سیستیک فایبرۆسس: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

نیشانه سه‌ره‌کیه‌کانی سیستیک فیبرۆسیس بریتین له تام سوێری پێست،[[پێست]]،<ref name="pmid17557942">{{cite journal|author=Quinton PM|title=Cystic fibrosis: lessons from the sweat gland|journal=Physiology|volume=22|issue=3|pages=212–25|date=June 2007|pmid=17557942|doi=10.1152/physiol.00041.2006}}</ref> گه‌شه‌ی نارێک، نارێکی زیاد بونی کێش سه‌ره‌ڕای خواردنی ئاسایی،<ref name="pmid15339250">{{cite journal|author=Hardin DS|title=GH improves growth and clinical status in children with cystic fibrosis – a review of published studies|journal=Eur. J. Endocrinol.|volume=151|issue=Suppl 1|pages=S81–5|date=August 2004|pmid=15339250|doi=10.1530/eje.0.151S081|url=http://eje-online.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=15339250}}</ref> کۆبونه‌وه‌ی لینجه مادده، ژه‌هراوی بونی سیه‌کان، کۆکه و گرانی هه‌ناسه‌دان<ref وهه‌روه‌هاname="pmid19393108">{{cite journal|author=O'Malley CA|title=Infection control in cystic fibrosis: cohorting, cross-contamination, and the respiratory therapist|journal=Respir Care|volume=54|issue=5|pages=641–57|date=May 2009|pmid=19393108|doi=10.4187/aarc0446|url=http://www.rcjournal.com/contents/05.09/05.09.0641.pdf|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110715161230/http://www.rcjournal.com/contents/05.09/05.09.0641.pdf|archivedate=2011-07-15|df=}}</ref> هه‌روه‌ها ئه‌گه‌ری نه‌زۆکی له پیاواندا،<ref name="pmid19535829">{{cite journal|vauthors=Makker K, Agarwal A, Sharma R|title=Oxidative stress & male infertility|journal=Indian J. Med. Res.|volume=129|issue=4|pages=357–67|date=April 2009|pmid=19535829|url=http://www.icmr.nic.in/ijmr/2009/april/0403.pdf|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100705025541/http://www.icmr.nic.in/ijmr/2009/april/0403.pdf|archivedate=2010-07-05|df=}}</ref> هه‌ندێک نیشانه‌کان له مناڵیه‌وه ده‌ره‌که‌وێ وه‌ک قه‌بزی.<ref name="pmid17030173">{{cite journal|vauthors=Blackman SM, Deering-Brose R, McWilliams R, Naughton K, Coleman B, Lai T, Algire M, Beck S, Hoover-Fong J, Hamosh A, Fallin MD, West K, Arking DE, Chakravarti A, Cutler DJ, Cutting GR|title=Relative contribution of genetic and nongenetic modifiers to intestinal obstruction in cystic fibrosis|journal=Gastroenterology|volume=131|issue=4|pages=1030–9|date=October 2006|pmid=17030173|pmc=1764617|doi=10.1053/j.gastro.2006.07.016}}</ref>

له‌گه‌ڵ گه‌وره‌بوندا مناڵه‌کانی توشبوو به سیستیک فابرۆسس وه‌رزش ده‌که‌ن بۆ ده‌ردانی ئه‌و لینجه مادانه‌ی که له بۆریچکه‌کانی سیه‌کانیاندا هه‌یه،<ref name="pmid19393104">{{cite journal|author=Ratjen FA|title=Cystic fibrosis: pathogenesis and future treatment strategies|journal=Respir Care|volume=54|issue=5|pages=595–605|date=May 2009|pmid=19393104|doi=10.4187/aarc0427|url=http://www.rcjournal.com/contents/05.09/05.09.0595.pdf|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110715161157/http://www.rcjournal.com/contents/05.09/05.09.0595.pdf|archivedate=2011-07-15|df=}}</ref> رووکه‌شه خانه‌کانیان پرۆتینێک دروست ده‌که‌ن که ده‌بێته هۆی دروست بونی لینجه مادده‌ی زۆر،<ref name="pmid19726878">{{cite journal|author=De Lisle RC|title=Pass the bicarb: the importance of HCO3- for mucin release|journal=J. Clin. Invest.|volume=119|issue=9|pages=2535–7|date=September 2009|pmid=19726878|pmc=2735941|doi=10.1172/JCI40598}}</ref> نارێکی گه‌شه له مناڵاند وه‌ک کێشی که‌م و باڵای کورت تر له چاو هاوته‌مه‌نیاندا، ئو گه‌شه نارێکه زۆر هۆکاری هه‌یه وه‌ک ژه‌هراوی بونی سیه‌کان که وا ده‌کا بڕی ئۆکسجینی پێویست نه‌چێ بۆ به‌شه‌کانی له‌ش، لاوازی له هه‌لمژینی خۆراکی پێویست له کۆ ئه‌ندامی هه‌رسدا.<ref name="pmid153392502">{{cite journal|author=Hardin DS|title=GH improves growth and clinical status in children with cystic fibrosis – a review of published studies|journal=Eur. J. Endocrinol.|volume=151|issue=Suppl 1|pages=S81–5|date=August 2004|pmid=15339250|doi=10.1530/eje.0.151S081|url=http://eje-online.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=15339250}}</ref>

١ له ٢٥ دانیشتوانی باکوری ئه‌وروپا هه‌ڵگری بۆماوه‌مادده‌ی سیستیک فایبرۆسسن. ئه‌م نه‌خۆشیه ته‌نها ده‌رده‌که‌وێ کاتێ دوو هه‌ڵگر منداڵیان ده‌بێ(وه هه‌ر منالێکیه‌ن چانسی توشبونیان ٪٢٥ه)، واته بۆ توش بون به سیستیک فایبرۆسس پێویسته که‌سه‌که هه‌لگری دوو بۆماوه مادده‌ی به‌زیو بێت، هه‌رچه‌نده ته‌نها ١ له ٣٠٠٠ پێست سپی ئه‌م نه‌خۆشیه‌یان هه‌یه، ٩٠٠ بۆماوه مادده‌ی جیاواز دۆزراوه‌ته‌وه که ده بێته هۆی بۆ توش بوون به سیستیک فایبرۆس.<ref name="Edwards">{{cite journal|last1=Edwards|first1=Q. T.|last2=Seibert|first2=D.|last3=Macri|first3=C.|last4=Carolyn|first4=C.|last5=Tilghman|first5=J.|title=Assessing ethnicity in preconception counseling: Genetics--what nurse practitioners need to know|journal=Clinical Practice|date=November 2004|volume=16|issue=11|pages=472–480|doi=10.1111/j.1745-7599.2004.tb00426.x}}</ref>

سیستیک فایبرۆسس ده‌توانرێ ده‌ستنیشان بکرێ به چه‌ن شێوه‌یه‌کی جیاواز، وه‌ک ئه‌و تاقیکردنه‌وانه‌ی که بۆ وه‌چه‌ی تازه له دایکبوو ده‌کرێ، تاقیکردنه‌وه‌ی ئاڕه‌قی که‌سه‌که یاخود تاقیکردنه‌وه‌ی بۆماوه‌یی، به پێی تاقیکردنه‌وه‌یه‌ک که له سالی ٢٠٠٦ کرا ده‌رکه‌وت ٪١٠ی که‌یسه‌کانی سیستیک فایبرۆسس ده‌دۆزرانه‌وه له‌کاتی ئه‌و تاقیکردنه‌وانه‌ی که بۆ وه‌چه‌ی تازه له دایکبوو ده‌کرێ،<ref name="Davies">{{cite journal|vauthors=Davies JC, Alton EW, Bush A|title=Cystic fibrosis|journal=BMJ|volume=335|issue=7632|pages=1255–9|date=December 2007|pmid=18079549|pmc=2137053|doi=10.1136/bmj.39391.713229.AD|url=}}</ref> له‌گه‌ل ئه‌وه‌شدا پێویسته تاقیکردنه‌وه‌ی ئاره‌ق بکرێ بۆ دڵنیابون.