ڕۆبێرت دی نیرۆ: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
باشترکردنی وتار بەشێوەیەکی گشتی و نوێکردنەوەی زانیاریەکان. تاگەکان: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد دەستکاریی دیداری |
|||
ھێڵی ١:
{{Infobox person
| name = ڕۆبەرت دی نیرۆ
| image = Robert De Niro Cannes 2016.jpg
| image_size =
| caption = دی نیرۆ لە فیستیڤاڵی فیلمیی کان، ٢٠١٦.
| birth_name = ڕۆبەرت ئانتنی دی نیڕۆ جونیەر
| birth_date = {{birth date and age|1943|8|17}}
| birth_place = [[نیویۆڕک ستی]], ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا.
| citizenship = {{hlist|ئەمەریکی|ئیتاڵی}}
| occupation = ئەکتەر، دەرهێنەر، بەرهەمهێنەر
| years_active = ١٩٦٣ - تا ئێستا
| spouse = {{marriage|[[دایان ئابۆت]]|1976|1988|reason=divorced}}<br />{{marriage|[[گرەیس های تاوەر]]|1997|2018|reason=separated}}
| children = ٦
}}'''ڕۆبەرت ئانتنی دی نیڕۆ جونیەر''' (لەدایکبووی ١٧ی ئابی ١٩٤٣) ئەکتەر، بەرهەمهێنەر و دەرهێنەرێکی ئەمەریکیە. ئەو وەرگری دەیان خەڵاتی جۆراوجۆرە، لەنێویاندا دوو خەڵاتی ئۆسکار، یەک خەڵاتی گۆڵدن گڵۆب لەپاڵ خەڵاتی ڕێزلێنانی سیسیل بی دیمیل و خەڵاتی پەیمانگای فیلمی ئەمەریکی AFI، هەروەها شەش جار بۆ خەڵاتی بافتا و جوار جار بۆ خەڵاتی ئێمی و ساگ پاڵێوراوە. دی نیرۆ خاوەن پاسەپۆڕتی ئیتاڵیشە.
یەکەمین ڕۆڵە دیارەکانی دی نیرۆ لە هەردوو فیلمی ''Bang the Drum Slowly'' (١٩٧٣) و ''Mean Streets'' (١٩٧٣) بوون. دواتر بۆ هەردوو فیلمی ''Taxi Driver'' (١٩٧٦) و ''Cape Fear'' (١٩٩١) کە هەردووکی لە دەرهێنانی سکۆرسێزی بوون، دووبارە بۆ خەڵاتی ئۆسکار پاڵێورایەوە.دی نیرۆ ڕۆڵی ڤیتۆ کۆرلیۆنێی گەنجی پێدرا لە فیلمی ''The Godfather Part II'' (١٩٧٤)، کەوا توانی بەو ڕۆڵەی خەڵاتی ئۆسکار بۆ باشترین ئەکتەر بباتەوە. دووەم خەڵاتی ئۆسکاری بۆ فیلمی ''Raging Bull'' (١٩٨٠) لە دەرهێنانی [[ماڕتن سکۆڕسێزی]] کە تیایدا ی نیرۆ ڕۆڵی جەیک لامۆتای دەبینی تیایدا. دی نیرۆ بەردەوام بوو لە کاروانی ئۆسکار تاکو دووبارە بۆ خەڵاتی پاڵێوراوە ئەمجارە بۆ فیلمی ''The Deer Hunter'' (١٩٧٨), ''Awakenings'' (١٩٩٠), لەگەڵ فیلمی ''Silver Linings Playbook'' (٢٠١٢). بۆ ڕۆڵەکانی لە فیلمی هاوڕێیە چاکەکان (١٩٩٠) و پاشای کۆمێدی (١٩٨٣) دوو پاڵاوتنی خەڵاتی بافتا بەدەستهێنا.
ڕۆڵە دیارەکانی تری پێکاتهوون لە ''Midnight Run'' (١٩٨٨), و فیلمی کۆمێدیای تاریکی ''Analyze This'' (١٩٩٩), و فیلمی کۆمێدی ''Meet the Parents'' (٢٠٠٠)، ''The Last Tycoon'' (١٩٧٦), ''Once Upon a Time in America'' (١٩٨٤), ''Brazil'' (١٩٨٥), ''The Mission'' (١٩٨٦), ''The Untouchables'' (١٩٨٧), ''Heat'' (١٩٩٥), ''Casino'' (١٩٩٥), ''Ronin'' (١٩٩٨), ''[[جۆکەر (فیلم)|جۆکەر]]'' (٢٠١٩), و ''[[ئێرلەندیەکە (فیلم ٢٠١٩)|ئێرلەندیەکە]]'' (٢٠١٩). هەروەها کاری دەرهێنانی بۆ فیلمەکانی ''A Bronx Tale'' (١٩٩٣) و فیلمی سیخوڕی ''The Good Shepherd'' (٢٠٠٦) کردووە.
== ژیانی
دایک و باوکی کاتێ زۆر ساویلکە بووە لە یەک جودا بوونەتەوە و دێنیرۆ لە گەڕەکی بچووکی ئیتاڵیەکان لە [[مەنھەتەن]] گەورە بوو.
لەبەر جستەی بچووک و بێ‌ڕەنگی سەروچاوی ، لە مناڵیدا پێیان ئەوت بابی مێڵک.
== ژیانی ھونەری ==
یەکەمین فیلمی دێنیرۆ لە ساڵی ١٩٦٣ لە تەمەنی ٢٠ساڵیدا بە ھاوکاری دەگەڵ [[برایان‌دی‌پالما|برایان دی پاڵما]] بە ناوی [[جەژنی زەماوەند]] درووست کرا ئەگەرچی فیلمەکە ھەتا ساڵی ١٩٦٩ نەڕۆشتە سەر پەردە. زیاتری تەمەنی لە ساڵانی ٦٠دا بە کار کردن لە سەر شانۆکان ڕابرد. لە ١٩٧٨ لە فیلمی ڕاوچی ئاسک (The Deer Hunter) دەوری بینی وەک قارەمانێکی شەڕی ڤیەتنام کە بۆ ئەوە بوو پاڵێوراوی خەڵاتی ئۆسکاری باشترین ئەکتەر.دێ نیرۆ دوو جار خەڵاتی ئۆسکاری بردۆتەوە : جاری یەکەم ساڵی ١٩٧٤ وەک ئەکتەری یاریدەدەر لە شاکارەکەی فرانسیس فۆرد کۆپۆڵا ''باوکی ڕۆحی ٢'' (The Godfather Part II) و جاری دووەم وەک ئەکتەری سەرەکی لە ڕۆڵیجەیک لامۆتالە فیلمی ''Raging Bull'' لەگەڵ مارتن سکۆرسێزی.ساڵی ١٩٨٤ بەشداری کرد لە فیلمی ''ڕۆژێک لە ڕۆژان لە ئەمریکا'' (Once Upon a Tme in America) کە داستانێکە یان ڕووداوێکە دەربارەی هاوڕییەتی و خۆشەویستی پەنجا ساڵی نێوان پاڵەوانەکانی فیلمەکە دەدوێ.دوای بینینی دەوری یاریکەرێکی بەیسباڵ لە فیلمی ھێدی لە تەبڵەکە دە (Bang the Drum Slowly) لە ١٩٧٣دا ناو جەماوەر شوێنی تایبەتی خۆی دۆزیوە. ھەر لەو ساڵەدا ھاوکاری پڕئەنجامە‌کەی دەگەڵ سکۆرسیزی دەست‌پێ کرد بە بینینی دەوری لە فیلمی [[شەقامە سەرەکیەکان|شەقامە]] پڕ تاوانەکان ''Mean Streets''. لە ساڵی ١٩٧٤ بە بینینی دەوری سەرەکی لە فیلمی باوکی ڕۆحی ''The Godfather:Part II'' وەک سەردەمی لاوی [[ڤیتۆ کۆرلیۆن]]، لە دەرھێنانی فرانسیس فۆرد کۆپلا، ئەگەرچی تاقی‌کرابوە بۆ دەوری سۆنی کۆرلێۆنێ، مایکڵ کۆرلێۆنێ و کارلۆ ڕیزی لە بەشی یەکەمی [[سەرۆک خێزان (فیلم)|باوکی ڕۆحی]]<nowiki/>دا. زانستەکەی یەکەمین خەڵاتی ئۆسکاری بۆ دیاری ھێنا بۆ [[باشترین ئەکتەری پشتیوان|باشترین ئەکتەری پشتگیریکار]]، ئەگەرچی لە مەراسیمەکەدا کۆپلای دەرهێنەر لە جیاتی ئەو خەڵاتەکەی وەرگرت. دێنیرۆ یەکەمین بەرندەی [[خەڵاتی ئۆسکار]] بوو وا لە فیلمەکەدا بە زمانی ناوچەیەکی بیانی قسەی ئەکرد، زیاتر بە زاراوەی [[سیسیلی]] و چەن وشەیەک بە ئینگلیزی. دێنیرۆ و مارلۆن بڕاندۆ تەنیا دوو کەسێک بوون وا بوونە براوەی [[خەڵاتی ئۆسکار]] بن بۆ بینینی ڕۆڵی هەمان کەسایەتی فیلمێک.
[[پەڕگە:RobertdeNiro26.JPG|وێنۆک|دی نیرۆ لەساڵی ١٩٨٨.]]
ناوبانگی ڕاستەقینەی ئەکتەری ناوبراو ئەو کاتە بە تەواوی دەرکەوت کاتێک ساڵی ١٩٧٢ لەگەڵ دەرهێنەری ناسراوی بواری سینەما [[ماڕتن سکۆڕسێزی|مارتن سکۆڕسێزی]] ڕێکەوت بۆ چەند فیلمێک، کە ئەو نزیکیەی نێوانیان بۆ ماوەی سێ گرێبەست بەردەوام بوو ،، ئەوان یەکەم کاریان بەیەکەوە بە Taxi Driver واتا شوفێری تەکسی دەست پێکرد ساڵی ١٩٧٦، پاشان بە ''Raging Bull'' ساڵی ١٩٨٠.
دی نیرۆ لە زۆرینەی فیلمەکانی دەوری کەسێک خاوەن کێشەی دەروونی بینیوە. بە تایبەت فیلمی شۆفیری تاکسی Taxi Driver بۆ دێنیرۆ و نەخشاندنی بێ‌وێنەی نەخشەکەی ، ھەتا ھەمیشە ناوی دێ‌نیرۆی پە‌یوەنددا بەو وتەی بە ناو بانگەکەی لە ناو فیلمەکەدا ، "لەگەڵ منت بوو ؟ (You talkin' to me). لە ساڵی ١٩٧٦ دەگەڵ ژێڕاڕد دێپاردیۆ لە فیلمێکی ژیاننامەییدا کە لە سەردەمی [[جەنگی جیھانیی دووەم|جەنگی جیھانی دووەم]] ڕوو ئەدا دەوریان بینی بە ناوی ساڵانی ١٩٠٠ (Novecento) لە دەرھێنانی بێرناردۆ بێرتۆلوچێلی کە باسی وێنەی منداڵی ھەتا پیری دوو کەسی [[ئیتاڵی]] لە دوو چینی کۆمەڵی جیاوازی دەکا.
== کارەکانی دوایی ==
بەرپرسیار بوونی دێنیرۆ بۆ ڕۆڵەکانی کە لە شێوازی ئەکتەریە تایبەتەکەی سەرچاوەی ئەگرت، بوو بە ھۆی ستایشێکی فراوانی. دێنیرۆ ٢٧کیلۆ کێشی خۆی زیاد کرد و ھەروەھا فێر بوو چۆن [[باکس]] بکات بۆ نواندنی دەوری [[جەیک لامۆتا]] لە فیلمی [[گای تووڕە]] (Raging Bull)؛ ددانەکانی خۆی تیژ کرد بۆ فیلمی (Cape Fear)؛ ماوەی ٦مانگ لە [[سیسیل]] ژیانی بردە سەر بۆ [[باوکی ئایینی٢]](The Godfather Part II)؛ ٣مانگ وەک شۆفیڕی تاکسی ئیشی کرد بۆ فیلمی [[شۆفیڕی تاکسی]](Taxi Driver) و فێر بۆ چۆن ساکسیفۆن بژەنێ بۆ فیلمی نیۆیۆرک-نیۆیۆرک.شێوازە تایبەتەکەی دێنیرۆ بۆ ئەکتەری ئەوە بوو کە لە تەواو تاکتیک و ھەستەکان و ئامێرەکانی وا توانای ھەبوو کەڵکی وەر ئەگرت. ھەر بۆیە بۆ نمونە لە فیلمی [[شۆفیڕی تاکسی]] لە [[سیناریۆ]] لای ئەدا بە زانین و بە شێوازی خۆی کایەی ئەکرد و بە فراوانیش لە لایەن [[دەرھێنەر]]ەوە پەسند ئەکرا.
[[پەڕگە:Robert De Niro 2011 2.JPG|وێنۆک|دی نیرۆ لە [[فێستیڤاڵی فیلمی کان|فیستیڤاڵی فیلمی کان]]، ٢٠١١.]]
دی نیرۆ بەشداربووە لە چەندین فیلمی کۆمێدیش لەنێویاندا ھەڵاتنی نیوەشەو Midnight Runلە ١٩٨٨، کاتی نمایش Showtime لە ٢٠٠٢، دوانەی سەرکەوتووی ئەمە لێکدەوە (Analyze This)لە ١٩٩٩ و ئەوە لێکدەوە (Analyze That)لە ٢٠٠٢، ھەروەھا دوانی سەرکەوتووی [[دیتنی خێزان|شادبوون بە خێزانەکە]] (Meet the Parents) لە ٢٠٠٠ و [[دیتنی فاکێڕەکان|شادبوون بە خێزانی فۆکەرەکان]] (Meet the Fockers)لە ٢٠٠٤ و فۆکەرە بچووکەکان (Little Fockers) لە ٢٠١٠.
لە ١٩٩٥دا دێنیرۆ لە فیلمێکی پۆلیسی (Heat) لە دەرھێنانی مایکڵ مان، لەگەڵ ھاوڕێ و ئەکتەری دێرین [[ئال پاچینۆ|ئەل پاچینۆ]] پێکەوە ڕۆڵ دەبینین و سەرنجی ڕەخنەگرانیان بۆ لای خۆیان ڕاکێشا ئەو دوو ئەکتەرە بە ناو بانگە لە فیلمی باوکی ئایینی٢دا پێکەوە دەوریان بینیوە بەڵام لە چ دیمەنێکا پێکەوە نەبوون. بەڵام لەم Heatدالە چەند دیمەنێکدا پێکەوەن. فیلمەکانی دواتری دی نیرۆ پێکهاتبوون لە ڕۆڵی لویس گارا لە فیلمی Jackie Brown لە دەرهێنانی کوێنتین تارانتینۆ. و فیلمەکانی Men of Honor (٢٠٠٠)، Stardust (٢٠٠٧) و شادبوونەوەی لەگەڵ ئال پەچینۆ بۆ فیلمێکی تری پۆلیسی بەناوی کوشتنی پاک (Righteous Kill). چوارەمین فیلمیان بەیەکەوە فیلمی [[ئێرلەندیەکە (فیلم ٢٠١٩)|ئێرلەندیەکە]] (The Irishman) بوو کە تیایدا دی نیرۆ ڕۆڵی فڕانک شیڕن دەبینێت تیایدا و دووبارە پێشوازیەکی گەرمیان لێکرا لەلایەن ڕەخنەگرانەوە. هەروەها دی نیرۆ لە ڕۆڵی موڕەی فڕانکلیندا دەرکەوت لە فیلمی [[جۆکەر (فیلم)|جۆکەر]] (٢٠١٩).
== دەرھێنانی فیلم ==
Line ١١٢ ⟶ ٤٦:
لە ١٩٩٣دا دێنیرۆ فیلمێکی درووست کرد بە ناوی [[چیرۆکێکی بڕۆنکس]](A Bronx Tale)، کە تێدا باس لە سەردەمی مناڵی کوڕێک دەکرێ لە ٧٠ساڵ پێش ئێستا لە [[نیۆیۆرک]]دا و پەیوەندیەکانی دەگەڵ تاوانبارێکی گەڕەک بە ناوی سانی. دێنیرۆ بۆخۆی لە فیلمەکەدا وەک باوکی مناڵەکە دەور ئەبینێت.
ئیتر تا ساڵی ٢٠٠٦ فیلمێکی دەرنەھێنا. لەو ساڵەدا فیلمێکی دروست کرد بە کایەی [[
لە ھەردوو فیلمەکەی‌دا پەیوەندی دەگەڵ ژنانی [[ڕەش‌پێست]] ھەبووە. لە دونیای ڕاستی‌دا بۆخۆی دەگەڵ چەن ژنی [[ئەفریقی]] پەیوەندی [[ڕۆمانس]]ی ھەبووە.
[[پەڕگە:Robert De Niro and Grace Hightower in 2008.jpg|thumb|left|200px|<center> ڕۆبێرت دێنیرۆ ده‌گه‌ڵ ژنه‌که‌ی</center>]]
== ژیانی تایبەت ==
دێنیرۆ لە ساڵی ١٩٨٩ بەم لاوە لە شاری [[نیۆیۆرک]] ژیاوە قەد بۆی نەکراوە بە تەواوی لە [[لۆس‌ئانجلێس]] ژیان بەرێتە سەر. ھەربۆیە لە [[نیۆیۆرک]] لە چەند شوێنی وەک
لە ساڵی ١٩٩٧دا دێنیرۆ بۆ جاری دووھەم ژیانی ھاوسەری پێک ھێنا. ژنەکەی ناوی [[گرەیس ھایتاوێر]] و ھەتا ئێستاش ھەر پێکەوەن. ئێستا لە شوێنەک لە نزیکی [[نیۆیۆرک]] ژیان ئەبەنە سەر. کۆڕەکەیان بە ناوی ئێلیە تلە ساڵی ١٩٩٨دا ھاتە دونیا.جگە لە ئێلیەت، دی نیرۆ کۆڕێکی تری ھەیە لە ژنەکەی پێشووی . ھەروەھا دی نیرۆ کچی ژنەکەی پێشووی لە شووی پێشووی وەرگرتە. ھەروەھا دوانەیەکی کوڕی ھەیە بە ناوی جوولیان و ئارۆن لە پەیوەندیەکی لە ڕابردووی دووردا دەگەڵ ژنێکی مۆدێل.
لە ساڵی ٢٠٠٣دا زانی کە [[شێرپەنجەی پڕۆستات]]ی ھەیە، بەڵام بە ھۆی زوو پێزانین و ھەروا باری باشی لەشی، بۆ چارە سەرکردنی تووشی کێشە نەبوون و ئێستا بەری نەخۆشینەکە تا ڕادەیەکی زۆر گیراوە. باوکی دێنیرۆ لە ١٩٩٣ و لە تەمەنی ٧١ساڵیدا بە ھۆی [[شێرپەنجە]] تێدا چوو.
لە ساڵی ١٩٩٨دا لە درێژەی فیلمێکدا لە فڕەنسا، دێنیرۆ لە لایەن پۆلیسی ئەو وڵاتە بۆ ماوەی ٨کاتژمێر دەست‌بەسەر کرا و پرسینەوەی زۆری لێکرا. دواتر ئازاد بوو و بە ڕۆژنامە‌ی [[لۆمۆند]] (Le Monde)، ڕۆژنامە بەناوبانگەکەی فەڕنسا وت : "ئیتر قەد ناگەڕێمەوە بو فەڕەنسا، تەنانەت بە ڕفێقەکانیشم دەڵیم کە بۆ فەڕنسا نەیێن. " دواتر دادوەری ئەو دۆسیە وتی کە دێنیرۆ وەک شایەت پرسیاری لێ‌کراوە نە وەک تاوانبار. لە فیستیڤاڵی فیلمیی ڤێنیس لە ساڵی ٢٠٠٤، وا بڕیاریان دە کە ھاووڵاتی بوونی [[ئیتاڵی]] پێشکەش بکەن بە دێنیرۆ. بەڵام [[سەرۆک وەزیران]]ی کاتی [[ئیتاڵی]] ، سیلڤیۆ بێرلۆسکۆنی دژی ئەو بڕیارە وتی کە دێ‌نیرو بە بینینی دەوری تاوانباران [[ئیتاڵی]] و ئیتاڵێ-ئەمەریکیەکان لەو فیلمانەدا شێوەیەکی ناشیرینی لە ئیتاڵی پیشان جەماوەری دونیا داوە. دوای ھێندە کێشە لە لایەن [[وەزیر]]ی [[کلتوور]] و [[فەرھەنگ]]ەوە خەڵاتی ھاووڵاتی بوونی [[ئیتاڵی]] پێ‌بەخشرا.
دی نیرۆ لە [[سیاسەت]]ی [[ئەمریکا]]دا لایەنگری [[حیزبی دیمۆکرات]]ە. لە ٢٠٠٠دا پاڵپشتی [[ئەل‌گۆر]] بوو. لە ٢٠٠٤دا پاڵپشتی لە [[جان کەری|جۆن کێری]] کرد. لە ٢٠٠٨دا لە [[ھیلاری کلینتۆن]] و [[باراک ئۆباما|باڕاک ئۆباما]] پاڵپشتی ئۆبامای کرد. لەدوای دەستبەکاربوونی [[دۆناڵد ترامپ|دۆناڵد تڕەمپ]] وەک سەرۆکی ئەمەریکا، دی نیرۆ یەکێک بووە لە ڕەخنەگرە گەورەکانی سەرۆکی ناوبراو.
== فیلمۆگرافیا ==
Line ٣٦٠ ⟶ ٢٨٩:
|
|-
![[ھاوڕێیە چاکەکان (فیلم)|ھاوڕێیە چاکەکان]]
|James "Jimmy the Gent" Conway
|Martin Scorsese
Line ٨٠٠ ⟶ ٧٢٩:
|
|-
!''[[جۆکەر (فیلم)|جۆکەر]]''
| rowspan="2" |2019
|مورای فرانکلین
|تۆد فیلیس
|
|<sup>[3]</sup>
|-
!''[[ئێرلەندیەکە (فیلم ٢٠١٩)|ئێرلەندیەکە]]''
|فرانک "پیاوە ئێرلەندییەکە" شیران
|مارتین سکۆرسیس
|
|
|-
| |||