەوەی دینەمۆکان زۆرترین وزەی کارەبا بدەن .
=== رێگاکانی ساردکردنەوە ===
== بەکارهێنانە تایبەتەکان ==
زۆربەی دینەمۆکان سارد دەکرێنەوە بە ھەوای دەوروبەر، ھێزەکان بە ھۆی پەرژین کردنەوە لە لایەن پانکە کە ئیشدەکەن لەسەر ھەمان شەفتی دینەمۆ. لە ھۆیەکانی گواستنەوە وەک پاسەکانی گواستنەوە ئەو سیستەمە کارەبایە گەورانە دینەمۆی گەورەیان پێویستە کە بە زەیت سارد دەکرێنەوە، وە لە جۆرە دەریاییەکاندا ئاو بەکاردێت بۆ ساردکردنەوە، وە لە ئۆتۆمبێلە گرانەکانیشدا دووبارە ئاو بەکار دێت بۆ ساردکردنەوە تا ئەوەی دینەمۆکان زۆرترین وزەی کارەبا بدەن.
== بەکارھێنانە تایبەتەکان ==
=== جێنەرەیتەرە کارەبایەکان ===
زۆربەی وێستگەکانی بەرهەمبەرھەم هێنانیھێنانی وزە مەکینەکان بەکاردێنن وەک جێنەرەیتەرەکان. کۆکردنەوەی جێنەرەیتەرەکان بۆ قازانجکردنی تۆرەکانە کە مەرجی هاویەکبونیھاویەکبونی پیویستە بۆ کۆردنەوەیان.
=== دینەمۆ خۆبزوێنەکان ===
[[File:Jeep_2.5_liter_4-cylinder_engine_chromed_e.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Jeep_2.5_liter_4-cylinder_engine_chromed_e.jpg|وێنۆک|دینەمۆ جێگیر کراوە لەسەر بزوینەری ئۆتۆمبێل بە پولی قایش ]]
دینەمۆکان بەکاردێن لە ئۆتۆمبێلە مۆدێرنەکان بۆ شەحنکردنەوەی پاتری و وزە دان بە سیستەمی کارەبایی کاتێک بزوێنەر دەست بە کاردەکات.
تا سالی ١٩٦٠ز ئۆتۆمبێلەکان داینەمۆ جێنەرەیتەری تەزوو نەگۆریان بەکاردێنا لەگەل تەزوو گۆرەکان. تا بەدەستکەوتنی رێکتیفایەری دایۆدی سلیکۆن کە دینەمۆکان شوینیان گرتنەوە.
=== دینەمۆ خۆبزوێنە کارەبایە دیزڵیەکان : ===
لەم دوایانە لە خۆبزوێنە کارەبایی دیزڵ و فرە یەکە کارەبایی دیزڵ ,بزوێنەری جوڵێنەر(prime mover) کە دینەمۆیەکە هەڵدەسوڕێنێتەوەھەڵدەسوڕێنێتەوە (مەبەست لێی سەرەتای کارکردنی دینەمۆ تا دەست بە ئیش بکات) کە کارەبا دابین دەکات بۆ مۆتۆری ڕاکێشان(traction motors) جا تەزوو گۆراو(AC) بێت یان تەزوو نەگۆڕ(DC).
بە گشتی مۆتۆری ڕاکێشان دەبەسترێن لەگەل ڕێکتیفایەری دایۆدی سلیکۆن تا ئەوەی کارەبا بە مۆتۆری راکێشان بدات بە ١٢٠٠ ڤۆلتیەی تەزووی گۆراو (کە راستەوخۆ کارەبای تەزوو بەکار دێنێت) یان تەزوو گۆرەری باو بەکاردێنن کە تەزووی نەگۆر دەگۆڕێت بۆ تەزووی گۆراوی سێ خەت.
یەکەم خۆبزوێنی کارەبایی دیزڵ و زۆرێک لەوان کە تا ئێستاش لە کارکردن دان کە جێنەرەیتەری تەزوو نەگۆر پێش ئەوەی بگات بە سلیکۆنی ئەلیکترۆنی وزە کە ئاسان کۆنترۆلی خێرایی مۆتۆری راکیشانی تەزوو نەگۆری دەکات . زۆربەیان دوو جێنەرەیتەری هەیەھەیە، ،کەکە یەکەم جێنەرەیتەر دەبێتەهۆیدەبێتەھۆی زیادبونی تەزوو بۆ جێنەرەیتەرە گەورە سەرەکیەکە.
جێنەرەیتەر پشتگیری سیستەمی وزە دەکات کە وزە دەدات بە شەمەندەفەر کە پێی دەوتری(HEP) ئەو سیستمە پێویستی بە خێرایەکی نەگۆر هەیەھەیە کە بەگشتی لە نێوان ٩٠٠ خولانەوە بۆ خولەک بە ٤٨٠ ڤۆلتیە بە ٦٠ هێرتزھێرتز.
=== دینەمۆ مارینەکان ؛ ===
دینەمۆ مارینەکان بەکاردێن لە یەختەکان کە هاوشێوەیھاوشێوەی دینەمۆ خۆبزوێنەکان بۆ دانان لە ژینگە ئاویە سوێرەکان. دینەمۆ مارینەکان نەخشەکراون بۆ تەقینەوە سەلماوەکان بۆیە فڵچەی سپارک تەقینەوەی تێکەڵەی هەواھەوا ناکات لەناو ژووری سووتانی بزوێنەر. لەوانەیە ١٢ بۆ ٢٤ ڤۆلت بێت بەندە لەسەر جۆری ئەو سیستەمەی کە دانراوە. بزوێنەرە گەورەکانی مارینی دیزل دوو یان زیاتر دینەمۆ بەکاردێنن بۆ باشکردنی لەگەل داواکردنی وزەی زۆر بۆ یەختە مۆدێرنەکان. لە سەر خولی دینەمۆی یەکی وزە جیادەبێتەوە لە نێوان پاتری دەست پێکردنی بزوینەر و پاتری مالان یان هەرھەر پاتریەکی دیکە لەڕێی بەکار‌هێنانیبەکارھێنانی دوو ئامراز یان دایۆدی (شەحنکردن-جیاکردنە) وە (split-charge diode ) یان بەهۆیبەھۆی گۆرینی هەستیاریھەستیاری ڤۆلتیە (voltage-sensitive relay).
=== دینەمۆ رادیۆیەکان: ===
دینەمۆ لەرەلەرە بەرزەکان کە جۆری جیاوازیان هەیەھەیە خرانە بواری بازرگانی بۆ رادیۆی بلاوکراوە بە لەرەلەرێکی رادیۆیی کەم ،کەم، کە بەکاردەهاتنبەکاردەھاتن بۆ گواستنەوەی کۆدەکانی مۆرس و تاقیگەیی و گواستنەوەی دەنگ و مۆسیقا. لە دینەمۆی ئەلێکساندەرسن هەردووھەردوو پێچی ئارمێچەر و بوارەکە جێگیرن، تەزوو بەرهەمدێ بەرھەمدێ لەناو ئارمێچەر بەهۆیبەھۆی چاکردنی گۆرینی بەرگری موگناتیسی بەشی خولاوەکە(rotor). هەندێکھەندێک مەکینە دروستکران بۆ بەرهەمبەرھەم هێنانیھێنانی تەزووی لەرەلەری رادیۆیی بۆ رادیۆ گوێزەرەوەکان ئەگەرچی چوستیان کەمە.
[[پۆل:گۆڕینی وزە]]
| 