سووتان: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
Aram (لێدوان | بەشدارییەکان) ب + داڕێژە |
|||
ھێڵی ٨:
: 2H2(g) + O2(g) → 2H2O(g)
سووتانی سوتەمەنیێکی ئۆرگانیکی لە ھەوادا ھەردەم گەرمیدەرە چونکە بۆندە دوانیەکەی (O<sub>2</sub>) زۆر لاوازترە لە بۆندە دوانیەکانی تر یان جووتێک لە بۆندە تاکەکان، وە لەبەر ئەوە پێکھێنانی بۆندە بەھێزەکان لە ناو بەرھەمەکانی سووتان [[ئاو|H2O]] و [[کاربۆن دووئۆکسید|CO2]] دەبێت لە ئەنجام لە بەڕەڵاکردنی [[وزە]].<ref name="Schmidt-Rohr 15">{{cite journal|last1=Schmidt-Rohr|first1=K|year=2015|title=Why Combustions Are Always Exothermic, Yielding About 418 kJ per Mole of O<sub>2</sub>|doi=10.1021/acs.jchemed.5b00333|journal=J. Chem. Educ.|volume=92|issue=12|pages=2094–2099|bibcode=2015JChEd..92.2094S}}</ref> وزەکانی بۆندی ناو سووتەمەنیەکە تەنھا ڕۆڵی لاوەکی دەگێڕێ. لەوکاتەوەی کە ئەوان چوونیەکن لەگەڵ وزەی بۆندەکان کە لە نێو بەرھەمەکانی سووتاندان؛ بۆ نموونە، سەرجەمی وزەی بۆندەکانی (CH<sub>4</sub>) بە نزیکەیی چوونیەکە لەگەڵ (CO2). گەرمی سووتانەکە بە نزیکەیی -418 kJ بۆ مۆڵی (O<sub>2</sub>) بەکارھاتووە لە کارلێکی سووتاندا، وە دەتوانترێ پێکھاتەی توخمی سووتەمەنیەکە بخەملێندرێ.<ref name="Schmidt-Rohr 15"
سووتانی ھان نەدراو لەناو ھەوادا پێویستی بە [[پلەی گەرمی]] بەرزی یەکسانە، سووتانی تەواو ستۆکیۆمەتریکە ([[stoichiometric]]) بە گوێرەی سووتەمەنیەکە، کە لەوێدا ھیچ سووتەمەنیەکی بە جێماوە نیە، وە بەشێوەیەکی خەیاڵی ھیچ شتێکی ئۆکسێنەر بەجێنەماوە. بە شێوەیەکی [[داینامیکە گەرمی|داینەمیکە گەرمی]]، [[ھاوسەنگیی کیمیایی|ھاوسەنگی کیمیایی]] سووتان لەناو ھەوادا بەڕادەیەکی ئێجگار زۆر دەکەوێتە لای (دەکەوێتە سەر) بەرھەمەکان. ھەرچەندە سووتانی تەواو ئەستەمە بە نزیکەیی ئەستەمە بۆ بەدەستھێنانی، لەو کاتەوەی ھاوسەنگیەکیمیاییەکە بە شێوەی پێویست نەگەیشتووە (بە دەست نەگەیشتووە)، یان لەوانەیە بەرھەمی نەسووتاوی تیابێت وەک کاربۆن مۆنۆکساید(CO)، ھایدرۆجین وە ھەروەھا کاربۆنیش (کاربۆنی ڕەشیان خۆڵەمێش). بەم شێوەیە، بەشێوەیەکی گشتی دووکەڵی بەرھەمھاتوو ژەھراویە و کەمێک بەرھەمی ئۆکسیدبوو یان نەسووتاو دەگرێتەخۆ. ھەرسووتانێک لە پلەی گەرمی بەرز لەناو ھەوای بەرگە ھەوای زەوی، کە سەدا (٧٨)ی نایترۆجینە، ھەروەھا [[نایترۆجین]] چەندین ئۆکسیدی نایترۆجینیبری بچووک درووست دەکات، بە گشتی وەک (NOx) ئاماژەی پێدەکرێ، لەوکاتەوەی کە سووتانی نایترۆجین بەشێوەیەکی داینامیکە گەرمی لە پلەی گەرمی بەرز پەسەندی دەکات، نەوەک نزم. لەوکاتەوەی کە سووتان بەدەگمەن پاکە، پاکردنەوەی گازی فرێدراوی دووکەڵ یان کاتەلیک کۆنڤێەرتەر لەلایەن یاساوە داوابکرێ.
ھێڵی ٣٦:
== سەرچاوەکان ==
{{سەرچاوەکان}}
{{تووڵی دەروازە|کیمیا|فیزیک}}
| |||