ویکیپیدیا

ھەڵۆ: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

گەڕان بە مێژوودا
→ گۆڕانکاریی کۆنترگۆڕانکاریی نوێتر ←
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
دیداریویکیدەق
تاگەکان: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد دەستکاریی مۆبایل بە وێبی مۆبایل دەستکاری کراوە
شائەمراز
ھێڵی ١:
{{نامەی ڕوونکردنەوە|باڵندەی گۆشتخۆری بەرزەفڕ|ھەڵۆ (ڕوونکردنەوە)}}
{{Taxobox
| name = هەڵۆھەڵۆ
|color=pink
| image = Haliaeetus_leucocephalus-tree-USFWS.jpg
| image_width = 250px
| image_caption = [[هەڵۆیھەڵۆی سەرسپی]]
| regnum = [[گیانەوەران]]
| phylum = [[مازەداران]]
| classis = [[پەلەوەران]]
| ordo = [[شەهێنانشەھێنان]]
| familia = [[هەڵۆیانھەڵۆیان]]
| subdivision_ranks = Genera
| subdivision =
}}
'''هەڵۆھەڵۆ''' بریتییە لە کۆمەڵێک پەلەوەری ڕاوچی لە تیرەی [[هەڵۆیانھەڵۆیان]] (Accipitridae لە تۆرەمەی Falconiformes).<br />
 
نزیک بە ٦٠ جۆر باڵندەی ڕاوکەر هەنھەن کە بە هەڵۆھەڵۆ دەناسرێن و زۆربەیان خۆماڵی [[ئەوراسیا]] و [[ئەفریقا]]ن. پێوەرێکی ڕوون بۆ جیاوازی و ناسینەوەی هەڵۆکانھەڵۆکان لە دیکەی پەلەوەرەکانی تیرەی هەڵۆیانھەڵۆیان نییە، بەڵام بەگشتی هەڵۆکانھەڵۆکان لەوانی تر گەورەترن (بێجگە لە [[داڵاش]]) ، لاقیان گەورەتر و پتەوترە، دەنووکیان گەورە و خوار و باڵەکانیان پانترە. هەمووھەموو هەڵۆکانھەڵۆکان بە ڕۆژ ڕاو دەکەن، چاویان تیژە و بەرزەفڕن.
 
هەڵۆکانھەڵۆکان بە بۆنەی بەهێزییەوەبەھێزییەوە لە زۆربەی کلتوورەکان وەک دروشم و نیشانەی [[شەڕ]] و [[شایەتی]] دەناسرێن. وێنە و پەیکەری ئەم باڵندانە لە سەر زۆر دراو و بینای مێژوویی دەبینرێ و زۆرێک لە وڵاتان ،وڵاتان، ڕێکخراوە و [[پارت]]ەکانی جیهانجیھان وێنەی هەڵۆیانھەڵۆیان وەک دروشم هەڵبژاردووەھەڵبژاردووە.
 
هەڵۆکانھەڵۆکان لە باری [[توێکاری]] و تایبەتمەندی فڕین لە [[داڵاش]]ەکان دەچن، بەڵام سەریان پێچەوانەی داڵاشەکان بە پەڕ داپۆشراوە. هەڵۆکانھەڵۆکان شێوەی [[شمقاڕ]]ەکانیش دەدەن، بەڵام گەورەترن و نێوان باڵەکانیشیان نەختێک درێژترە. جیاوازییەکی تری هەڵۆکانھەڵۆکان لەگەڵ ئەم دوو خزمەدا لە شێوەی بژیوییاندایە، هەڵۆکانھەڵۆکان زۆرتر نێچیری زیندوو دەگرن، بەڵام داڵاش و شمقارەکان لە کەلاک دەخۆن<ref>Encyclopædia Britannica Online, s. v. "eagle", accessed January 08, 2014, http://www.britannica.com/EBchecked/topic/175537/eagle.</ref>
.
 
هەڵۆیھەڵۆی نیکوباری باشووری، بچووکترین هەڵۆیەھەڵۆیە کە تەنیا ٤٥٠ گ و ٤٠ سم دەبێ و خۆماڵی دوورگەکانی نیکوبارە. هەڵۆیھەڵۆی دەریایی ستەلێر بە کێشی ٦،٧٦٬٧ کیلۆگرەم و هەڵۆیھەڵۆی [[فلیپین]]ی بە درێژی یەک میتر لە پاڵ هەڵۆیھەڵۆی دووسپی و هەڵۆیھەڵۆی هارپیھارپی گەورەترین جۆری هەڵۆکاننھەڵۆکانن.
==ناوەکان==▼
بۆ هەڵۆ ئەم ناوانەش لە زمانی کوردیدا بە کار دێت:▼
*''هکور، ئەلە، ئلهۆ، هولی، ئەیلۆ، سپر، کورت، سەرکنەک''▼
 
▲== ناوەکان ==
▲بۆ هەڵۆھەڵۆ ئەم ناوانەش لە زمانی کوردیدا بە کار دێت:
▲* ''هکور،ھکور، ئەلە، ئلهۆ،ئلھۆ، هولی،ھولی، ئەیلۆ، سپر، کورت، سەرکنەک''
 
== تایبەتمەندی و ژینگەناسی ==
هەڵۆکانھەڵۆکان تەنیا یەک هاوسەرھاوسەر لە ژیاندا هەڵدەبژێرن ھەڵدەبژێرن. هێلانەھێلانە لەشوێنێکی زۆر بەرز، بە تووڵ و شووڵی دار چێ دەکەن و هەمووھەموو ساڵێک دەگەڕێنەوە سەری، بە جۆرێ کە جیقنە و پاڵ، ساڵ لەگەڵ ساڵ، لە سەر یەک کەڵەکە دەبێ و بڕێجار تا ٥٠٠ کیلۆگرەم و تا ٣ مەتر گەورە دەبێ. گەورەترین هێلانەیھێلانەی ناسراو هیھی دوو هەڵۆیھەڵۆی سەرسپی لە [[فلوریدا]]ی [[ئەمریکا]]یە کە ٦،١٦٬١ میتر قووڵی، ٢،٩٢٬٩ میتر پانی و کێشێکی سەیروسەمەر، واتە ٢،٧٢٢٢٬٧٢٢ کگی هەیەھەیە.<ref>[http://www.trails.com/arts/amazing-bird-records.aspx#ixzz2pxCy5viK Trails.com: Amazing Bird Records]</ref> .<br />{{ھن}}▼
هەڵۆکانھەڵۆکان لە شوێنی بێقڕەدا هێلانەھێلانە چێدروست دەآکەندەکەن و شەش تا هەشتھەشت حەفتە لە سەر هێلکەکانیانھێلکەکانیان کڕ دەکەون. زۆربەی هەڵۆکانھەڵۆکان دوو هێلکەھێلکە دەکەن، کە تەنیا یەکیان دەمێنێتەوە. جووچکە هەڵۆھەڵۆ بە شێنەیی گەشە دەکا و لە سێ یا چوار ساڵیدا شێوەی گەورەکان دەدا.▼
 
بڕێ لە جۆرەکانی هەڵۆ،ھەڵۆ، بە جەستەی گەوەرە و هێزیھێزی فرەوە، لە ترۆپکی [[زنجیرەی بژیو|هیرەمیھیرەمی بژیوی گیانەوەران]]دا جێ دەگرن. هەڵۆیھەڵۆی [[پەڕکوور]] و [[هەڵۆیھەڵۆی تانجدار]] دەتوانن ئاژەڵی ٣٠ کیلۆگرەمی ڕاو کەن و بخۆن<ref>eagle. Answers.com. The Columbia Electronic Encyclopedia, Sixth Edition, Columbia University Press. , 2014. http://www.answers.com/topic/eagle, accessed January 08, 2014.</ref>▼
▲هەڵۆکان تەنیا یەک هاوسەر لە ژیاندا هەڵدەبژێرن . هێلانە لەشوێنێکی زۆر بەرز، بە تووڵ و شووڵی دار چێ دەکەن و هەموو ساڵێک دەگەڕێنەوە سەری، بە جۆرێ کە جیقنە و پاڵ، ساڵ لەگەڵ ساڵ، لە سەر یەک کەڵەکە دەبێ و بڕێجار تا ٥٠٠ کیلۆگرەم و تا ٣ مەتر گەورە دەبێ. گەورەترین هێلانەی ناسراو هی دوو هەڵۆی سەرسپی لە [[فلوریدا]]ی [[ئەمریکا]]یە کە ٦،١ میتر قووڵی، ٢،٩ میتر پانی و کێشێکی سەیروسەمەر، واتە ٢،٧٢٢ کگی هەیە<ref>[http://www.trails.com/arts/amazing-bird-records.aspx#ixzz2pxCy5viK Trails.com: Amazing Bird Records]</ref> .<br />
▲هەڵۆکان لە شوێنی بێقڕەدا هێلانە چێ دەآکەن و شەش تا هەشت حەفتە لە سەر هێلکەکانیان کڕ دەکەون. زۆربەی هەڵۆکان دوو هێلکە دەکەن، کە تەنیا یەکیان دەمێنێتەوە. جووچکە هەڵۆ بە شێنەیی گەشە دەکا و لە سێ یا چوار ساڵیدا شێوەی گەورەکان دەدا.
 
▲بڕێ لە جۆرەکانی هەڵۆ، بە جەستەی گەوەرە و هێزی فرەوە، لە ترۆپکی [[زنجیرەی بژیو|هیرەمی بژیوی گیانەوەران]]دا جێ دەگرن. هەڵۆی [[پەڕکوور]] و [[هەڵۆی تانجدار]] دەتوانن ئاژەڵی ٣٠ کیلۆگرەمی ڕاو کەن و بخۆن<ref>eagle. Answers.com. The Columbia Electronic Encyclopedia, Sixth Edition, Columbia University Press., 2014. http://www.answers.com/topic/eagle, accessed January 08, 2014.</ref>
.
[[پەڕگە:Golden Eagle RWD2.jpg|220px|وێنۆک|هەڵۆیھەڵۆی [[پەڕکوور]]]]
[[پەڕگە:Harpia harpyja 001 800.jpg|220px|وێنۆک|هەڵۆیھەڵۆی هارپیھارپی]]
[[پەڕگە:Haliaeetus leucoryphus -Corbett National Park, Uttarakhand, India-8.jpg||220px|وێنۆک|هەڵۆیھەڵۆی دەریایی]]
 
==جۆرەکان==▼
جۆرە بەناوبانگەکانی هەڵۆ<ref>[[فەرهەنگی باڵندە]]</ref>: ▼
*[[پەڕکوور]] ، [[دووبرا]] ، [[هەڵۆ]] ، [[هەڵۆی پەنجەکورت]] ، [[هەڵۆی خاڵخاڵ]] ، [[هەڵۆی خاڵخاڵی بچووک]] ، [[هەڵۆی دەریایی پالاس]] ، [[هەڵۆی دەریایی دووسپی]] <ref>لە [[فەرهەنگی باڵندە]]دا بە (هەڵۆی دەریایی کلک سپی) ناو براوە، بەڵام وشەی (دووسپی) بە بۆچوونی نووسەر جوانتر بوو.</ref> ، [[هەڵۆی گەندومی]] ، [[هەڵۆی لاق تووکن]] و ...▼
 
▲== جۆرەکان ==
==پەراوێز==
▲جۆرە بەناوبانگەکانی هەڵۆھەڵۆ:<ref>[[فەرهەنگیفەرھەنگی باڵندە]]</ref>:
{{پەراوێز}}
▲* [[پەڕکوور]] ، [[دووبرا]] ، [[هەڵۆ]] ،ھەڵۆ، [[هەڵۆیھەڵۆی پەنجەکورت]] ، [[هەڵۆیھەڵۆی خاڵخاڵ]] ، [[هەڵۆیھەڵۆی خاڵخاڵی بچووک]] ، [[هەڵۆیھەڵۆی دەریایی پالاس]] ، [[هەڵۆیھەڵۆی دەریایی دووسپی]] ،<ref>لە [[فەرهەنگیفەرھەنگی باڵندە]]دا بە (هەڵۆیھەڵۆی دەریایی کلک سپی) ناو براوە، بەڵام وشەی (دووسپی) بە بۆچوونی نووسەر جوانتر بوو.</ref> ، [[هەڵۆیھەڵۆی گەندومی]] ، [[هەڵۆیھەڵۆی لاق تووکن]] و ...…
 
== سەرچاوەکان ==
{{سەرچاوەکان}}
{{تووڵی دەروازە|گیانلەبەران}}
 
وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/wiki/ھەڵۆ»