ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
|
|
|
{{زانست}}
'''کیمیا''' [[زانست|زانستێکە]] کە لە سەر [[پێکھاتە]]، [[تایبەتمەندی]]، [[تێکەڵ]] ەکان و گۆڕینی [[مادەکان]] دەکۆڵێتەوە. ئەم زانستە لە [[توخمی کیمیایی|توخمە کیمیاییەکان]] و تێکەڵاوە کیمیاییەکان کە لەخۆگری [[ئەتۆم|ئەتۆمەکان]]، [[گەرد|مۆلیکوولەکان]] وکارلێک کردنیان دەدوێت.
[[پەڕگە:Chemicals in flasks.jpg|چەپ|350px|وێنۆک|کیمیا، زانستی لێکۆڵینەوە لە پێکهاتە، تایبەتمەندی و گۆڕینی مەوادە]]
[[بیرۆکەی ئەتۆمی]] بنەڕەت و بنەمای زانستی کیمیایە. ئەم بیرۆکەیە دەڵێ کە ھەموو مادەیەک لە یەکگرتنی زۆر بچووک بە ناوی ئەتۆم، گەردیلەپێک ھاتووە. یەکێک لەو بنەما ویاسایانە کە لە پێکھاتنی زانستی کیمیادا دەوری گرنگی ھەبووە، [[یاسای بمێنی جرم|یاسای بمێنی جرمە]]. ئەم یاسایە پێمان دەڵێ کە لە درێژایی [[کاردانەوەی کیمیایی|کاردانەوەیەکی کیمیایی]] ئاساییدا، بڕی ماک ناگۆڕێ (ئەمڕۆکە فیزیکی مۆدێڕن سەلماندوویە کە لە ڕاستیدا [[وزە]] یە کە بڕەکەی کەم و زۆر ناکا و وزە و جرم پێکەوە پێوەندییان ھەیە).
پوختەی ئەم باسە ئاوایە کە ئەگەر دە ھەزار ئەتۆممان ھەبێ و ژمارەیەکی زۆر کاردانەوەی کیمیاییان بەسەردا بێ، لە ئەنجامدا ڕێک دە ھەزار ئەتۆمەکەمان بۆ دەمێنێتەوە. ئەگەر وزەی لەدەست چوو یان دەسکەوتوو ڕەچاو بکەین، بڕی جرم ناگۆڕێت) ئەم ئەتۆمانە زۆربەی کات لەگەڵ ئەتۆمەکانی تردا کاردانەوەی کیمیاییان دەبێ.(بۆ وێنە، کاتێ کە دارێک دەسووتێ، کاردانەوەیەکە لە نێوان ئەتۆمەکانی [[ئۆکسجین]] ی ھەوا و ماکە زیندەڵەکانی (ئالی) ناو دارەکە) یەکێ لە بابەتە دۆزراوەکانی زانستی کیمیا ئەمە بوو کە سەرجەم ئەتۆمەکان بە ڕێژەیەکی یەکسان پێکەوە تێکەڵ دەبن. لە پێکھاتەی سیلیسدا ڕێژەی ئەتۆمەکانی سیلیسیۆم لەچاو ئۆکسجین یەک بە دووە. ئەمڕۆکە سەلماوە کە ھاوێر و بەدەرگەلێ لە یاسای ڕێژەگەلی دیاریکراو دا ھەیە.[[پەڕگە:Chemicals in flasks.jpg|چەپ|350px|وێنۆک|کیمیا، زانستی لێکۆڵینەوە لە پێکهاتە، تایبەتمەندی و گۆڕینی مەوادە]]
=== مێژوو ===
|
