کەمخوێنی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
Aram (لێدوان | بەشدارییەکان) گەڕاندنەوەی گۆڕانکارییەکی نیاز پاک لەلایەن 185.106.31.117: سەرچاوە؟. (تو) تاگ: پووچەڵکردنەوە |
گۆرینی ناوەرۆك تاگەکان: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد دەستکاریی دیداری دەستکاریی مۆبایل بە وێبی مۆبایل دەستکاری کراوە |
||
ھێڵی ٣:
'''كەم خوێنى''' كەم بوونەوەيێكە لە بڕى تەواوى خانەى خوێنى سوور (ئار بى سيس) يان هيمۆگلۆبين لە ناو خوێن هەيە لە خوێنەكە، يان توانايێكى نزم كراوەوەى خوێنەكە تا ئۆكسجين هەڵ بگرێت.كاتێك كەم خوێنى لەسەرخۆ دێت لەسەر، نيشانەكان زۆرجار ناديارن و لەوانەيە هەست ماندوو بگرنەوە، بێهێزى، كورتيى هەناسە يان توانايێكى هەژار بۆ ڕاهێنان. <ref>{{Cite web|title = What Is Anemia? – NHLBI, NIH|url = https://www.nhlbi.nih.gov/health/health-topics/topics/anemia|website = www.nhlbi.nih.gov|access-date = 2016-01-31|deadurl = no|archiveurl = https://web.archive.org/web/20160120200631/http://www.nhlbi.nih.gov/health/health-topics/topics/anemia|archivedate = 2016-01-20}}</ref><ref>{{cite book | title = Stedman's medical Dictionary | date = 2006 | publisher = Lippincott Williams & Wilkins | location = Philadelphia | isbn = 978-0-7817-3390-8 | page = Anemia | edition = 28th }}</ref>
[1]كاتێك كەم خوێنی بە شێوەیەكی خێرا ڕوودەدات،كەسی تووشبوو هەست بە لێشێوان دەكات،وە هەست ئەكا كە ئەبووڕێتەوە،وە هەروەها هەستكردن بە تێنویەتی [1]،ئەگەر ڕێژەی كەم خوێنیەكە زۆر بێت كەسەكە ڕەنگی زەرد پەریو ئەبێت . [1] نیشانەی زیاتر لەوانەیە ڕووبدەن بە پشت بەستن بە هۆكاری بنچینەی. [1]
كەم خوێنی دەبێتە هۆكاری لەدەستدانی خوێن و كەمبوونەوەی خڕۆكە سووری خوێن وه زیان گەیاندن بە گەدە و ڕیخۆڵە. كەم خوێنی هۆكاری كەمی ڤیتامین B12، وە هۆكارە بۆ زیادبوونی چەند حالەتێكی بۆماوەی وەك نەخۆشی داس كە هۆكارەكەی كەم خوێنیە. كەم خوێنی پۆل پۆل دەكرێت بە پێی قەبارەی خرۆكەی سوور و بڕی هیمۆگلۆبین لە هەر خانەیەك.دەست نیشان كردنی كەم خوێنی لە پیاو ئەكەوێتە سەر بڕی هیمۆگلۆبین واتە ئەگەر بڕەكەی كەمتر بوو لە ١٣٠بۆ١٤٠گم/لتر (١٣بۆ ١٤ گم/دیسیلتر)ئەوا وادادەنڕێت كە تووشبووە . وە لە ئافرەتان كەمتر لە ١٢٠ بۆ ١٣٠گم/لتر ( ١٢بۆ١٣گم/دیسیلتر).
ئافرەتانی دووگیان پێویستە سوود لە بەكارهێنانی حەبی ئاسن وەربگرن بۆ دووركەوتنەوە لە مەترسی كەم خوێنی.
كەم خوێنی یەكێكە لە هەرە نەخۆشیە باوەكان كە تووشی سێ یەكی دانیشتوانی جیهان دەبێت وە كەمی ئاسن تووشی نزیكەی یەك بلیۆن خەلك ئەبێت.ئەم جۆرە نەخۆشیە لە ئافرەتان باوترە وەك لە پیاو،بە زۆری ئەم حالەتە لە كاتی سكپری هەیە وە لە مندال و كەسانی بە تەمەن دا هەیە.
هەندێك كات كەم خوێنی ناتوانڕێت دەستنیشان بكرێت لەگەل ئەوەی كە نیشانەكانیش ڕوونن. بەڵام بە گشتی ئەو كەسانەی كە ئەم نەخۆشیەیان هەیە دەلێن لەوەی كە هەست بە ماندووبونێكی زۆر و لاواز بوون دەكەن وە هەندێك جار هەست بە كەمی تەركیز كردن دەكەن، وە هەروەها توانای كەمبوونەوەی هەناسەدان وە بە ئەگەرێكی زۆرەوە كاردەكاتە سەر لێدانەكانی دڵ، وە زەردبوونی ژێر پێلوی چاو و پێست و نینۆك. ئەو نیشانانە ئەكرێت بە هۆی كەمی ئاسنیش بێت، بەلام هەروەها ئەكرێت هەتا لەو كەسانەش دەربكەوێ كە ئاستی هیمۆگلۆبینیان لەناو خوێن ئاساییە. كەم خوێنی درێژ خایەن دەكرێت هۆیەك بێت بۆ گۆڕان لە ڕەفتاری منداڵ و دواخستنی ئاستی فێربوون.
یەكێك لە هۆكارە هەرە باوەكانی كەم خوێنی لە دەست دانی خوێنە. بەلام ئەمە نابێتە هۆی دەركەوتنی نیشانەكان هەتا بەهەمهێنانی خرۆكە سوورەكان كەم نەكرێتەوە واتە بڕی خڕۆكەی سووڕ كەم ئەبێتەوە ئەوكات ئەكرێت نەخۆشی كەم خوێنی دەستنیشان بكرێت.
لە مێژوودا نیشانەی كەم خوێنی توند لە ئێسكی مرۆڤدا لە ٤٠٠٠ساڵ لەمەوپێش ئاشكرا كرابوون لە تایلاند.
چارەسەر بۆ كەم خوێنی پشت دەبەستێت بە هۆكاری وە توندی نەخۆشیەكە. ئەكرێت چارەسەرەكە بە پێدانی ڤیتامین بێت وەك(ترشی فۆلیك یان ڤیتامین B12)بە ڕێگەی دەمەوە.كەمی ئاسن لە خۆراكدا یەكێكە لە كێشە هەرە باوەكانی نەتەوە پێشكەوتوەكان. دوو لەسەر سێ ی منداڵ و ئافرەتان لە نەتەوە پێشكەوتوەكاندا ئەناڵێنن بە دەست كەمی ئاسن لە خۆڕاكیاندا بە بێ كەمی خوێن واتە بڕی خوێنیان ئاساییە بەلام سێیەكیان ئەناڵێنن بەدەست كەمی ئاسن و كەم خوێنی لە هەمان كاتدا.دیاریكردنی كەمی ئاسن ئەكەوێتە سەر گەڕان بە دوای سەرچاوەی لە دەست دانی خوێن وەك ( شێرپەنجەی قۆڵۆن).
لە حالەتێك ئەگەر كەسەكە سوودی نەبینی لە بەكارهێنانی حەب لە ڕێگای دەمەوە ئەوا ئەتوانێت سوود لە شێوازی دەرزیەكە وەرگرێت چونكە حەبەكە ئەكرێت لە هەندێك كاتدا بە شێوازێكی هێواش كاڕبكات بۆ نموونە لە كاتی هەوكردن یان بوونی نارێكیەك لە كاتی قوتدان.
== مێژوو ==
| |||